مسائل پادماني و چگونگي حل و فصل آن مشخصا در اين روزها به سومين علتي بدل شده که برخي کم تر نسبت به آن توجه دارند زيرا غربي ها ايران را متهم به مشارکت در جنگ اوکراين و مسائل حقوق بشري کرده و اين امر سبب شده تا مسائل پادماني به حاشيه برود. حاشيه اي که البته مي تواند تبديل به متن شود.
آرمان امروز|سرويس ديپلماسي: مسائل
پادماني و چگونگي حل و فصل آن مشخصا در اين روزها به سومين علتي بدل شده
که برخي کم تر نسبت به آن توجه دارند زيرا غربي ها ايران را متهم به مشارکت
در جنگ اوکراين و مسائل حقوق بشري کرده و اين امر سبب شده تا مسائل
پادماني به حاشيه برود. حاشيه اي که البته مي تواند تبديل به متن شود.
همين چند هفته پيش بود که گروهي از کارشناسان آژانس بينالمللي انرژي اتمي
در چارچوب تحقيقاتي که توسط آژانس انجام ميشود وارد تهران شدند اما
بلافاصله پس از اين سفر بود که خبرها حاکي از اين بود که گروسي در روزهاي
نخست سال نو ميلادي به تهران خواهد آمد. خبري که عدم پيشرفت در مذاکرات را
تا حدودي زير سوال برد و اين خبر نشان داد که به نظر مي رسد روزنه اي در
ميان تمامي اختلافات باز شده است.
مقامات ايراني ايده دعوت از مديرکل
آژانس بينالمللي انرژي اتمي را براي بازديد از تهران در ديدار با
کارشناسان آژانس مطرح کردند. به گفته دو ديپلمات ارشد اروپايي، گروسي، که
آخرين بار 9 ماه پيش به تهران سفر کرده بود، ممکن است در اوايل ژانويه به
تهران برود تا همچنان ايران را مجاب به همکاري با آژانس در تحقيقات
طولاني مدت اين نهاد درباره برنامه هسته اي گذشته کند.
گذشت و گذشت
تا اين که گروسي خود در اين خصوص اظهارنظر کرد و گفت: مذاکرات هسته اي با
ايران به بن بست خورده است. گفت و گوهايي جديد انجام گرفته است. ديدارها و
تبادلاتي انجام گرفته و به همين خاطر است که آژانس و خود شخص من نمي
خواهيم خلاء سياسي پيرامون چنين مسئله اي خطرناک باقي بماند.
وي ادامه داد: دو مسير موازي وجود دارد؛ يکي مسير توافق کلي و حصول توافق
براي برجام و ديگري مذاکرات آژانس و ايران. ما تاکنون نتوانسته ايم
پيشرفتي حاصل کنيم اما ايران به پيشرفت در غني سازي اورانيوم ادامه
مي دهد و درحال ساخت سانتريفيوژهاي پيشرفته بيشتري است. اين مسئله
نگران کننده است چرا که گامهايي در جهت اشاعه انرژي هسته اي محسوب
مي شود و ما بايد از آن ممانعت کنيم. او با ابراز تمايل براي سفر به تهران
گفت: اميدوارم که بتوانم به تهران بروم. هميشه گفته ام که آژانس محلي
براي توافق و بستري براي تفاهم دوجانبه است. پس اگر امکان پذير باشد، من
آمادگي سفر و شروع مجدد مذاکرات در اسرع وقت را خواهم داشت.
اين صحبت
ها پس از آن مطرح شد که معاون گروسي در طول سفر به ايران علاوه بر موضوعات
پادماني؛ در زمينه همکاري ها و برنامه هاي مشترک آتي به گفت و گو و
تبادل نظر پرداختند. پيش تر رئيس سازمان انرژي اتمي ايران در اين رابطه
گفت: تعاملات ما برقرار است و اميدواريم براي رفع موانع و ابهامات، بتوانيم
با آنها پيشبرد موثري داشته باشيم و يک گام به جلو برداشته شود.
آن چه
مي تواند تحليل کرد اين است که اين رويداد بدون اعلام نتيجه و دربرداشتن
نتايج عيني به پايان رسيده است. از اين زاويه است که با مطرح کردن احتمال
سفر مديرکل آژانس به تهران با توجه به سفر قبلي و ناموفق گروسي، از اظهار
خوشبيني نسبت به چشمانداز اين سفر احتمالي خودداري عيني مي شود. مسائل
پادماني ميان ايران و آژانس به ويژه سه مکان ادعايي شامل مريوان،
تورقوزآباد و ورامين به اصليترين گره در فرآيند مذاکرات احياي برجام تبديل
شده است. مذاکراتي که از فروردين 1400 تا اول شهريور سال جاري با فراز و
فرودهاي فراوان ادامه پيدا کرد و با پاسخ منفي ايران به بسته پيشنهادي
مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا دچار چالش شده است. در اين ميان طرف غربي
برجام بر اين اعتقاد است که مسائل پادماني مي تواند بعد از توافق در قالب
يک پرونده مجزا بين ايران و آژانس مورد مذاکره و حل و فصل قرار گيرد و از
اين رو ارتباطي با بازگشت طرفين به برنامه جامع اقدام مشترک ندارد. آنچه
ايران را نسبت به اين اظهارات بدبين کرده اقدامات و رفتار سابق و کنوني
آمريکا و اروپايي ها در ارتباط با مسائل مطروحه بين ايران و آژانس بوده
است. بر مبناي توافق سال 2015 پرونده پيامدي بين تهران و اين نهاد
بينالمللي براي هميشه بسته شد اما بعدها متاثر از خروج ترامپ از برجام و
فشارها و لابي هاي اسرائيل زمينه براي طرح مسائل جديد فراهم شد. 26 آبان
ماه سال گذشته چهار کشور آمريکا، فرانسه، بريتانيا و آلمان با
ارائه قطعنامه اي به شوراي حکام آژانس بينالمللي انرژي اتمي، ايران را
متهم به عدم همکاري با آژانس کردند. اين قطعنامه در حالي عليه تهران صادر
شد که در همان روزها مذاکرات فني بين سازمان انرژي اتمي کشورمان و آژانس
بينالمللي انرژي اتمي در وين جاري بود. ايران در واکنش به اين اقدام
خصمانه، غني سازي 60 درصد در فردو و برخي ديگر از اقدامات فني در حوزه
غني سازي را آغاز کرد و سفر هيات فني آژانس را به تعويق انداخت. آن چه در
وراي اين موضوعات مطرح است اين است که گروسي مشخصا با يک پيشنهاد به تهران
خواهد آمد و در صورت پذيرش آن پيشنهاد اين احتمال وجود دارد که يک توافق
کلي ميان طرفين بوجود آيد. توافقي که شايد با پايان جنگ اوکراين و آرام شدن
وضعيت در داخل ايران خيلي ساده تر حاصل شود.