نسخه چاپی
ارسال به دوستان
پايان اجلاس هفته گذشته كنفرانس بغداد ۲ در اردن، يك غافلگيري تازه براي ايران داشت. امانوئل مكرون، رييس‌جمهور فرانسه در مسير بازگشت از اين كنفرانس، در مصاحبه‌اي كه با روزنامه النهار داشت، از پروژه منطقه‌اي با پشتيباني فرانسه پرده برداشت كه به صورت خلاصه به معناي حذف ايران از معادلات منطقه‌اي است.
پايان اجلاس هفته گذشته كنفرانس بغداد ۲ در اردن، يك غافلگيري تازه براي ايران داشت. امانوئل مكرون، رييس‌جمهور فرانسه در مسير بازگشت از اين كنفرانس، در مصاحبه‌اي كه با روزنامه النهار داشت، از پروژه منطقه‌اي با پشتيباني فرانسه پرده برداشت كه به صورت خلاصه به معناي حذف ايران از معادلات منطقه‌اي است. رييس‌جمهور فرانسه مصاحبه خود را با اين جمله آغاز مي‌كند: «متقاعد شده‌ام كه نمي‌توانيم براي مشكلات لبنان، عراق و سوريه راه‌حلي پيدا كنيم مگر در چارچوب كاهش نفوذ منطقه‌اي ايران.» او همچنين از برگزاري يك نشست در حاشيه كنفرانس بدون حضور مقام‌هاي ايران و تركيه خبر داده است كه در آن در مورد پروژه‌هاي انتقال گاز، آب و برق به عراق براي كاهش وابستگي بغداد به تهران گفت‌وگو شده است. البته اين تنها اظهارنظر مكرون در مورد ايران بعد از كنفرانس نبود، خبرنگار خبرگزاري فرانسه به نقل از مكرون نوشته است «از ابتدا باور داشتم كه مسائل لبنان، سوريه و فراتر از آن تنها در چارچوب گفت‌وگويي كه ايران در آن حضور داشته‌باشد، قابل حل است.» اظهارات اخير امانوئل مكرون، يك نقطه‌عطف تازه در رويكرد منطقه‌اي دولت‌هاي غربي محسوب مي‌شود. دولت‌هاي غربي تا پيش از اين اصرار داشتند كه بحران‌هاي منطقه در غالب مشاركت منطقه‌اي و ميانجي‌گري دولت‌هاي غربي ميان ايران و كشورهاي منطقه حل‌وفصل شود، حالا به نظر مي‌رسد كه به جاي تشويق براي گفت‌وگو به سمت گام‌هاي عملي روي آورده‌اند تا نقش ايران را در معادلات منطقه‌اي از گذشته كمرنگ‌تر كنند.
صباح زنگنه، نماينده پيشين ايران در سازمان همكاري اسلامي معتقد است كه اين نوع موضع‌گيري‌ها تا حدي به دليل ضعف عملكرد دستگاه سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران مجال ظهور و بروز پيدا كرده است. زنگنه به «اعتماد» مي‌گويد: «توان ديپلماسي كشورمان مقداري ضعيف‌تر از گذشته شده است و از فرصت‌ها نتوانسته‌ايم به خوبي استفاده كنيم تا شبكه‌اي از ارتباط‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي فراهم كنيم. زندگي امروز زندگي ارتباطات و همكاري جمعي است و از كار انفرادي يا كار محدود كمتر نتيجه گرفته مي‌شود. وقتي ما نتوانيم از ظرفيت‌هاي ديپلماسي اقتصادي، ديپلماسي رسانه‌اي و ديپلماسي اجتماعي بهره بگيريم فرصت براي افرادي مانند آقاي مكرون فراهم مي‌شود تا از اين خلأ بهره بگيرد و به اظهارات نسنجيده بپردازد.» وي معتقد است: «كشوري كه مي‌تواند كاري انجام دهد و توسعه عراق را يك قدم جلو ببرد، چنين اظهاراتي نمي‌كند و البته سياست‌هاي اقتصادي و ديپلماسي اقتصادي ما در مورد عراق همچنان نارسا و ناكافي است.»
زنگنه اظهارات مكرون را غيرقابل قبول مي‌داند و مي‌گويد: «دوران رهبران بزرگ متاسفانه هم در منطقه و هم در اروپا سپري شده است. رهبراني در جهان حكومت مي‌كنند و در مسائل مختلف منطقه‌اي و بين‌المللي اظهارنظر مي‌كنند كه از اداره منسجم كشور خودشان هم عاجزند يا با مشكلات فراواني دست به گريبانند. يكي از همين رهبران امانوئل مكرون است. آقاي مكرون تصور مي‌كند كه در منطقه خاورميانه دوران حكومت فرانسه بر بخشي از اين منطقه تداوم دارد و به بازگشت قدرت سابق خودش در منطقه مي‌انديشد. اين تفكرات از سوي يك رهبر كشور با سابقه تمدني چند قرني، سخن بسيار غيرقابل انتظار بود.»
صداهاي موردپسند رژيم‌هاي خودكامه عربي
اظهارات امانوئل مكرون، پژواك صداهاي مقام‌هاي رژيم‌هاي عربي منطقه است كه مدت‌هاست ايران را به بحران‌آفريني در منطقه متهم مي‌كنند و از عراق و سوريه تا لبنان و يمن، ايران را به عنوان عامل بي‌ثبات‌ساز منطقه توصيف مي‌كنند. امانوئل مكرون، در سخنراني خود در كنفرانس بغداد ۲، مستقيما به نام ايران اشاره نكرده اما تلويحا همين گفته‌ها را بدون نام بردن از ايران تكرار كرده‌بود. او در سخنراني خود در كنفرانس تاكيد كرد: «اجازه بدهيد عراق راه خودش را انتخاب كند، راهي وجود دارد كه به شكل هژموني، امپرياليسم و مدلي كه ديگران از بيرون تحميل مي‌كنند، نيست.» ديگر رهبران عربي حاضر در كنفرانس بغداد ۲ هم بدون نام بردن از ايران و تركيه، از ضرورت حفظ تماميت ارضي عراق سخن گفتند. فيصل بن فرحان، وزير خارجه عربستان سعودي تاكيد كرد كه كشورش «هر شكل از تعرض به سرزمين‌هاي عراق» را محكوم مي‌كند. اين اظهارات احتمالا در واكنش به حملات اخير ايران و تركيه عليه مواضع گروه‌هاي شبه‌نظامي كرد در خاك عراق عنوان شدند. عبدالفتاح السيسي هم عراق را يك مساله عربي توصيف كرد و گفت: «موفقيت عراق، موفقيت همه كشورهاي عربي است» و «هرگونه مداخله خارجي در عراق» را محكوم كرد. اين ايده رژيم‌هاي عربي منطقه، حالا يك همراه اروپايي پيدا كرده است. در حالي كه كنفرانس بغداد ۲ در ظاهر سازوكاري براي شراكت منطقه‌اي در بهبود اوضاع عراق بود، اما آنگونه كه رييس‌جمهور فرانسه مي‌گويد، تعدادي از حاضران در اين اجلاس براي گفت‌وگوهاي بيشتر «حذف» شده‌اند. به گفته رييس‌جمهور فرانسه در حاشيه كنفرانس بغداد ۲ يك نشست كوچك‌تر برگزار شده است كه نمايندگان ايران و تركيه در آن حضور نداشتند و در اين اجلاس كوچك‌تر بود كه «نقشه راه» براي پروژه‌هايي كه وابستگي عراق را به ايران كمتر كنند، مورد بحث قرار گرفت. امانوئل مكرون گفته است كه برنامه مشابهي نيز براي لبنان در سر دارد و قصد دارد كه به زودي نشستي براي كمك به حل مساله انتخاب رييس‌جمهور و نخست‌وزير جديد در لبنان برگزار كند. هر چند در اظهارنظرهاي مكرون در مورد لبنان، اسمي از ايران برده نمي‌شود، اما مشخص است كه او برنامه‌اي براي دعوت از ايران در كنفرانس مورد نظرش براي حل بن‌بست سياسي لبنان ندارد.
پروژه‌هايي براي كاهش وابستگي عراق به ايران
عراق بخش بزرگي از نيازمندي‌هاي برق و گاز طبيعي خود را از ايران وارد مي‌كند. رييس‌جمهور فرانسه گفته است كه قرار است از ماه آينده پروژه‌هايي آغاز شود تا جايگزين‌هاي تازه‌اي براي واردات گاز طبيعي و برق مورد نياز عراق، تامين شود. از جمله اين پروژه‌ها اتصال شبكه برق عراق به شبكه برق اردن و سپس مصر است. رييس‌جمهور فرانسه تاكيد كرده است كه فرانسه تامين مالي اين پروژه‌ها را بر عهده گرفته است. امانوئل مكرون مي‌گويد كه حاكمان پيشين عراق براي تقويت استقلال اين كشور تلاش كردند اما به گفته او «ايراني‌ها بين سال‌هاي ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ صادقانه متعهد به استقلال عراق نبودند.» وي گفته است: «پروژه‌هاي حياتي در عراق براي تامين آب، برق، گاز طبيعي و توسعه اقتصادي وجود دارد. ما مي‌توانيم به اين پروژه‌ها كمك كنيم و ضروري است كه آنها از وابستگي به ايران خلاص شوند. البته اين كارها يك‌روزه انجام نمي‌شود.» مكرون با توجه به نزديك بودن حاميان نخست‌وزير عراق به تهران، گفته است كه صرف حضور محمد شياع السوداني، نخست‌وزير عراق در اين كنفرانس يك پيروزي بود، برگزاري كنفرانس پيروزي بود و آغاز به كار پروژه‌ها پيروزي است. صباح زنگنه در واكنش به اين اظهارنظر مكرون كه او شخصا عامل شكل‌گيري اين كنفرانس بود، مي‌گويد: «رييس‌جمهور فرانسه به شكلي سخن مي‌گويد كه گويي عراق منتظر بود مكرون از كشورهاي منطقه تقاضا كند كه به عراق جا بدهند، عراق بزرگ‌تر از اين حرف‌هاست و نياز به چنين اظهارات توهين‌آميزي ندارد. اينكه اگر فرانسه دعوت نمي‌كرد، كشورهاي ديگر حضور پيدا نمي‌كردند، حرف بي‌جايي است. اين كشورهاي ديگر منطقه هستند كه به استفاده از ظرفيت‌هاي فوق‌العاده عراق نيازمند هستند.»
نظر شما
آخرین اخبار
