نسخه چاپی
ارسال به دوستان
شهروند| توقیف احتمالی سریال جدید محمدحسین مهدویان -در پی موضع‌گیری‌های جنجالی حمید فرخ‌نژاد- یکی از مهم‌ترین بحث‌های این روزهای فضای رسانه‌ای سینمای ایران است؛ یک احتمال قریب به یقین که البته بنا به سیاق همیشگی مدیران و تصمیم‌سازان این مرز و بوم فعلا کسی حاضر به اظهار نظر در موردش نیست: منابع نزدیک به فیلیمو به «شهروند» می‌گویند که فعلا اظهار نظر درباره فرجام سریال «سقوط» به مصلحت نیست. سازندگان و عوامل این سریال هم فعلا حاضر به اظهار نظر درباره آینده سریال‌شان نیستند. وزیر ارشاد هم همه‌چیز را به آینده موکول می‌کند و می‌گوید که باید در این مورد بحث کرد. اینها همه یعنی سرنوشت محتوم سریال جدید محمدحسین مهدویان را باید با توجه به نامش پیش‌بینی کرد: «سقوط»! تعبیری واقع‌بینانه درباره فرجام سریالی که ساترا اخیرا اعلام کرده که بدون مجوز ساخته شده و تولیدش از همان ابتدا هم تخلف بوده است!
تبعات یک تصمیم
صحبت‌های جنجالی حمید فرخ‌نژاد بی‌تردید برای سینمای ایران پیامدهای بسیاری در آینده‌ای نه چندان دور خواهد داشت. تبعاتی شاید در حد و اندازه توقیف کامل آثاری که این بازیگر پیش از خروج از ایران در آنها ایفای نقش کرده بود. اما بسیاری بر این باورند که تبعات جنجال روزهای اخیر فرخ‌نژاد منحصر به توقیف فیلم‌ها و سریال‌های او نخواهد بود و دیگر سینماگرانی را نیز که این روزها با ممنوع‌الخروجی و دادگاه درگیر هستند، دچار دشواری‌های مضاعف خواهد کرد. به خصوص که این بازیگر با توجه به آثاری که در کارنامه‌اش دارد، قطعا و با هر متر و معیاری دایره روابطی بسیار بسیار وسیع‌تر از بیش از نود درصد اهالی سینمای ایران داشته و بنابراین طبیعی است هنرمندان بی‌بهره از این روابط تلخی‌های چند برابری را در این حوزه انتظار داشته باشند.
حمید فرخ‌نژاد روزی که ایران را ترک کرد، تازه بازی در مینی‌سریال «سقوط» را برای شبکه نمایش خانگی به پایان رسانده بود. سریالی هشت قسمتی به کارگردانی محمدحسین مهدویان و سجاد پهلوان‌زاده درباره مبارزه نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی در عراق با داعش که با حمایت نهادهای امنیتی ساخته شده و خود فرخ‌نژاد نیز در این سریال در نقش یک مأمور امنیتی ظاهر شده است. واقعیتی که احتمال مواجهه سریال «سقوط» را با محدودیت، ممنوعیت، سانسور و شاید هم توقیف بیشتر می‌کند؛ با اینکه این سریال تنها اثری نیست که بعد از جنجال‌های اخیر حمید فرخ‌نژاد با خطر توقیف مواجه است و فیلم‌های دیگر این بازیگر از قبیل «زنبور کارگر» و «ملاقات با جادوگر» نیز که در نوبت نمایش هستند، گرفتاری‌هایی از این جنس را در روزها و ماه‌های آینده انتظار دارند.
با این حال، هنوز کسانی هم هستند که بر این باورند این تبعات و پیامدها قطعی نیست و چه‌بسا تصمیم‌سازان فرهنگی تصمیم دیگری درباره آثار این بازیگر بگیرند. مثل اتفاقی که بعد از مهاجرت ریحانه پارسا برای فیلم «گشت ارشاد» سعید سهیلی روی داد و آن فیلم بدون توجه به رفتارها و صحبت‌های ریحانه پارسا، با کاهش وزن حضور او در فیلم، روی پرده آمد. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یکی از کسانی است که فرجام سریال «سقوط» و فیلم‌های «زنبور کارگر» و «ملاقات با جادوگر» را هنوز نامشخص می‌داند و می‌گوید که «درباره پخش آثاری که یک بازیگر یا یکی از عوامل اصلی آن رفتارهای غیرحرفه‌ای انجام داده، باید در مجموعه سازمان سینمایی و مجموعه ساترا -که نظارت بر شبکه نمایش‌خانگی دارد- بحث و بررسی و تصمیم‌گیری شود».
سقوط؟!
با این حال فعلا تا زمانی که قانون و قاعده جدیدی در این زمینه حاکم نشده، می‌توان به احتمال قریب به یقین گفت که سریال «سقوط» و فیلم‌های «زنبور کارگر» و «ملاقات با جادوگر» تا اطلاع ثانوی شانس زیادی برای نمایش و انتشار ندارند. به خصوص که هر دو فیلم (کمدی «ملاقات با جادوگر» به کارگردانی جمشید بهرامیان و بازی مانی حقیقی، امیرمهدی ژوله، هستی مهدوی، نسیم ادبی و علیرضا خمسه و فیلم اجتماعی «زنبور کارگر» به کارگردانی افشین صادقی و بازی پگاه آهنگرانی، سعید آقاخانی، شبنم مقدمی، حسین مهری و مارال فرجاد درباره قصاص) از سال 98 تاکنون درگیر مشکلاتی بوده‌اند و در این سه سال و چند ماه نتوانسته‌اند شرایط اکران را به دست آورند.
«سقوط» ولی حکایت دیگری دارد و سینمادوستان بسیاری در ماه‌های اخیر در انتظار این مینی‌سریال هشت قسمتی پلیسی و امنیتی به کارگردانی محمدحسین مهدویان -کارگردان «زخم کاری» یکی از موفق‌ترین آثار شبکه نمایش خانگی- بوده‌اند که یک درام عاشقانه را در مناطق کردنشین تحت اشغال داعش روایت می‌کند.
سریالی که اگرچه به گفته حمید فرخ‌نژاد، از جانب تهیه‌کننده به او اطمینان داده شده بود که مورد حمایت ارگان یا نهاد خاصی نیست، اما نگاهی به این واقعیت که در سال‌های اخیر کمتر فیلم یا سریال امنیتی با سرمایه خصوصی ساخته شده، در کنار صحبت‌های غیر رسمی درباره اینکه به‌رغم اعلام نام محمدرضا منصوری به عنوان تهیه‌کننده، تهیه‌کننده اصلی سریال مجتبی امینی است که سریال پرحاشیه «گاندو» را نیز در کارنامه دارد، صحت ادعای فرخ‌نژاد را در این زمینه زیر سوال می‌برد. به خصوص که کارگردان سریال هم محمدحسین مهدویان است که پیشتر آثاری چون «ماجرای نیمروز»، «لاتاری» و «ایستاده در غبار» را جلوی دوربین برده است.
پنهانکاری امنیتی
آنچه وضعیت سریال «سقوط» را نگران‌کننده‌تر جلوه می‌دهد، علاوه بر انتشار نامه گلایه‌آمیز منتسب به گروه تولید سریال -که خطاب به «حمیدخان فرخ‌نژاد» او را متهم به فراموش کردن مرارت‌های فیلمبرداری در کوه و بیابان و شب‌های سرد سقز و به مخمصه انداختن همکاران و خاکستر کردن تلاش‌های یک ساله آنها و به مخاطره انداختن پخش سریال کرده‌اند- انتشار نامه ساترا به مدیریت فیلیموست که این واقعیت را افشا کرده که ظاهرا سریال «سقوط» بدون مجوز ساخت جلوی دوربین رفته است.
در این نامه که ساترا به عنوان نهاد نظارت بر نمایش خانگی به محمدجواد شکوری‌مقدم، مدیرعامل شرکت فناوران ایده‌پرداز صبا (رسانه فیلیمو) ارسال کرده، آمده: تولید و انتشار سریال و برنامه تلویزیونی بدون انجام فرآیندهای قانونی تخلف محسوب می‌شود که متأسفانه این روند قانون‌گریزی و عدم تمکین به مقررات در رسانه فیلیمو نهادینه شده است؛ لذا ضمن تذکر جدی به فیلیمو برای تخطی از مقررات ساترا، در صورت بی‌توجهی رسانه فیلیمو به فرآیندهای قانونی، پیگیری حقوقی و قضائی در برابر این تخلفات صورت خواهد پذیرفت.
این، یعنی «سقوط» مانند موضوع امنیتی‌اش با نگاهی امنیتی نیز ساخته شده است. یک تولید بی‌سروصدا و پنهانی که تا پیش از حواشی اخیر نه فرخ‌نژاد، نه تهیه‌کننده و نه حتی خود مهدویان درباره آن چیزی به رسانه‌ها نگفته بودند و رسانه‌ها در این مدت از تولید چنین سریالی بی‌خبر مانده بودند.
درد مشترک
البته حمید فرخ‌نژاد تنها بازیگری نیست که به دلیل رفتارهای خارج از سینما، فیلم‌ها و سریال‌هایی را دچار مخاطره می‌کند، بلکه این رشته در سینما و تلویزیون ما سر دراز دارد و بازیگران بسیاری به‌خصوص در سال‌های اخیر -از گلشیفته فراهانی و ریحانه پارسا و حتی پردیس افکاری و چکامه چمن‌ماه و مینا لاکانی تا کتایون ریاحی، فاطمه معتمدآریا، شبنم فرشادجو، مریم بوبانی، دنیا مدنی، سحر ذکریا، شراره دولت‌آبادی، لادن طباطبایی، پگاه آهنگرانی، آناهیتا همتی، خزر معصومی، شقایق دهقان و البته ترانه علیدوستی- اغلب به دلیل مهاجرت و انتخاب نوع پوشش باعث توقیف آثار متاخر خود شده‌اند. این یعنی «سقوط» همدردهای بسیاری دارد و البته فرجام آن سریال‌ها و فیلم‌ها نشان می‌دهد که نمی‌توان به این سادگی پرونده این سریال را مختومه دانست و حکم به توقیف ابدی آن داد. تاریخ در این زمینه بارها و بارها این واقعیت را اثبات کرده که هیچ اثر هنری تا ابد در محاق نخواهد ماند.
