وحید شقاقی شهری
کارشناس اقتصادی

با توجه به عدم تفکیک بودجه ریالی از ارزی و عدم مهار کسری بودجه، صندوق توسعه ملی تبدیل به قلکی شد که هر بار دولت نیاز به پول داشت گوشه چشمی به صندوق انداخت.بنابراین تا زمانی که نظام بودجه ریزی کشور با یک اصلاح اساسی مواجه نشود و بودجه ریالی و ارزی یکی باشند. دولت‌ها همچنان نسبت به برداشت از صندوق توسعه ملی اقدام خواهند کرد.صندوق توسعه ملی برای نسل‌های آینده است،برداشت از صندوق توسعه ملی و تغییر ماهیت این صندوق در ایران در حالیست که کشورهای نفتی دیگر همچون نروژ نیز صندوق‌های مشابه صندوق توسعه ملی دارند؛ در حال حاضر صندوق ثروت نروژی بالغ بر ۱.۵ تریلیون دلار ارزش دارد و از سال ۱۹۹۰ به این سو نروژ با استفاده از منابع صندوق، در کشورهای در حال توسعه، سهام شرکت‌های بزرگ و پروژه‌های کلان سرمایه گذاری می‌کند. در واقع نروژ علاوه بر اینکه به صندوق ثروت خود دست درازی نمی‌کند و درآمدهای نفتی خود را در آن پس انداز می‌کند، منابع آن را سودآور نیز کرده است و از طریق سرمایه گذاری‌های مختلف، سودهای کلانی به دست آورده است و روز به روز صندوق خود را سودآورتر می‌کند. صندوق توسعه ملی در مقایسه با صندوق‌های مشابه خارجی عملکرد مناسبی ندارد،در حالی که کارکرد صندوق توسعه ملی در ایران نیز باید همچون صندوق ثروت نروژ بود اما می‌بینیم که محلی برای خرج کردن در بخش‌های مربوط به هزینه‌های جاری کشور شده و در واقع ماهیت سرمایه گذاری و سودآوری و بازدهی خود را از دست داده است. برداشت از صندوق توسعه ملی با مجوز رهبری باید انجام شود و الان چندین سال است که به دلیل تحریم‌ها و تنگناهای منابع مالی دولت‌ها همان کف ۲۰ درصد از منابع حاصل از درآمدهای نفتی را به صندوق توسعه ملی واریز می‌کنند؛ در حالی که اگر نسبت رشد را بر اساس پایه سال مبنا قرار می‌دادیم هم اکنون باید حداقل ۴۰ درصد از درآمد حاصل از فروش نفت به صندوق واریز می‌شد. در مورد برداشت از صندوق توسعه ملی برای هزینه‌های جاری مسیر به طور کلی مسیر اشتباه و بیراهه‌ای است؛ هزینه‌های جاری سیری ناپذیر هستند و هر چقدر هم هزینه‌های جاری را بپردازیم باز هم عطش برای دریافت بیشتر دارند. بنابراین باید گفت که رفتار ما با صندوق توسعه ملی یک خطای راهبردی است و دولت همچنان هر جا کم می‌آورد به دلایل مختلف از صندوق توسعه ملی برداشت می‌کند..