بازار ارز که طي هفته ها و روزهاي اخير شاهد تلاطم شديد و رکوردشکني هاي روزانه و حتي ساعتي بوده هنوز با تمهيدات بانک مرکزي به آرامش نرسيده و گرچه روز يکشنبه از شتاب تورمي اين بازار کاسته شد هنوز نمي توان با قاطعيت از توقف روند رشد قيمت ارز در بازار ارز سخن گفت.
آرمان امروز- مجتبي کاوه: بازار
ارز که طي هفته ها و روزهاي اخير شاهد تلاطم شديد و رکوردشکني هاي روزانه و
حتي ساعتي بوده هنوز با تمهيدات بانک مرکزي به آرامش نرسيده و گرچه روز
يکشنبه از شتاب تورمي اين بازار کاسته شد هنوز نمي توان با قاطعيت از توقف
روند رشد قيمت ارز در بازار ارز سخن گفت. چالشي که همواره با افزايش قيمت
دلار در اقتصاد ايران خود را نمايان مي کند، هماهنگ شدن نرخ ها در ساير
بازارها با نرخ دلار است که موجب افزايش قيمت کالاهاي سرمايه اي همچون طلا و
مسکن و کالاهاي مصرفي همچون گوشت ، مرغ ، برنج، روغن و ... مي شود. اين
افزايش قيمت همچون دومينويي است که گاه با کوتاه ترين فاصله و به صورت آني
در بازار برخي کالاها مثل سکه و طلا و موبايل اتفاق مي افتد و گاه با تاخير
چند روزه و چند هفته اي به بازار کالاهايي مثل اقلام خوراکي سرايت مي کند.
عميق تر شدن رکود تورمي بازار معاملات مسکن
بررسي هاي ميداني از بازار مسکن حکايت از آن دارد که رکود در اين بازار طي
هفته هاي اخير عميق تر شده و اندک معاملاتي که در مهرماه شاهد آن بوديم در
روزهاي سپري شده از آبان ماه بسيار کمتر شده و به صفر نزديک شده است.
اظهارات مشاوران املاک نشان مي دهد فروشندگان با افزايش دلار خواهان توقف
عرضه فايل در بنگاه ها تا اطلاع ثانوي شده و نوعي بلاتکليفي در مورد قيمت
ملک در بازار مسکن ايجاد شده است. يکي از فعالان بازار مسکن درباره وضعيت
اين روزهاي بازار به « آرمان امروز» مي گويد: افزايش قيمت دلار هميشه از دو
جنبه در بازار مسکن اثرگذار است. موضوع اول هماهنگ شدن قيمت مسکن با نرخ
جديد ارز در بازار آزاد است که از حدود 5 سال قبل اين اتفاق با سرعت بيشتري
در بازار مسکن روي مي دهد. به اين معني که با جهش هاي قيمت دلار در بازار
آزاد معاملات مسکن متوقف مي شود و بعد از تثبيت قيمت دلار درکانال هاي
بالاتر فروشندگان نرخ املاک و آپارتمان هاي خود را با تورم دلار هماهنگ
کرده و قيمت هاي پيشنهادي خود را براي فروش افزايش مي دهند. موضوع دومي که
با افزايش قيمت دلار در بازار مسکن اتفاق مي افتد اثرگذاري نرخ دلار بر
قيمت مصالح ساختماني است. اين بحث نيز موجب مي شود سازندگان براي شروع کار
با احتياط بيشتري عمل کنند و حتي بخشي از سازندگان به جاي استارت پروژه
جديد، نقدينگي و سرمايه خود را از ساخت و ساز خارج کرده و در بازار دلالي
ارز به کار مي اندازند. اين تحولات که منشاء همه آنها افزايش قيمت دلار است
موجب کاهش عرضه و توليد مسکن و افزايش قيمت در بازار مي شود که مي توان از
آن به عنوان تشديد رکود تورمي نام برد.
دومينوي جهش دلار با تاخير کوتاه به بازار اجاره مي رسد
يکي از بازارهايي که با جهش قيمت
ارز دچار دست انداز و چالش مي شود بازار اجاره است. چالش هاي اين بازار به
اقشاري وارد مي شود که بسياري از آنها تواني براي افزايش اجاره بهاي مسکن
ندارند و در نوسان هاي شديدي که سال هاي گذشته و خصوصا در فصل جابجايي
مستاجران در سالجاري اتفاق افتاد، بخش قابل توجهي از مستاجران به دليل
ناتواني از پرداخت اجاره هاي سنگين وادار به ترک منطقه هاي مسکوني هميشگي
خود و عزيمت به مناطق حاشيه اي شهرها شدند. اکنون نيز با وضعيتي که در
بازار مسکن در پي جهش دلار شاهد آن هستيم بايد در انتظارروزهاي سختتر براي
مستاجران باشيم و اگرچه اکنون فصل جابجايي مستاجران نيست اما با قيمتهايي
که دلار در بازار به خود ميبيند، تورمي کمرشکن با چندماه تاخير به بازار
اجاره نيز سرايت خواهد کرد.
تلاطم در بازار اقلام خوراکي وابسته به واردات
پيامد افزايش قيمت دلار در بازار برخي اقلام خوراکي به سرعت خود را نمايان
ميکند چرا که نهادههاي توليد اين اقلام به شدت به قيمت دلار وابسته است.
از سوي ديگر هزينه هاي بسته بندي نيز به صورت روزانه با دلار هماهنگ مي
شود و گرچه ستاد تنظيم بازار و سازمان حمايت مجوزي براي افزايش قيمت
کالاهاي اساسي صادر نمي کنند اما اتفاقي که درعمل مي افتد تلاطم و افزايش
قيمت در بازار اقلامي مثل مرغ، گوشت، لبنيات و ... است. تجربه نشان داده
است که در پي افزايش قيمت اين کالاها، برخي جرايم نيز به شرکت هايي که
افزايش قيمت داشته اند تعلق مي گيرد اما چيزي به جيب مردم که بار گراني را
به دوش کشيده اند بازگردانده نمي شود.
امنيتي شدن بازار ارز جواب مي دهد؟
دولت و بانک مرکزي تلاش مي کنند آرامش را به بازار ارز برگردانند و
غيرحضوري کردن ارز يکي از اين اقدامات بوده است. ضمنا رفته رفته شاهد ايجاد
جو امنيتي در بازار ارز نيز هستيم به صورتي که رسانه ها از قول پليس گزارش
کرده اند ، نيروي انتظامي وارد ميدان شده و همزمان با افزايش اقدامات
سودجويانه برخي شبکههاي دلالي در افزايش کاذب تقاضا در بازار ارز و ايجاد
جو ملتهب اقتصادي در چند روز گذشته، ضمن شناسايي فعالان غيرمجاز بازار ارز،
حساب بانکي بيش از 2300 نفر از اين افراد را مسدود و پيگيري قضايي اعمال
مجرمانه آنها را در دستور کار قرار داده است. به گفته پليس اين افراد
برخلاف مقررات و ضوابط اعلامي، اقدام به خريد و فروش غيرمجاز ارز در بازار
غيررسمي و يا معاملات فردايي نموده و از اين طريق موجب اخلال در نظام ارزي
کشور شدهاند. بايد منتظر ماند و ديد آيا اين اقدامات به آرامش دلار مي
انجامد يا خير. از آينده بازار ارز نمي توان به آساني سخن گفت وحتي برخي
کارشناسان اقتصادي مثل احسان سلطاني معتقدند پيش بيني نرخ هاي بالاتر براي
دلار توسط عده اي سودجو با اهداف خاص انجام مي شود. وي در صفحه خود در شبکه
هاي اجتماعي نوشته است؛ عده اي که عناويني مانند مشاور اقتصادي، تحليل گر
مالي و ... را يدک مي کشند، اخيرا بر مبناي قيمت سکه صحبت از آزاد شدن فنر
قيمت دلار و صعود آن تا 39000 تومان مي کنند. شگرد آنها در 5 سال گذشته
براي استمرار سونامي قيمتها اين است که قيمت يک دارايي بالاتر را ملاک قرار
داده و با تحريک ايجاد التهاب در بازار افزايش قيمتها را دامن زده اند.
هميشه قيمت يک دارايي يا … از ساير قيمتها جلوتر مي رود و اينها يک حباب
قيمت را ملاک افزايش ساير قيمتها قرار مي دهند. آنها با دامن زدن به جو
گراني و استمرار افزايش قيمت دلار و به تبع آن کالاها و خدمات دولتي و
بنگاههاي دولتي و خصولتي، منافع دولت، بنگاههاي رانتي، بانکهاي فاسد و
کاسبان تحريم ها را دنبال مي کنند.