با لغو تحريمهاي نفتي عليه روسيه دو اتفاق در بازار انرژي جهان رخ داد، اول آنکه قيمت جهاني نفت به زير 100 دلار سقوط کرد و دوم آنکه جايگاه ايران را که تا پيش از اين به عنوان دست بالا و نقش تعيين کننده در بازار جهاني انرژي داشت را به يکباره تغيير داد.
آرمان ملي- الميرا بابايي: با
لغو تحريمهاي نفتي عليه روسيه دو اتفاق در بازار انرژي جهان رخ داد، اول
آنکه قيمت جهاني نفت به زير 100 دلار سقوط کرد و دوم آنکه جايگاه ايران را
که تا پيش از اين به عنوان دست بالا و نقش تعيين کننده در بازار جهاني
انرژي داشت را به يکباره تغيير داد. در واقع روسها با ترفندهاي خاص خود
موفق شدند تا اروپاييها را مجبور به عقبنشيني کنند و تيغ تحريمها را
براي خود کند کنند، در اين راستا بررسيها نشان ميدهد روسيه در زمان تحريم
دست روي دست نگذاشته و با تخفيفهاي زياد بازار آسيايي و مشتريان جديدي
مانند چين و هند براي خود رقم زده، از آن طرف نيز از طريق سرمايهگذاري
چشمگير در صنعت نفت و گاز ايران تلاش کرد تا در زمان مناسب به بازارهاي
اروپايي بازگردد که همين اتفاق نيز افتاد و مذاکرات انرژي ايران و اتحاديه
اروپا به ثمر ننشست و آمريکا نيز نتوانست روي کمک عربستان براي جبران کسري
توليد نفت حساب باز کند، چراکه حداقل 3 سال زمان ميبرد تا عربستان بتواند
خواستههاي آمريکا را در بخش توليد تامين کند به همين جهت وقتي تير اروپا
هم از سمت عربستان و هم از سمت ايران و ونزوئلا به هدف نخورد چارهاي جز
کوتاه آمدن از مواضع تحريمهاي نفتي در مقابله با روسيه نديد. از طرف ديگر
سرمايهگذاري 40 ميليارددلاري روسيه در صنعت نفت ايران و اجرايي کردن 4
ميليارد دلار آن باعث شد تا ايران از مذاکرات عقب بمانند و نتوانند از اين
فرصت طلايي استفاده کنند روسها درمدت تحريم بازار آسيايي را از آن خود
کردند از سوي ديگر اروپا به قصد تلافي و اعمال فشار به روسيه چندي پيش
اعلام کرد قرار است سقف قيمتي براي نفت روسيه تعيين کند و روسيه نيز هشدار
داد درصورت وجود سقف قيمتي براي نفت روسيه قيمت جهاني نفت را به 300 دلار
در هر بشکه ميرساند بنابراين افزايش قيمت جهاني نفت از يکسو، نگراني اروپا
از تامين نشدن انرژي با نزديک شدن به فصل سرما به اروپا درس مهمي داد و آن
اين بود که نفت روسيه مهمترين ابزار او براي چانه زني است و اتحاديه
اروپا توان مقابله با او را ندارد و همين مسأله غرب را وادار به عقبنشيني
از مواضع خود مقابل روسها کرده است. به عقيده کارشناسان با برداشته شدن
تحريمهاي نفتي روسيه به نظر ميرسد که روسيه ديگر لزومي به دادن تخفيفهاي
ويژه به چين نميبيند و قيمت جهاني نفت کاهش يابد اين درحالي است که موضع
ايران در بازارجهاني رو به افول ميرود و مجبور است با اما و اگرهاي بسيار
نفت خود را به چين بفروشد و اين اتفاق وضعيت ايران را تحت الشعاع خود قرار
ميدهد. تحريمهاي ديگر روسيه چه ميشود؟ محمدعلي
خطيبي نماينده سابق ايران در اوپک دراين خصوص به «آرمان ملي» گفت: بايد
ديد که کدام يک از تحريمهاي نفتي عليه روسيه برداشته شده است، چراکه
مجموعهاي از تحريمها اعم از تحريمهاي بانکي، مبادلات، کشتيراني، بيمه
گريبانگير اقتصاد روسيه شده و تا زماني که تحريمهاي بانکي سرجايش باشد
روسيه قادر نخواهد بود پول ناشي از فروش نفت به اتحاديه اروپا را بگيرد لذا
لغو تحريمهاي نفتي صرف مشکلي را حل نخواهد کرد و بعيد است که روسيه با
وجود تحريمهاي بانکي نفت به اتحاديه اروپا بفروشد. اين کارشناس انرژي
معتقد است: روسيه شرط کرده که اروپا بهاي نفت و گاز را با روبل بپردازد و
مسلم است که اين حجم از روبل براي اروپا ناممکن است و بايد ديد که آيا
اتحاديه اروپا اين شرط را ميپذيرد يا خير؟ همچنين بايد ديد که اگر صرفا
تحريمهاي نفتي برداشته شود مابقي تحريمها به چه شکل ادامه مييابد؟ خطيبي
در ادامه گفت: روسيه بعد از تحريمها روانه بازارهاي آسيايي شد و بسياري
از مشتريان ايران مانند چين را قبضه کرد و اگر روسيه مجددا به بازارهاي
اروپا برگردد بازارهاي آسيا با خلأ اساسي مواجه ميشود و روسها مجبورند
براي تامين انرژي اروپا فروش نفت به آسيا را قطع کنند و ايران ميتواند خلأ
پيش آمده را برطرف کند از سوي ديگر اين احتمال وجود دارد که به دليل رفع
نشدن مشکل تحريمهاي بانکي، کشتيراني و بيمه مجددا آتش اختلاف روسها و
اروپاييها شعلهور شود و وضعيت فعلي در بازار انرژي باقي بماند. او بيان
کرد: لغو تحريمهاي نفتي عليه روسيه به احتمال زياد قيمت نفت را در بازار
جهاني کاهش ميدهد چرا که به تبع آن نگراني از قيمتهاي هيجاني فروکش کرده و
چنانچه شرايط به روال قبل و حجم قبلي صادرات برگردد البته منوط به اينکه
سايرتحريمها چون بيمه، کشتيراني و تحريمهاي بانکي برداشته شود ميتوان
انتظار داشت که بازار به شرايط قبل از تحريمها بازگردد. بيانيه جديد اتحاديه اروپااتحاديه اروپا در بيانيهاي
اعلام کرد با هدف اجتناب از هرگونه پيامد منفي احتمالي براي امنيت غذا و
انرژي در جهان، اتحاديه اروپا تصميم گرفت معافيت از ممنوعيت معامله با بعضي
از نهادهاي دولتي روسيه مربوط به معاملات محصولات کشاورزي و حمل نفت به
کشورهاي ثالث را گسترش دهد. با تغيير تحريمهاي اتحاديه اروپا به منظور
محدود کردن ريسکهاي امنيت انرژي جهاني، شرکتهاي دولتي روسنفت و گازپروم
روسيه ميتوانند به کشورهاي ثالث نفت صادر کنند و شرکتهاي بازرگاني بزرگي
مانند ويتول، گلنکور و ترافيگورا و همچنين غولهاي نفتي مانند شل و توتال،
در پي تحريمهاي اتحاديه اروپا که شامل محدوديت روي بيمه محمولههاي نفتي
است، تجارت نفت روسيه براي کشورهاي ثالث را متوقف کردهاند همچنين خريد نفت
دريابرد روسيه از سوي شرکتهاي اتحاديه اروپا و صادرات آن به کشورهاي ثالث
مجاز است، اما تحت تغييراتي که در تحريمها عليه روسيه صورت گرفت و از روز
جمعه اجرايي شد، پرداختهاي مربوط به چنين صادراتي، ممنوع نخواهد بود لذا
بر اساس گزارش رويترز، منابع شرکتهاي بازرگاني اعلام کردند تحريمهاي
اتحاديه اروپا باعث شده است چين و هند از طريق شرکتهاي بازرگاني کوچکتر
خصوصي، نفت روسيه را خريداري کنند و تجارت نفت روسيه در بازاري شکل بگيرد
که بيمه در برابر حوادث ضعيف است و نفت توسط کشتيهاي قديمي حمل ميشود.