بدنبال بانکداری اسلامی

فرید موسوی
نماینده دوره دهم مجلس دهم شورای اسلامی

سال 57 پس از انقلاب حرکت به سوی بانکداری اسلامی یکی از الزامات به شمار می رفت بدین منظور قانون بانکداری اسلامی به تصویب رسید و تمام عملیات شبکه بانکی از آن روز به سمت اجرای فرامین اسلام در عملیات بانکی حرکت کرد. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که هنوز نتوانسته ایم آنچه در . بانکداری اسلامی مورد تاکید است، به اجرا درآوریم. در مقابل، بسیاری از صاحبنظران معتقدند که بانکداری کنونی طی این سال ها به حالت بومی رسیده و همان بانکداری اسلامی است به این دلیل که هم ربا در آن حذف شده و هم عقود مختلف در آن رعایت می شود و براساس همان آموزه های اسلامی طراحی شده است. نکته ای که باعث ایجاد این تناقضات شده، این است که هنوز نتوانسته ایم آموزش های لازم در خصوص بانکداری اسلامی را در دانشگاه ها به صورت آکادمیک و در جامعه به صورت فرهنگسازی تبیین کنیم تا براساس این آموزه ها پیشرفت ها و توسعه خود را در بانکداری امروز در کشور به نتیجه برسانیم.
سعی بر این است که در نظام بانکی و سیاستگذاران حداکثر آنچه ممکن است، در حوزه بانکداری اسلامی اجرا شود تا بانکداری کشور را متناسب با آموزه های اصلی که ریشه در فرهنگ و دین ماست طراحی و اجرا کنیم.
هنوز مطالعه علمی خاصی برای این که چه نسبتی از قانون بانکداری اسلامی تحقق یافته صورت نگرفته که بتوان به صورت عدد و درصد اعلام شود و بخشی از انتقاداتی که نسبت به بانکداری اسلامی می شود، منتج از شرایط خاص اقتصادی در کشور است. واقعیت این است که توسعه بدون نظام تامین مالی هیچ کجای دنیا شکل نمی گیرد، کشور ما نیز از این قائده مستثنی نیست. در کشوری که بیش از 80درصد بار نظام تامین مالی آن بر دوش شبکه بانکی است نمی توان توسعه و بانک را از یکدیگر جدا کرد و بدون شک این دو با هم عجین هستند. از سوی دیگر هنوز آمایش سرزمینی وجود ندارد و اولویت ها استخراج نشده و اگر نقشه راه نیز مشخص باشد، نظام بانکی با مجموعه ای از چالش های مهم از جمله چالش درون سیستمی و محیطی روبه‌روست. امروزه اتفاقاتی که در شبکه بانکی می افتد، ربطی به اسلام و شریعت و بانکداری اسلامی یا غیراسلامی ندارد. این گونه مسائل به کج رفتاری ها، عدم نظارت و شرایط خاص اقتصادی کشور مرتبط می باشد که در شبکه بانکی اتفاق افتاده است. 80درصد بار نظام مالی کشور برعهده شبکه بانکی است که خود حال خوشی ندارد و این حال ناخوش یک شبه حاصل نشده است. برخی انفعالات در نظام اقتصادی کشور اتفاق افتاده که بانک نیز در کنار آن متاثر بوده است.