چالش مدیریت در نظام مهندسی

سیدیدالله مناجاتی
عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان

اکنون در آستانه انتخابات هیت مدیره سازمان نظام مهندسی قرار داریم و مهندسان باید یک دوره دیگر افرادی توانمند را برای اداره این سازمان برگزینند، اما سوال اینجاست که آیا یک مهندس می‌تواند مدیر خوبی هم باشد؟ این سوال تقریباً عمری به اندازه عمر مهندسی دارد و البته هیچ پاسخ مشخص و قطعی هم ندارد. در عین احترام زیادی که برای مهندسان قائل هستم، باید بذیریم که مهندس، مهندس است و مدیر، مدیر !
همانگونه که برای مهندس شدن نیاز به آموزش های علمی، عملی و تخصصی است، برای مدیر شدن ( البته نه آنگونه که در بیشتر شرکت ها شاهد هستیم ) نیز نیاز به گذراندن دوره های تخصصی و مهارتهای مدیریتی داریم .
در رشته های فنی ، هیچگاه از مباحثی مانند تصمیم گیری، بازاریابی، منابع انسانی و ... صحبت نمی شود، در حالی که یک مدیر باید با همه این مباحث آشنایی کافی داشته باشد.
دانش مهندسین بیشتر مربوط به رشته شان است در حالی که دانش مدیران معطوف به رفتار انسانی، استراتژی، منابع انسانی، مباحث مالی، آمار، مدلهای تصمیم گیری ، سیستم های اطلاعاتی و مالی است.
یک مدیرپنج وظیفه اصلی مدیریتی را باید انجام دهد. بدین معنا که برنامه ریزی کند، سازمان را به کار وادارد، منابع انسانی را انتخاب، هدایت و کنترل کند و در نهایت نتیجه گیری مناسبی داشته باشد.
یک مدیر لازم است از لحاظ خصلتهای فردی بیشتر برونگرا باشد و هرچه به سمت رده های بالا می رود، ریسک پذیری و توان شهودی (حس ششم و قدرت تصور) بیشتری داشته باشد. یک مدیر باید قدرت سازگاری و نگرش بلند مدت داشته باشند. در حالی که مهندسان، درونگرا، بیشتر عقلانی و اطلاعات محور و ناراضی از تغییر هستند و تمایلی به ریسک ندارند.
ساده ترین تعریف مدیریت، کار با دیگران و از طریق دیگران است. یعنی کار مدیریت، یک کار اجتماعی است که به شدت با آدمها سروکار دارد. بخش عمده ای از وقت یک مدیر را تعاملات، مذاکرات، جلسات و رفع اختلاف بین کارکنان پر می کند. مدیر باید تا حد معنی داری دانش انسانی یعنی روانشناسی، انگیزه شناسی؛ تاثیر گذاری و….بداند. در حالی که دنیای مهندسی؛ دنیای ایده ها، ماشین ها و مدلهاست و عامل انسانی بیشتر در حد یک متغیر است که باید در طراحی به آن پرداخت و معمولاً مهندسان، از علوم رفتاری اطلاع چندانی ندارند.
مدیران بیشتر به هوش هیجانی نیاز دارند در حالی مهندسان بیشتر به دلیل هوش ریاضی و تجسمی موفق هستند.
مدیران لازم است روح به کالبد سازمان بدمند، افراد را امیدوار کنند و با روشهای مختلف به زیرمجموعه انگیزه بدهند. شاید این سخت ترین کار یک مدیر باشد در حالی که مهندسان مسئولیتی در این زمینه ندارند و نگاهشان به مدیر خود است.
فراموش نکنیم که در سازمان نظام مهندسی، مهندسان باید مدیر باشند، یعنی مدیران مهندس و جایگاه شغلی همه حرفه ها برای اثر بخشی سازمان مورد نیاز است که به معنای دید سیستمی است.