ماسک‌ها را بر ندارید!

با وجود آنکه این روزها شاهد سرعت چشمگیر در واردات محموله‌های بزرگ واکسن کرونا هستیم اما واردات واکسن کرونا در ماه‌های گذشته حاشیه‌های زیادی به همراه داشته است؛ از تأخیر کوواکس در ثبت درخواست برای واردات تا ماجرای انصراف هند از فروش واکسن کرونا به ایران به دلیل افزایش شیوع گونه هندی در این کشور و ماجرای تحریم‌ها و چالش‌های پیش روی بخش خصوصی. همه اینها باعث شد تا ایران با فاصله زیاد و با تعداد اندک، محموله‌های واکسن کرونا را از مبادی مختلف وارد کشور کند تا جایی که به تعبیر وزیر بهداشت همین محموله سنگین یک میلیون و 452هزار دوزی واکسن آسترازنکا با حمایت یونیسف وارد کشور شده است. ایران به عنوان یکی از کشورهای مشارکت‌کننده در ساز‌و‌کار کوواکس با استفاده از منابع مالی خود، اولین محموله واکسن آسترازنکا تولید کره جنوبی را شامل 799 هزار و 800 دوز در تاریخ شانزدهم فروردین ماه دریافت کرد. از طرفی بر‌اساس آخرین اعلام وزارت بهداشت در فاز اول بیش از 97درصد کادر درمان واکسینه شده‌اند همچنین تا روز 26 اردیبهشت ماه از جمعیت یک میلیون و 180 هزار نفری سالمند بالای 80 سال حدود 750هزار نفر واکسینه شده‌اند. به دنبال آغاز واکسیناسیون برای افراد بالای 75سال با جمعیت 930 هزار نفری بیش از 130 هزار نفر تا صبح روز یکشنبه واکسن دریافت کرده‌اند. بنا به اعلام وزارت بهداشت قرار است واکسیناسیون افراد بالای 60 سال تا اواخر خرداد و اوایل تیرماه تمام شود. به گفته وزیر بهداشت با واکسینه شدن افراد بالای 60 سال و بیماران خاص و صعب‌العلاج در این بازه زمانی حدود 13 تا 14 میلیون نفری که عامل اصلی بستری و مرگ و میر در بیمارستان‌ها هستند واکسینه می‌شوند.

تاخت‌و‌تاز کرونا همزمان با واکسیناسیون ادامه دارد

با توجه به آغاز واکسیناسیون عمومی و اینکه روند مرگ و ابتلا به این ویروس نزولی شده و کشور در حال عبور از قله پیک چهارم کرونا است اما کارشناسان همچنان هشدار می‌دهند تاخت‌و‌تاز کرونا در کشور ادامه دارد. پیش‌بینی‌های متخصصان حوزه کرونا هم همین است؛ آنها می‌گویند؛ بسیاری از کشورهای جهان هنوز با حد مطلوب واکسیناسیون فاصله زیادی دارند و چنانچه به اخبار تغییر رنگ شهرها و سرعت گرفتن روند واکسیناسیون در کشور دلخوش کنیم و به رعایت پروتکل‌های بهداشتی متعهد نباشیم سناریوهای قبلی تکرار خواهند شد و چه بسا به دلیل ورود واریانت‌های هندی و آفریقای جنوبی شاهد پیک بعدی با شدت شیوع بالا و گذردهی زیاد جهش‌های ویروس کرونا خواهیم بود. به باور کارشناسان این حوزه تزریق واکسن به معنای پایان همه‌گیری و مصونیت کامل از بیماری نیست و نقض پروتکل‌ها کماکان نباید صورت بگیرد چون هنوز مدت زمان ایمنی‌زایی واکسن‌ها مشخص نیست و از طرفی دریافت‌کنندگان واکسن می‌توانند همچنان ناقل عفونت باشند.

بسیاری از شهرها هنوز از قله موج چهارم پایین نیامده‌اند

رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اوضاع همه‌گیری ویروس کرونا را با وجود افزایش سرعت واکسیناسیون در کشور به «ایران» یاد آوری می‌کند و می‌گوید: در حال حاضر علی‌رغم تغییر رنگ‌بندی شهرها باید در معیارهای رنگ‌بندی شهرها تجدید نظر کنیم به هر حال اگرچه با معیارهای موجود تغییر رنگ شهرها اتفاق می‌افتد اما گردش ویروس در کشور کاهش پیدا نکرده است. روزانه 10 هزار موارد مثبت جدید را شناسایی می‌کنیم اینها نشان‌دهنده گردش بالای ویروس در کشور است.

علیرضا ناجی با اشاره به ورود واریانت‌های جدید ویروس کرونا به کشور عنوان می‌کند: قطعاً تعداد موارد شناسایی شده واریانت‌های جدید عدد دقیقی نیستند برای شناسایی این واریانت‌ها نیاز به آزمایش‌های زمانبر و گرانقیمت داریم. پایش کردن عدد واریانت‌ها در اغلب کشورها نزدیک به واقعیت نیست. همان‌طور که واریانت بریتانیایی در ایران موج سهمگینی را در پیک چهارم ایجاد کرد همه اینها گوشزدهایی هستند که نشان می‌دهد نباید ساده‌انگارانه رفتار کنیم و بگوییم چون شهرها از قله پایین می‌آیند پس همه چیز به روال عادی برمی‌گردد در حالی که به اعتقاد ما بسیاری از شهرها هنوز از قله موج چهارم پایین نیامده‌اند.

وی در ادامه می‌افزاید: هر چند که در روزهای اخیر فشار روی کادر درمان نسبت به هفته‌های قبل کمتر شده اما همچنان بیمارستان‌ها خلوت نشده و درصد اشغال تخت همچنان بالاست و هنوز به درجه مطلوب حتی نزدیک نشده‌ایم. بنابراین تصمیم‌گیری‌های درست و هوشمندانه می‌تواند باعث شود روند کاهشی با سختگیری سرعت بیشتری پیدا کند یا با سهل انگاری به دلیل وجود واریانت‌های هندی و آفریقای جنوبی موجب تسریع بیماری‌زایی شود.

به گفته ناجی؛ اگرچه واکسیناسیون همگانی در کشور آغاز شده اما علی‌رغم تلاش زیاد دولت و وزارت بهداشت روند و سرعت واکسیناسیون به قدری نیست که بدان دلخوش کنیم. این موضوع بسیار خطرناک است. نباید مردم تصور کنند با شروع واکسیناسیون می‌توانند پروتکل‌های بهداشتی را کمتر رعایت کنند. میزان واکسیناسیون در کشور در سطح مطلوب نیست که افراد بتوانند میزان محدودیت‌های اجتماعی را بردارند و بهداشت اجتماعی را کمتر کنند. اگر می‌بینیم کشور انگلستان یا امریکا مقداری جامعه را از نظر رعایت پروتکل‌های بهداشتی آزادتر گذاشته‌اند در پناه میزان بالای واکسیناسیون ومعجزات علم و واکسن است اما ما هنوز با این نقطه فاصله زیادی داریم.

شاهکار واکسن جلوگیری از بیماران علامت دار است

ناجی در پاسخ به اینکه آیا دریافت دوز اول و دوم واکسن به معنای مصونیت کامل از ویروس کرونا است و این افراد می‌توانند به‌طور کامل ماسک‌ها را در اجتماعات بردارند؟ می‌گوید: خیر. سرعت برداشتن محدودیت‌های اجتماعی و ماسک با سرعت پوشش واکسیناسیون انجام می‌گیرد. اینطور نیست در جامعه‌ای که پوشش پایین واکسیناسیون را دارد هر فرد واکسینه شده بگوید من مصون هستم پس ماسکش را بردارد. اولاً افرادی که واکسن زده‌اند ممکن است ویروس را به دیگران منتقل کنند چون واکسن از عفونت جلوگیری نمی‌کند. شاهکار واکسن جلوگیری از بیماری علامت‌دار است نه جلوگیری از ایجاد عفونت. حتی اگر فردی با واکسن مصونیت داشته باشد در او هم عفونت به‌وجود می‌آید البته ممکن است علامت نداشته باشد یا علائم بسیار خفیف باشد تمام اینها بستگی به این دارد با چه واریانتی و دوزی از ویروس برخورد کنیم.

وی در ادامه می‌گوید: به‌طور کلی واکسن‌ها می‌توانند جلوی بیماری شدید و بستری و مرگ را بگیرند نه اینکه از عفونت جلوگیری کنند حتی ممکن است فرد واکسینه شده بیماری خفیف هم بگیرد. همه اینها وابسته به کیفیت واکسن است و اینکه میزان پوشش واکسیناسیون هم مهم است تا بتواند میزان گردش ویروس را کم کند برای همین نمی‌توانیم با شروع واکسیناسیون بگوییم هر کسی واکسن زده است می‌تواند ماسکش را بردارد اگر سی‌بی‌سی (مرکز کنترل بیماری‌های ویروسی امریکا) اعلام کرده محدودیت‌های اجتماعی را بردارند این موضوع برای کشورهایی بوده که در سطح امریکا پوشش واکسیناسیون داشته‌اند البته آنجا هم اعلام کرده برخی مکان‌ها از جمله اداره‌ها و بیمارستان‌ها باید ماسک زده شود. تا موقعی که خط مناسب از واکسیناسیون در کشور به‌وجود نیاید تمام موارد بهداشت اجتماعی را باید رعایت کنیم. راحت کردن جامعه از این محدودیت‌ها با پوشش‌دهی بالای واکسن است. البته تمام این صحبت‌ها در حال حاضر وابسته به شرایط حال ما است چرا که واریانت‌های مختلف تهدیدی برای واکسیناسیون هستند. برای همین باید به سرعت و با پوشش بالا واکسیناسیون را انجام دهیم تا گردش ویروس کم شده و از موتاسیون ویروس که موجب تضعیف واکسن می‌شوند جلوگیری کنیم.

کسی که واکسن زده همچنان ناقل ویروس است

به گفته ناجی؛ کسی که واکسن زده همچنان ناقل ویروس است و چون عفونت در بدن ایجاد می‌شود می‌تواند ویروس را به دیگران هم منتقل کند البته در کسانی که واکسن می‌زنند به دلیل وجود ایمنی همورال و ایمنی که در مخاط دهان‌شان بوجود می‌آید میزان تکثیر ویروس در بدن شان بسیار پایین می‌آید اما از نظر تئوری می‌توانند باعث انتقال ویروس شوند. دوم؛ کسی که واکسن می‌زند بعد از دوز دوم و به فاصله دو تا سه هفته ایمنی مکفی در او به‌وجود می‌آید. کسانی که واکسن دوز اول می‌زنند تا بیست و یک روز بعد که دوز دوم را تزریق می‌کنند به جد باید پروتکل‌های بهداشتی  را انجام دهند.

او در پاسخ به سؤال دیگر مبنی بر اینکه واکسن‌ها در بدن چقدر می‌توانند ایمنی‌زایی ایجاد کنند؟ می‌گوید: خیلی نمی‌توان در این‌باره حرفی زد. طبق محاسبات ایمنی می‌تواند بین 6 تا 12 ماه ادامه پیدا کند. ایمنی همان آنتی‌بادی‌های خنثی کننده علیه پروتئین اسپایک است برای همین شرکت‌های تولید کننده واکسن‌ اعلام کردند باید دوز یادآور را بین 6 تا 12 ماه پس از تزریق واکسن بزنیم با توجه به این موضوع ممکن است هر سال این موضوع تکرار شود. مثل حالتی که برای آنفلوانزا داریم.