روزهای سرنوشت ساز وین

عباس عراقچی معاون وزیر خارجه ایران روز گذشته تهران را برای شرکت در چهارمین دور مذاکرات هسته‌ای به مقصد وین ترک کرد تا در کمتر از چهل روز باقیمانده به انتخابات ریاست جمهوری راهی برای احیای برجام پیدا کند.

به گزارش رویداد24، عراقچی در بدو ورود به وین اعلام کرد کار سخت و راه درازی در پیش است و به هیچ وجه نمی‌شود زمان بندی برای آن تصور یا پیش بینی کرد و اگر بخواهیم وارد بحث زمان بندی شویم غیر واقع بینانه است. این اظهار نظر در شرایطی از سوی مقام ایرانی مطرح شده که رویترز به نقل از مقام ارشد وزارت خارجه گفته ممکن است ظرف چند هفته آینده تهران و واشنگتن بر سر احیای برجام با یگدیگر به توافق برسند.

زمان سرنوشت ساز در روابط تهران با غرب

این مقام آمریکایی که نامش برده نشده در یک جلسه توجیهی با برخی رسانه‌ها گفته «فقط زمان نشان خواهد که این اتفاق خواهد افتاد یا خیر چرا که همان طور که همیشه گفتیم این «یک تصمیم سیاسی» است که ایران باید اتخاذ کند.

ژان ایو لودریان وزیر خارجه فرانسه نیز در گفتگو با نشریه گاردین انگلیس پیشرفت مذاکرات را تایید کرده و از این برهه با عنوان «زمان سرنوشت ساز» در روابط تهران با غرب یاد کرده است.

لودریان ضمن اشاره به آمادگی واشنگتن برای اتخاذ تصمیمات لازم برای برداشتن تحریم‌ها، خواستار واکنش مناسب تهران شده و ادعا کرده که ایران به طور بی‌سابقه‌ای به سلاح هسته‌ای نزدیک شده است.

اصولگرایان، انتخابات ۱۴۰۰ و نگرانی از احیای برجام

پس از پایان دور قبلی مذاکرات در وین، روسیه و چین پیام‌های بسیار مثبتی از مذاکرات مخابره کردند، آمریکا ابراز رضایت کرد و حسن روحانی رییس جمهور کشورمان نیز اعلام کرد ۷۰ درصد معضلات حل شده و دوران جدیدی از تنش زدایی در راه است.

اما روحانی تصمیم گیرنده واقعی در سپهر سیاسی ایران نیست و این چیزی نیست که از چشم مذاکره کنندگان غربی پنهان مانده باشد. وزیر خارجه آمریکا در مصاحبه‌ای مذاکرات وین را جدی و رو به پیشرفت دانست اما گفت راه طی شده کمتر از راه پیش روست. او گفت همه می‌دانیم که تصمیم گیرنده اصلی در حکومت ایران رهبر جمهوری اسلامی است.

یکی از موانع اصلی بر سر مذاکرات سنگ اندازی جریان‌های داخلی است که معتقدند نتیجه این مذاکرات می‌تواند بر انتخابات ریاست جمهور تاثیر گذار باشد.

از ابتدای آغاز مذاکرات هسته‌ای، صدا و سیما به واسطه بازوی برون مرزی خود پرس تی وی اخباری درباره عدول تیم مذاکره کننده از خطوط قرمز ترسیم شده از سوی رهبری خبر منتشر می‌کرد.

همزمان با آغاز دور چهارم مذاکرات که به عقیده بسیاری از ناظران غربی دور آخر مذاکرات می‌تواند باشد، پرس تی وی در ادامه خبرسازی‌های پیشین خود درباره مذاکرات وین که آن‌ها را از قول منبعی نامشخص در وین منتشر می‌کند، یک بار دیگر از قول همان منبع ادعا کرد که در مذاکرات وین طرف مقابل خواستار نابودی سانتریفیوژ‌های پیشرفته ایران شده است.

این شبکه همزمان با دور دوم مذاکرات مدعی شده بود که ایران خواستار لغو تدریجی تحریم‌ها برخلاف منویات رهبری مبنی بر لغو یکباره همه تحریم‌های اعمال شده در دوران ترامپ است. عراقچی به این خبرسازی قبلی پاسخ داده و گفته بود منابع آگاه این شبکه آگاه نیستند.

این بار نیز شورای اطلاع رسانی دولت ادعای منابع آگاه دولت را رد کرده و گفته: متاسفانه این شبکه تلویزیونی برون مرزی بر خلاف صبغه حرفه‌ای خود، اعتبار سخت‌یافته خود در فضای خبری بین‌المللی را خرج برخی منافع و مطامع جناحی داخلی کرده و مدیران این رسانه، آن را به ارگان مخالفان داخلی رفع تحریم‌ها تبدیل کرده‌اند.

شورای اطلاع رسانی دولتی گفته متاسفانه اطلاعات غلط و گمراه‌کننده‌ای که از سوی این منبع رسمی رسانه‌ای به فضای عمومی کشور مخابره می‌کند، اگرچه در روند مذاکرات تاثیری ندارد، اما علامت‌های اشتباه به افکار عمومی و فضای اقتصادی کشور می‌فرستد و لازم است از این روند جلوگیری شود.

وی هشدار داد: از آنجا که مذاکرات وین تحت اشراف مسئولان در جریان است، اینگونه فضاسازی‌های غیرمسئولانه صرفا کنشگری در راستای منافع جناحی نیست و اقدام علیه امنیت ملی به شمار می‌رود و بدون تردید به این مسئله توسط مراجع ذی‌صلاح رسیدگی خواهد شد.

اگرچه دولت مدعی است که این خبرسازی‌ها بر روند مذاکرات بی تاثیر است، اما تجزیه و تحلیل اظهارات مقامات غربی خلاف این موضوع را نشان می‌دهد.

آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا روز پنجشنبه اعلام کرده از نظر آمریکا آمادگی واقعی تهران برای از سرگیری کامل تعهدات هسته‌ای هنوز احراز نشده است.

اظهارات مقام آمریکایی آگاه درباره لزوم اتخاذ «یک تصمیم سیاسی» در ارتباط با مذاکرات اخیر نیز نشان می‌دهد مانعی که بر سر راه مذاکرات است اراده نظام برای رسیدن به یک توافق در مقطع زمانی کنونی است.

سوزان دیماگیو عضو ارشد موسسه صلح بین المللی کارنگی گفته دلایل واضحی وجود دارد که به طرفین می‌گوید باید برای برداشت قدم‌هایشان تعجیل کنند.

این تحلیلگر آمریکایی به نشریه هیل گفته سیاست داخلی در ایران به سمت بحرانی شدن حرکت می‌کند. تندرو‌ها در ایران با احیای برجام و ارتباط با آمریکا مخالفند و از همه مهمتر سعی می‌کنند کشتی مذاکرات را به نفع کاندیدای اصولگرا به گل بنشانند.

از سوی دیگر جمهوری خواهان آمریکا و اسرائیل نیز هم صدا با اصولگرایان داخلی در صدد سنگ اندازی بر سر راه مذاکراتند.

نشریه اسرائیلی اورشلیم پست در یاداشتی نوشته نشانه‌های پیشرفت مذاکرات وین مشهود است، اما اگر تا قبل از ۲۱ ماه می‌ و ۱۸ ژوئن که دو ضرب‌الاجل مهم برای بازگشت به برجام است (یکی پایان مهلت سه ماهه ایران به بازرسان آژانس برای خروج از ان پی تی و دیگری انتخابات ریاست جمهوری) این اتفاق رخ ندهد، دلیل آن تمایل جمهوری اسلامی برای کند کردن روند مذاکرات است.

آیا واقعا گشایشی در راه است؟

همه شواهد نشان می‌دهد اراده جهان به سمت رسیدن به یک توافق با ایران است. عربستان و ایران در هفته‌های اخیر بعد از هفت سال سر یک میز نشسته و سعی دارند اختلافات اساسی‌شان را کنار بگذارند. مقامات عراقی میانجی‌گری میان تهران و ریاض را علنی و سران هر دو کشور ایران و سعودی نسبت به ادامه گفت‌وگو‌ها ابراز تمایل کرده‌اند.

باربارا اسلاوین رئیس گروه آینده ایران در شورای آتلانتیک گفته یکی دیگر از نشانه‌های تحول مثبت در مذاکرات وین، سکوت نسبی اسرائیل بعد از دیدار با تیم بایدن در واشنگتن است که هفته گذشته اتفاق افتاد.

از دیگر گشایش‌های به وجود آمده تغییراتی است که در وضعیت زندانیان آمریکایی در ایران به وجود آمده است.

وزارت خارجه آمریکا روز یکشنبه گزارش‌ها درباره مذاکره با تهران برای تبادل زندانی‌های آمریکایی در ازای پرداخت ۷ میلیارد دلار از بدهی‌های خارجی ایران را تکذیب کرده، اما جالینا پورتر یکی از سختگو‌های وزارت خارجه آمریکا روز چهارشنبه در پاسخ به نشریه هیل احتمال مذاکره برای آزادی زندانیان آمریکایی در خلال مذاکرات وین را رد نکرده است.

پورتر گفته من در جایگاهی نیستم که به جزییات خبر بپردازم، اما باید تاکید کنم که ما از بازگشت طرفین به برجام استقبال می‌کنیم. تیم امریکا به زودی به وین برمی‌گردد تا درباره فاز بعدی مذاکرات چند جانبه گفت‌وگو کند و در این مذاکرات درباره موضوعات مختلفی صحبت خواهد شد.

دیمانگیو به هیل گفته آزادی زندانیان یکی از موضوعات کلیدی مذاکره میان ایران و آمریکا در شرایط کنونی است.

از طرفی گاردین اخیرا به نقل از یک منبع آگاه در زندان اوین مدعی شده بود که دو ایرانی-آمریکایی زندانی در این بازداشتگاه به محلی در آن منتقل شده‌اند که پیش از این زندانیانی که با ایالات متحده آمریکا تبادل شدند در آن نگهداری شده بودند.