شاخص کل بورس روز گذشته با ۷۷۱۱ واحد نزول تا رقم یک میلیون و ۱۹۹ هزار واحد کاهش یافت. شاخص کل با معیار هم وزن هم ۱۰۱۶ واحد کاهش یافت و در رقم ۴۲۹ هزار و ۶۱ واحد ایستاد.
ریزش پیدرپی شاخص بورس طی هشت ماه گذشته سبب شد تا بازار پلههای بالارفته صعودی را یکی یکی به عقب بازگردد و بار دیگر در کانال یکمیلیون و 100 هزار قرار بگیرد. این ریزش همچنان ادامه دارد و خبری از توقف سیر نزولی شاخص نیست. در این میان سهامداران مالباخته در بورس هر از چندگاهی با تجمع اعتراضی سعی در رساندن گلایهشان به گوش مقامات مسئول را دارند. اما میبینیم که دستبهدست شدن تصاویر و فیلمهای اعتراضی سهامداران در فضای مجازی هیچ تاثیری در کند شدن مسیر نزولی شاخص نداشته و بازار بدون توجه به نارضایتیهای سرمایهگذارن به ریزش خود ادامه میدهد.
بیانیه هشت راهکار برای نجات بورس
در روزهای که بازار سرمایه و سهامداران روزهای سختی را پشت سر میگذرانند بیش از ۱۰۰ نفر از مدیران و کارشناسان بازار سرمایه با صدور بیانیه راهکارهایی را برای بهبود وضعیت بازار سهام و خروج از بحران کنونی ارائه کردهاند. فعالان بازار سرمایه در نامهای خطاب به سران قوا، ۸ راهکار عملی برای بازگشت مجدد اعتماد سرمایهگذاران به بازار بورس و تامین نقدینگی جهت بهبود وضعیت معاملات را پیشنهاد کردند. در یکی از بندهای این نامه آمده است که در کمیته تخلفات بازار سرمایه و دادگاه جرایم اقتصادی هر ماه ارقامی به عنوان جریمه و مجازات از فعالان و مدیران اخذ میشود. پیشنهاد میکنیم تا سپری شدن شرایط کنونی، این ارقام به مانند مالیاتها به صندوق تثبیت واریز شود و با عادی شدن شرایط به حساب خزانه دولت بازگردد.
همچنین نوشته شده است که بازار سرمایه از بخشهای بسیاری از اقتصاد تاثیر میپذیرد. این بازار به نرخ سود حساس است. به نرخ ارز حساس است. به سیاستهای خرد و کلان اقتصادی حساس است. نص صریح قانون این است که سازمان بورس اوراق بهادار محافظ منافع سرمایهگذاران خرد باشد. پیشنهاد میشود ریاست سازمان بورس در جلساتی که در آن تصمیمات مهم در سرنوشت میلیونها سهامدار در آن رقم میخورد، از جمله جلسات هیئت دولت، حضور داشته باشد تا مبادا بخشنامه و سیاستی نافی منافع چند ده میلیون ایرانی اتخاذ گردد. پیشنهاد میکنیم در غیاب کانون سهامداران حقیقی نمایندهای از سازمان بورس به عنوان حافظ منافع سرمایهگذاران در تمام جلسات و شوراهای اقتصادی حضور داشته باشد.
در بند دیگری نوشته شده است که سیاستهای تشویقی یکی از ابزارهایی است که میتواند در حال حاضر به عنوان محرک در کنار نرخگذاریهای غیردستوری کمک بزرگی به اقتصاد و بازارسرمایه داشته باشد. تخفیفات مالیاتی، تعدیل نرخ ارز تسعیر بانکها، تخفیف نرخ خوراک پتروشیمیها و پالایشگاه و ... میتواند چراغ سبز قوی از سوی حاکمیت برای تقویت سرمایهگذاری و سهامداران این بازار باشد.
با این هشت راهکار بازار سروسامان میگیرد
همایون دارابی، یکی از امضاکنندگان این بیانیه به «ابتکار» میگوید: «ما روز جمعه نامهای را به سران سه قوه نوشتیم و امید هست که روز دوشنبه جلسه ویژهای برای بازار سرمایه برگزار شود. در این نامه 8 راهکار برای نجات بازار بورس ارائه شده است البته راهکارهای دیگری برای بهبود وضعیت بازار وجود دارد که فعلا در مرحله بررسی هستند. دولت اگر بتواند چالشهای پیشروی بازار ( نرخ سود بانکی بالا، بی ثباتی در بازار ارز و قیمتگذاری دستوری) را برطرف کند بلافاصله جریان مثبت این اصلاحات به بازار سرمایه خواهد رسید.»
این کارشناس بازار سرمایه میافزاید: «اگر 8 راهکار ارائهشده در این بیانیه مورد توجه قرار بگیرد و به مرحله اجرا برسد بدون شک بازار میتواند به سرعت مسیر بهبود را طی کند. یکی از موارد اشاره شده در این نامه بحث قیمتگذاریهای دستوری است. به عنوان مثال اگر قیمتگذاری دستوری خودرو لغو شود چقدر میتواند بر صنعت خودرو تاثیرگذاری باشد؟ تقریبا میتوان گفت که این بخش را زیرورو خواهد کرد.»
وی در پاسخ به این پرسش که قیمت در بازار ارز تا چه اندازه میتواند بر صعود و یا نزول شاخص بورس اثرگار باشد، میگوید: «واقعیت این است که هم کاهش نرخ ارز و هم افزایش آن میتواند به زیان بازار سرمایه تمام شود، برای داشتن یک وضعیت ایدهآل، بازار ارز باید ثبات داشته باشد. هنگامی که دورنمای احتمال کاهش قیمت را داشته باشیم همانند اینروزها که انتظار کاهش قیمت ارز در جامعه به وجود آمده است، سرمایهگذار، واردکننده و صادرکننده از هر فعالیتی خودداری میکنند چون نمیدانند که فعالیتهایشان قرار است با چه نرخی باشد. وضعیت کنونی نامشخص بوده و در انتظار نتایج مذاکرات است. در واقع این حالت انتظار نتایج بسیار مخربی را برای تمام بخشهای اقتصاد خواهد داشت. هیچ دلیل وجود نداشت که دولت پیش از مشخص شدن نتایج مذاکرات وعده ارزانی دلار را بدهد.»
راهکارهای ارائه شده تعادل را به بازار برمیگرداند
از سوی دیگر برخی از فعالان بازار معتقدند که راهکارهای ارائه شده برای نجات بورس دارای بندهای قوی بوده و میتواند آرامش را به شاخص و سهامداران بازگرداند. به گفته آنها بحث آزادسازی قیمت محصولات یکی از مولفههای تاثیرگذار در بازار خواهد بود. آنها میگویند اگر قیمتگذاریهای دستوری از بازار حذف شود بازار به یک تعادل منطقی خواهد رسید.
نباید انتظار داشت در کوتاه مدت بورس تغییر مسیر دهد
غلامرضا سلامی، کارشناس بازار سرمایه معتقد است که بازار در کوتاهمدت نمیتواند تغییر مسیر دهد. وی در این خصوص به «ابتکار» میگوید: «من اطلاع دقیقی از بیانیه هشت راهکار نجات بورس ندارم، اما گمان نمیکنم راهکاری وجود داشته باشد که بتواند در کوتاهمدت وضعیت بازار سرمایه را بهبود ببخشد.»
وی میافزاید: « اگر وضعیت شرکتها بهبود یابد قطعا بازار شاهد روزهای بهتری خواهد بود. راهکار برای بهبود وضعیت شرکتها وجود دارد اما نمیتوان انتظار داشت که در کوتاهمدت سرمایه شرکتها تقویت و به دنبال آن وضعیت بازار بهتر شود.»
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه به تقویت سودآوری شرکتها اشاره میکند و در اینباره میگوید: «اکنون سرمایهگذاری در کشور منفی بوده و هنگامی که سرمایهگذاری نشود مسلما سودآوری شرکتها کاهش مییابد. بنابراین اگر میخواهیم بازار بورس تغییری کند باید به فکر افزایش و تقویت سرمایهگذاری در شرکتها باشیم.»
سلامی ادامه میدهد: «متاسفانه طی هشت ماه اخیر تصمیماتی اتخاذ شد و شرایطی را ایجاد کرد که گمان نمیکنم امیدی به بهبود وضعیت بازار بورس طی ماههای آتی باشد.»