یک کارشناس اقتصادی گفت: بدون شک پس از به نتیجه رسیدن مذاکرات قیمتها به خصوص در بازار ارز در یک بازه زمانی کوتاهمدت کاهشی خواهد شد اما این کاهش پایدار نخواهد بود و نرخ ارز به همین محدودههای فعلی بازمیگردد و در همین مرزها باقی میماند.
اقتصاد ایران اینروزها چشمانتظار نتیجه برخی از اتفاقات داخلی و بینالمللی بوده و نتیجه مذاکرات احیای برجام یکی از مهمترین مسائلی است که بازارهای داخلی را در یک بلاتکلیفی قرار داده است. برخی از کارشناسان نتیجه مذاکرات را عاملی مهم در تعیین نرخ ارز و ثبات بازارهای مالی میدانند. این در حالی است که عدهای دیگر علاوهبر به نتیجه رسیدن مذاکرات ایران و آمریکا، شرایط داخلی را شرط اساسی و مهم برای بهبود وضعیت اقتصاد دانسته و معتقدند ثبات داخلی شرط اصلی برای ایجاد ثبات است. البته نمیتوان منکر تاثیر مسائل بینالمللی بر شرایط داخلی کشور شد. به هرحال اینروزها شاهد هستیم که با اوج گرفتن اماواگرها درخصوص احیای برجام و ایجاد روزنههای امید برای لغو تحریمها، اقتصاد ایران روزهای آرامتری را به نسبت چند ماه اخیر پشتسر میگذارد. علی مروی، استاد دانشگاه و کارشناس اقتصادی صدا و سیما با اشاره به روزهای آرام اقتصاد به بررسی دلایل موثر در آرامش اخیر بازارها پرداخت و دراین باره به «ابتکار» گفت: هیچگاه نوسان در اقتصاد قابل قبول نیست و هنگامی که نوسان به حداقل برسد بدون شک میتوان گفت که یک اتفاق خوب و مهم رخ داده است اما اینکه اخیرا اقتصاد ایران با نوسانات جزئی روبهرو بوده دلایلی دارد. یکی از این دلایل این است که ما سال گذشته تورم به شدت بالایی را تجربه کردیم و بازارهای اقتصادی شاهد قیمتهای بسیار بالایی بودند. به عبارتی دیگر بازارهای اقتصادی مانند خودرو، مسکن، دلار و ... بهگونهای افزایش قیمت داشتند که از حد انتظار فراتر رفت و اکنون قیمتها در بازارهای مالی بالاتر از حدی است که جامعه و اقتصاد انتظار دارد.
وی افزود: بنابراین یک مقاومتی به وجود میآید و اگر فرض کنیم دلار بخواهد مرز 30 هزار تومان را رد کند یک مقاومت ذهنی وجود خواهد داشت که مانع آن میشود. لذا بخشی از نداشتن نوسان به این خاطر است که در این شرایط امکان نوسان و یا تنش وجود ندارد.
این کارشناس اقتصادی صداوسیما در بخش دیگری از صحبتهایش با بیان اینکه بخش دیگری از ثبات نسبی اینروزها به پیشبینیهای کوتاهمدتی که فعالان اقتصادی دارند، بازمیگردد ادامه داد: بخش دیگری از ثبات نسبی اینروزها به پیشبینیهای کوتاهمدتی که فعالان اقتصادی دارند، بازمیگردد. این پیشبینیها به مذاکرات احیای برجام و انتخابات ریاست جمهوری ایران مربوط است. به عبارتی دیگر جامعه و اقتصاد به دلیل این دو مسئله برای هرگونه فعالیت و تصمیمگیری منتظر مشخص شدن نتایج بوده و یک شرایط بلاتکلیفی به وجود آمده است که در این شرایط بلاتکلیف تنش و نوسان کاهش مییابد.
کاهش قیمتها پایدار نخواهد بود
مروی در ادامه گفتوگو با اشاره به این مسئله که قیمتها پس از مشخص شدن مذاکرات چه سمتوسویی را در پیش خواهد گرفت، گفت: اما پاسخ به این پرسش که آیا پس از مشخص شدن نتایج مذاکرات قیمتها کاهش پیدا خواهد کرد یا خیر باید ببینیم که برای پاسخ چه قیمتی مد نظر است؟ بدون شک پس از به نتیجه رسیدن مذاکرات قیمتها به خصوص در بازار ارز در یک بازه زمانی کوتاهمدت کاهشی خواهد شد اما این کاهش پایدار نخواهد بود و نرخ ارز به همین محدودههای فعلی بازمیگردد و در همین مرزها باقی میماند.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: اینکه میگویم قیمت ارز تنها برای مدت کوتاهی شاهد روند نزولی خواهد بود به دلیل چسبندگی قیمتها است. از سوی دیگر تولید در کشور با نرخ ارز فعلی بوده و اگر نرخ کاهش یابد تولیدکنندگان دچار مشکلات بیشماری میشوند. بنابراین از این جهت نه دولت و نه بدنه اقتصاد موافق کاهش شدید نرخ ارز نیستند. وی با تاکید بر کاهش قدرت خرید خانوارها طی سالهای اخیر گفت: فشار نرخ ارز در قالب تورم و افزایش هزینههای جاری خانوارها است که اگر مذاکرات به نتیجه برسد و از سوی دیگر انتخابات ریاست جمهوری تمام شود آنچه که خواهیم داشت این است که برای یک دوره دو تا سه ساله ثباتی را در نرخها داریم تا جایی که جبران قدرت خرید مردمی شود که در این سالهای به شدت تحت فشار بودهاند. به عبارتی روشنتر بخشی از ثبات تا جایی خواهد بود که تا حدودی قدرت خرید را جبران کند.
ما نباید چشمانتظار کاهش قیمت باشیم
این کارشناس اقتصادی با پیشبینی شرایط قیمتی بازارها در ماههای آتی ادامه داد: ما نباید چشمانتظار ارزانی باشیم چراکه تورم ساختاری در کشور ما بالا بوده و این تورم ساختاری بالا به اقتصاد تحمیل میشود. از سوی دیگر ممکن است شوکهای کوتاهمدت و گذرایی در بازارهایی همانند ارز، طلا و سکه داشته باشیم البته این شوکها آنقدر دوام نخواهد داشت که دولت جدید بتواند دوره خود را با نرخهای پایین شروع کند و میتوان گفت دولت بعدی هم بر روی همین نرخها کار خود را آغاز خواهد کرد.
وی به دلایل موثر در تعیین نرخ ارز اشاره کرد و گفت: اینکه دولت جدید چقدر بتواند نرخ ارز را مدیریت کند به نتیجه مذاکرات و درآمدهای ارزی بازمیگردد. اگر منابع ارزی با محدودیتهایی که سالهای گذشته داشته همراه باشد قطعا ما در تامین ارز به مشکل خواهیم خورد و احتمالا افزایش نرخ ارز خواهیم داشت.
این کارشناس اقتصادی اظهار کرد: اما اگر محدودیتهای ارزی مرتفع و نقلوانتقالات آسانتر شود دولت جدید سعی میکند که نرخ ارز را در محدودههای فعلی حفظ کند.
کاهش شدید نرخ ارز به ضرر بخش تولید خواهد بود
مروی در بخش دیگری از صحبتهایش به زیان کاهش شدید نرخ ارز برای بخش تولیدی کشور اشاره کرد و در این خصوص گفت: خیلی از فعالان اقتصادی گمان میکنند که در آیندهای نه چندان دور اگر ارزانی اتفاق افتد به نفع اقتصاد خواهد بود. اما من برداشتم این است که نرخ ارز در محدوده ۲۰ هزار تومان نرخی قابل قبولی برای اقتصاد، فعالان و دولت خواهد بود. به عنوان مثال اگر نرخ ارز تا محدوده 12 هزار تومان کاهش یابد حتما بخش بزرگی از تولید در بدنه اقتصادی ما ضربه خواهد خورد. این در حالی است که هیچ دولتی بدش نمیآید که ارز را با قیمت بالاتری به فروش برساند چراکه ارز گرانتر منابع ریالی دولت را بالا میبرد به همین دلیل نرخ ارز در محدودههای فعلی باقی خواهد ماند.