اما بیش از یک دهه است که دلالان بازار میوه و ترهبار فرصت تنظیم بازار را از مسئولان و باغداران گرفتهاند. از ابتدای ماه جاری با ورود میوههای سردخانهای به بازار میوه قیمتها به شدت افزایش یافتهاست. این در حالی است که سردخانهها و انبارها مملو از سیب و مرکبات است. در حال حاضر سیب درجه یک دربازار تهران کیلویی ۲۵ تا ۳۰ تومان، پرتقال بین ۱۵تا ۲۵هزار تومان، نارنگی و کیوی ۲۵ تا ۳۰ هزار تومان، خیار ۱۵ تا ۲۰ هزار تومان و موز ۴۰ تا ۴۵ هزار تومان در میوهفروشیها عرضه میشود.
باغداران افزایش هزینههای تولید مانند سمپاشی و کود، آبیاری، سبدهای میوه و کارگر را یکی از دلایل گرانی قیمتها اعلام میکنند، اما نکته اصلی دلال بازی در میادین اصلی میوه و ترهبار است که مانع از ورود میوه ارزان به داخل میشود.
دست باغدار از عرضه مستقیم کوتاه است
دیاکو افخم یکی از باغداران سیب و صادرکنندگان مشهور در شمال غرب کشور در گفتگو با «جوان» از مشکلات صادرات و نبود بازارچههای عرضه مستقیم میوه در تهران و سایر شهرستانها و فعالیت دلالان میوه خبر داد و گفت: مصرف داخلی سیب سالانه ۸۰۰ هزار تن است و باید سیبهای تولیدی صادرشود، اما بازارهای صادراتی ایران دچار مشکل شدهاست.
افت دینار عراق
وی از زیان صادرکنندگان به عراق سخن گفت و افزود: با کاهش نرخ دینار صادرکنندگان به بازارهای عراق در ماههای گذشته به شدت متضرر شدهاند و بازار صادراتی آذربایجان نیز به دلیل ناکارآمدی سفارت ایران و عدم رایزنی برای رفع موانع صادرات با مشکلات بسیاری همراه است، به طوری که اخیراً بارهای سیب صادراتی ایران بیش از ۱۰روز در مرز آذربایجان متوقف شد و هزینه حمل و نقل چند برابری را به ما تحمیل کرد.
سیب درجه یک نباید بیشتر از ۱۱ هزار تومان باشد
افخم در خصوص وضعیت بازار سیب و مرکبات گفت: در حال حاضر قیمت سیب درجه یک صادراتی باید ۱۱ هزار تومان در بازار عرضه شود، در حالی که در بازار تهران و بسیاری از استانها قیمت آن بیش از ۲۵ هزار تومان است. در گذشته دولت با خرید تضمینی میوه و اقلام مورد نیاز بازار در زمان فراوانی کالا، مانع از کمبود عرضه در بازار و احیاناً گرانی قیمتها میشد، اما چند سالی است که بازار رها شدهاست و دلالان کنترل بازار را به دست گرفتهاند.
قیمت صادراتی سیب؛ ۱۶ هزار تومان
افخم با مقایسه قیمت میوه در بازار داخل با نرخ صادراتی آن افزود: به عنوان مثال سیب درجه یک با قیمت ۱۶ هزار تومان صادر میشود، اما با این قیمتها به دست مصرفکننده نمیرسد. نبود بازارچههای شهری و استانی برای عرضه مستقیم میوه یکی از کمبودهای تنظیم بازار میوه است که متأسفانه در یک دهه اخیر هیچ فکری برای آن نشدهاست. هر از گاهی وزیر جهاد از اجرایی شدن این طرح حرف میزند، اما کار هماهنگی هنوز صورت نگرفتهاست. حتی میادین میوه و تره بار شهرداریها که مثلاً قرار بود، قیمتها را تعدیل کنند چندان موفق عمل نکردهاند، زیرا آنها نیز با چند دست واسطه میوه و سبزیشان را خریداری میکنند و در بسیاری از موارد میوههای با کیفیت در این میادین عرضه نمیشود.
وی گفت: چندی قبل با مراجعه به بازار تهران و رصد قیمتهای میوه با چند غرفهدار در میدان مرکزی صحبت کردم و گفتم حاضرم روزانه هر میزان سیب میخواهند با قیمت ۱۲ هزار تومان در میدان تهران تحویلشان بدهم، اما غرفهداران از خرید خودداری و اعلام کردهاند که نیازی ندارند. افخم معتقد است که واسطههای بازار میوه تهران و سایر استانها از ورود میوه به میزان فراوان جلوگیری میکنند و تلاش میکنند با عرضه قطرهچکانی بازار را تشنه نگه دارند و قیمتها را افزایش دهند.
وی تأکید کرد: اگر تا پایان اسفند سیب و مرکبات موجود در انبارها و سردخانهها روانه بازار نشود، باغداران زیان هنگفتی متحمل میشوند. این تولیدکننده افزود: اگر فروشگاههای زنجیرهای غرفههایی را با قیمت ارزان در اختیار باغداران قرار دهد؛ میوه مرغوب و ارزان به دست مصرفکننده میرسد و تولیدکننده و مصرفکننده دیگر ضرر نمیکند. وی با اشاره به قیمت گران سبزی و صیفی (کیلویی ۱۲هزار تومان سبزی) در تهران گفت: این قیمتها در حالی است که در مراکز تولید سبزی که بیشتر بخش کردنشین ایران هستند، سبزی حداکثر کیلویی ۴ هزار تومان است. در حالی که بخش زیادی از سبزی تهران از شهر ری و حومه آن تأمین میشود نه از سایر شهرستانها.
سیب؛ میوه فقرا هم گران شد
افخم گفت: از قدیم میوه سیب به میوه فقرا معروف بود، چون ارزان بود و یک کیلو سیب حداقل ۱۰ تا سیب است. اکنون این میوه به قدری در بازار مصرف گران شده که میوه اغنیا شدهاست.