نسخه چاپی
ارسال به دوستان
به یاد آقای اردوغان بیاندازیم در این منطقه کسانی که ادعای رهبری منطقه کردند و سندروم برادر بزرگتر را اجرا کردند مثل صدام حسین و جمال عبدالناصر چه سرنوشتی پیدا کردند. بایستی این مسائل را حتما در سطح منطقه یادآوری کنیم و همین طور تاریخ آذربایجان که سد بزرگی در برابر تهاجم بیگانگان بود
آفتاب
یزد ـ رضا بردستانی: یک کارشناس مسائل ترکیه در گفتگو با آفتاب یزد ضمن
مهم خواندن رفتار اردوغان خاطرنشان می‌کند:« این مبحثی نیست که با آن
احساسی برخورد کرد و باید جماعت دانشگاهی و در سلسله مباحث آکادمیک عمق
موضوع را واکاوی کنند.»
دکتر اسدالله اطهری ادامه می‌دهد:« برای ما مهم است که ترکیه و ایران به عنوان دو قدرت تاثیرگذار منطقه‌ای به فکر هم تکمیلی باشند و از هرگونه رفتاری که روابط این دوکشور را به تنش‌های بی‌دلیل و بی‌نتیجه نزدیک کند حتماً پرهیز کنند.»
این استاد دانشگاه ضمن یادآوری نقش و تاثیر ایران در برهه‌های تاریخیِ آذربایجان و ترکیه می‌گوید: « بی‌انصافی است اگر آقای اردوغان و سران آذربایجان کمک‌های ایران را در روزگارانی که تنهایی، تنها توشه ی باکو و آنکارا بود را فراموش کنند حداقل اردوغان دوران کودتا را اگر پیش چشم بیاورد کافی است.»
> شعرخوانی، غفلت و مشاوره ی غلط یا...؟
اردوغان در باکو بیتی از شعر مشهور "آراز آراز" خطاب به رود ارس در مرز ایران و جمهوری آذربایجان را می‌خواند که مضمون آن گلایه از جدا افتادن شهروندان آذری‌زبان در دو سوی این رودخانه است. بسیاری از تحلیلگران این شعر را "یکی از نمادهای جدایی‌طلبی پان‌ترکیست‌ها" توصیف کرده اند. در واکنش به این موضوع وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در توئیتر نوشت: «به اردوغان نگفته بودند شعری که به غلط در باکو خواند مربوط به جدایی قهری مناطق شمالی ارس از سرزمین مادریشان ایران است! آیا او نفهمید که علیه حاکمیت جمهوری آذربایجان سخن گفته است؟ هیچکس نمی‌تواند در باره آذربایجان عزیز ما صحبت کند.»
سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران گفت: « سفیر ترکیه در تهران از سوی دستیار وزیر و مدیرکل اورآسیا به وزارت امور خارجه احضار و ضمن ابلاغ مراتب اعتراض شدید، به سفیر تاکید شد جمهوری اسلامی ایران خواستار توضیح فوری دولت ترکیه در این خصوص است.» سخنگوی وزارت خارجه افزود، در جریان این احضار به سفیر ترکیه ابلاغ شد که "دوران ادعاهای ارضی و امپراطوری‌های جنگ‌افروز و توسعه‌طلب سال‌هاست که سپری شده است". خطیب‌زاده در ادامه توضیح داد که به سفیر ترکیه گفته شده است جمهوری اسلامی به هیچ کس اجازه مداخله در مورد تمامیت ارضی خود را نمی‌دهد. هنوز مقامات ترکیه در ارتباط با این اقدام ایران واکنش نشان نداده‌‌اند.
> سندروم برادر بزرگتر
دکتر اطهری معتقد است: این ماجرا را باید جوری دیگر دید زیرا به نظر می‌رسد بحث آکادمیک پشت قضیه است بحث تعارضات ایران و ترکیه است. مفهومی به نام سندروم برادر بزرگتر. این که چگونه باید با این مسئله برخورد کنیم قابل بحث است. «نظریه نقش» بسیار مهم است. ایران و ترکیه کشورهای بسیار مهمی هستند در نظریه نقش، بازیگران نقش آزادی دارند. مثلا ایران و ترکیه را وقتی نگاه می‌کنیم و یک به یک می‌سنجیم می‌بینیم که گاهی ترکیه می‌خواهد نقش رهبری منطقه را بازی کند گاهی نقش حامی، گاهی نقش حفاظت از منطقه، گاهی اوقات نقش میانجی و گاهی نقش مدل و الگو. اتفاقا درست در نقطه مقابل ایران نیز به لحاظ تاریخی چنین نقش‌هایی ایفا کرد.
> هرکجا ترک‌ها باشند نئو عثمانیسم را مطرح می‌کنند
این استاد دانشگاه می‌افزاید: زمانی که ایران به شدت در تحریم ایالات متحده آمریکا است ترکیه از مزیت چتر حمایتی ترامپ استفاده کرد که البته با رفتن ترامپ ممکن است شرایط عوض شود. هر کجا که ترک‌ها باشند ایشان مسئله نئوعثمانیسم را مطرح می‌کند و فقط اینجا نیست. اگر نگاه کنیم آقای اردوغان همه را در چندین جبهه شرق، غرب، جنوب، آسیای مرکزی، قفقاز و آفریقا زخمی کرده است. عده‌ای در پاسخ، مدل‌سازی صفوی-عثمانی را مطرح می‌کنند در مقابل تفکری که ترکیه دارد کشوری مرکزی است به قول آقای داوود اوغلو نه منطقه‌ای و باید نقش رهبری را در چند منطقه ایفا کند.
رهبر ترکیه در این سخنرانی از قدرت نرم خود و از نفوذ سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در سرزمین‌های سابق امپراطوری عثمانی و یا در کشورهایی که در حوزه تمدنی و فرهنگی ایران قرار دارد بهره می‌برد ولی فراموش نکنیم که ترکیه مشکلات بسیار عظیمی دارد و این طور به نظر می‌رسد که از برخی مشکلات با این شیوه فرار می‌کند. اردوغان در داخل کشورش نزدیک به 5 سال است که جنگ علیه کردها را دارد و به شدت مشغول نبرد با ترک‌های مخالف حکومت است. چندهزار نفر از ترک‌ها و نظامیان را دستگیر کرده است. درگیر مشکلات اقتصادی است. مسئله تحریم‌ها و شکستی که در زمینه انتخابات شهرداری‌ها خورد. ناکامی که در مورد سوریه داشت بسیار تلاش کرد اما نتوانست اوضاع را به نفع ترکیه عوض کند. مسئله لیبی است. بمباران شمال عراق حضور در جنگ قره باغ و همین طور شکست داخل در انتخابات شهرداری و همین طور مسائلی که با یونان و فرانسه دارد. عدم دعوت به قاهره در زمینه گاز. بنابراین ترکیه درصدد است به نحوی این موارد را جبران کند.
> به اردوغان مشاوره غلط داده اند
دکتر اطهری می‌گوید: اما مهم خواندن شعر بود که آن شعر شکست عباس میرزا بود، شعری که می‌خواهد بگوید آن قسمت را یعنی شمال رود ارس را به زور از ایران جدا کردند در واقع سفیر ترکیه در ایران یعنی آقای «دریا اورس» احتمالا اشتباه به آقای اردوغان گفته ایشان مترجم است و فارسی هم خوب بلد است. اگر به اردوغان می‌گفتند معنی‌اش این است که شمال رود ارس باید به مام وطن بازگردد هرگز آن شعر را نمی‌خواند. این یعنی همچنان نیز باکو و مناطقی که از ایران جدا شدند می‌توانند به ایران برگردند. آقای اردوغان بد مطرح کرده است. به هر حال امیدوارم به مام وطن بازگردند تفکر طرح کنفدرالی را ایران می‌تواند مطرح کند.
> حرف‌های اردوغان تازگی ندارد
وی ادامه می‌دهد: ولی آقای اردوغان در مقابل، حرف‌های دیگری که زدند و پررنگ نشد بسیار مهم‌تر است. می‌دانیم آقای اردوغان امروز نیست که این حرف‌ها را می‌زند و نظریه نقش را که مطرح کردم در اجلاسی که در رابطه با استانبول بود در بنیاد اتحاد تمدن‌ها آنجا هم بیان کرد. ترکیه جایی است که آسیا و اروپا را به هم وصل می‌کندکه استانبول چهار راه اروپا است و ترکیه مرکز زبان ها، نژادها و تمدن هاست خلاصه این که ایشان تفکرات اخوانی را دارد. بعد از شکست‌هایی که در منطقه خوردند به ویژه در مصر و تونس امید کل اخوان آقای اردوغان است. با این تفکرات اخوانی‌ها قطر را هم
از دست خواهند داد.
> پلتفرم همکاری اردوغان
اطهری اظهار می‌دارد: ایران و ترکیه دو کشور مهم در منطقه هستند. و به نظر می‌رسد هر دو کشور تعارضات نقشی پیدا کردند نگهبان منطقه قدرت ژئوپولتیک و رقابت ایدئولوژیک هم با هم شده و به این شکل در آمده است. ولی ترکیه مشکلات بسیار جدی دارد. همه می‌دانند ایالات متحده در ترکیه حضور دارد، مسئله پایگاه موشکی در ترکیه حضور نیروهای ناتو در ترکیه مسائل مهمی هستند که نباید آنها را دست کم بگیریم. با آمدن آقای بایدن ممکن است تحولاتی رخ دهد و ایشان متوجه این مسئله است. در مقابل این تنش که روی آن بسیار صحبت شد وی نکته دیگری را هم مطرح کرده بود و آن پلتفرم همکاری است که آن اصلا در ایران مطرح نشد.
نمی خواهیم به توئیت آقای ظریف و چرایی و چگونگی آن بپردازیم اما بنده آن شعر را آگاهانه می‌دانم و اشتباه وزارت خارجه را عرض می‌کنم. مسئله طرح پلتفرم 6 گانه توسط آقای اردوغان در منطقه مسئله مشارکت را در راستای تنش زدایی مطرح کرد مسئله‌ای که وزارت امور خارجه ی ما آسان از کنار آن گذشت. یعنی سخنرانی‌هایش با رفتار و کردارش چهره دوگانه‌ای دارد. حقارت‌هایی که ممکن است داشته باشد در مقابل عظمت ایران می‌خواهد بگوید طرحی که من مطرح می‌کنم درواقع اگر هدف داوود اوغلو اجرا نشدن بوده اما او می‌گوید من دنبال تنش زدایی هستم و به استفاده از پتانسیل ترکیه در سطح منطقه ام. مسئله پلتفرم همکاری که مطرح کردم آن را هم از بین نباید ببریم ولی اینکه ایشان از زبان چه کسی و در چه چارچوبی آن را می‌خواند باعث تحریک احساسات طرفین شده است. این مسئله بسیار مهم است که باید مد نظر داشته باشیم.
> باید برخی مسائل را به اردوغان یادآور شد
وی ادامه می‌دهد: به یاد آقای اردوغان بیاندازیم در این منطقه کسانی که ادعای رهبری منطقه کردند و سندروم برادر بزرگتر را اجرا کردند مثل صدام حسین و جمال عبدالناصر چه سرنوشتی پیدا کردند. بایستی این مسائل را حتما در سطح منطقه یادآوری کنیم و همین طور تاریخ آذربایجان که سد بزرگی در برابر تهاجم بیگانگان بودند.
اطهری اظهار می‌دارد: من همیشه تئوری آقای افشار را مطرح می‌کنم خطر عثمانی و خطر زرد را همیشه به شکل جدی عنوان می‌کرد. اینها در جنگ جهانی دوم جفایی که در حق ایران کردند به شکل جدی مطرح است. همراه با روسیه چه کارهایی در تبریز انجام دادند و همیشه افشار از اینها به عنوان خطر یاد می‌کرد. این مسائل را باید به نسل جدید هم یادآوری کنیم.
آقای شیخ الاسلامی در کتاب خود از قول مرحوم افشار یزدی به چند خطر برای ایران اشاره می‌کند: خطر آبی، خطر سبز، خطر زرد و خطر سیاه. خطر زرد را در رابطه با عثمانی مطرح می‌کرد. مسئله پان‌ترکیسم، پان عثمانیسم مطرح می‌کرد که الان پدیده نئوعثمانیسم را شاهدیم. در زمان جنگ جهانی اول ترک‌ها به بهانه حضور قوای روس یعنی عثمانی‌ها در ایران به آذربایجان ما حمله کردند و حتی تبریز را هم گرفتند و دوران این پیروزی چندان طول نکشید چون قوای روس، ترک‌های عثمانی را از آنجا بیرون انداخت بعد هم که انقلاب روسیه رخ داد و قشون عثمانی وارد قفقاز شد تا عمق روسیه هم پیش رفتند و دوباره ایران توانست این مناطق را از آن خود کند. اینها مسائلی است که باید نسل جدید خطر زرد را همیشه تعقیب کند. باید یادآور شویم که ایران مهم است و غفلت از امری به نام ایران و فرهنگ و تمدن ایران می‌تواند این مسائل را در پیش داشته باشد که الان می‌بینیم.
> مدبرانه‌ترین رفتار چیست؟
بهترین و مدبرانه‌ترین رفتار ایران در قبال ترکیه و شخص آقای اردوغان را دکتر اطهری اینگونه می‌داند: ایران و ترکیه باید نقش هم تکمیلی را ایفا کنند. باید از تاریخ، هویت و فرهنگ خودمان دفاع کنیم ولی با توجه به شرایط جذب جهانی و شرایط نظام بین‌الملل و تهاجماتی که متوجه ایران و ترکیه از سوی نظام سقل بین‌الملل است بهتر است این دو کشور نقش هم تکمیلی داشته باشند به ویژه حزب عدالت و توسعه که ایران نقش مهمی در به قدرت رسیدن خود آنها داشته است و نبایستی فراموش کنند که ایران و ترکیه در سخت‌ترین شرایط به یکدیگر کمک کرده‌اند و اجازه ندهیم مشاورانی که عمق مسائل را نمی‌دانند روابط دو کشور را مخدوش کنند. یادمان نرود ملاقاتی که آقای فروغی با آقای آتاترک داشت. آقای آتاترک گفته بود من باید برای این مردم هویت بسازم تاریخ بسازم خوش‌به‌حال شما که شاهنامه دارید خوش به حال شما که شاعران بزرگی دارید خوش به حال شما که تاریخ و فرهنگ دارید.
این استاد دانشگاه در پایان یادآور می‌شود: ترکیه با حمله کلامی و شفاهی به ایران نمی‌تواند ایران را مصادره کند. مثل مصادره مولوی مصادره دانشمندان و متفکران ایران. ایران و ترکیه می‌توانند مکمل هم باشند و مسئله خاورمیانه که شاهد چند جنگ بودیم و خاورمیانه تحمل چنین جنگ‌هایی را ندارد پیش چشم دو کشور باشد مخصوصا دو ملت بزرگ ایران و ترکیه. بهتر است آقای اردوغان به جنگ داخلی علیه کردها خاتمه دهد. بهتر است بسیاری از افرادی که در زندان هستند. آزاد شوند ترکیه باید به همان فضای باز سیاسی بازگردد و بداند تهاجم و اشغال کشورهای دیگر نتیجه‌ای ندارد.
دکتر اسدالله اطهری ادامه می‌دهد:« برای ما مهم است که ترکیه و ایران به عنوان دو قدرت تاثیرگذار منطقه‌ای به فکر هم تکمیلی باشند و از هرگونه رفتاری که روابط این دوکشور را به تنش‌های بی‌دلیل و بی‌نتیجه نزدیک کند حتماً پرهیز کنند.»
این استاد دانشگاه ضمن یادآوری نقش و تاثیر ایران در برهه‌های تاریخیِ آذربایجان و ترکیه می‌گوید: « بی‌انصافی است اگر آقای اردوغان و سران آذربایجان کمک‌های ایران را در روزگارانی که تنهایی، تنها توشه ی باکو و آنکارا بود را فراموش کنند حداقل اردوغان دوران کودتا را اگر پیش چشم بیاورد کافی است.»
> شعرخوانی، غفلت و مشاوره ی غلط یا...؟
اردوغان در باکو بیتی از شعر مشهور "آراز آراز" خطاب به رود ارس در مرز ایران و جمهوری آذربایجان را می‌خواند که مضمون آن گلایه از جدا افتادن شهروندان آذری‌زبان در دو سوی این رودخانه است. بسیاری از تحلیلگران این شعر را "یکی از نمادهای جدایی‌طلبی پان‌ترکیست‌ها" توصیف کرده اند. در واکنش به این موضوع وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در توئیتر نوشت: «به اردوغان نگفته بودند شعری که به غلط در باکو خواند مربوط به جدایی قهری مناطق شمالی ارس از سرزمین مادریشان ایران است! آیا او نفهمید که علیه حاکمیت جمهوری آذربایجان سخن گفته است؟ هیچکس نمی‌تواند در باره آذربایجان عزیز ما صحبت کند.»
سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران گفت: « سفیر ترکیه در تهران از سوی دستیار وزیر و مدیرکل اورآسیا به وزارت امور خارجه احضار و ضمن ابلاغ مراتب اعتراض شدید، به سفیر تاکید شد جمهوری اسلامی ایران خواستار توضیح فوری دولت ترکیه در این خصوص است.» سخنگوی وزارت خارجه افزود، در جریان این احضار به سفیر ترکیه ابلاغ شد که "دوران ادعاهای ارضی و امپراطوری‌های جنگ‌افروز و توسعه‌طلب سال‌هاست که سپری شده است". خطیب‌زاده در ادامه توضیح داد که به سفیر ترکیه گفته شده است جمهوری اسلامی به هیچ کس اجازه مداخله در مورد تمامیت ارضی خود را نمی‌دهد. هنوز مقامات ترکیه در ارتباط با این اقدام ایران واکنش نشان نداده‌‌اند.
> سندروم برادر بزرگتر
دکتر اطهری معتقد است: این ماجرا را باید جوری دیگر دید زیرا به نظر می‌رسد بحث آکادمیک پشت قضیه است بحث تعارضات ایران و ترکیه است. مفهومی به نام سندروم برادر بزرگتر. این که چگونه باید با این مسئله برخورد کنیم قابل بحث است. «نظریه نقش» بسیار مهم است. ایران و ترکیه کشورهای بسیار مهمی هستند در نظریه نقش، بازیگران نقش آزادی دارند. مثلا ایران و ترکیه را وقتی نگاه می‌کنیم و یک به یک می‌سنجیم می‌بینیم که گاهی ترکیه می‌خواهد نقش رهبری منطقه را بازی کند گاهی نقش حامی، گاهی نقش حفاظت از منطقه، گاهی اوقات نقش میانجی و گاهی نقش مدل و الگو. اتفاقا درست در نقطه مقابل ایران نیز به لحاظ تاریخی چنین نقش‌هایی ایفا کرد.
> هرکجا ترک‌ها باشند نئو عثمانیسم را مطرح می‌کنند
این استاد دانشگاه می‌افزاید: زمانی که ایران به شدت در تحریم ایالات متحده آمریکا است ترکیه از مزیت چتر حمایتی ترامپ استفاده کرد که البته با رفتن ترامپ ممکن است شرایط عوض شود. هر کجا که ترک‌ها باشند ایشان مسئله نئوعثمانیسم را مطرح می‌کند و فقط اینجا نیست. اگر نگاه کنیم آقای اردوغان همه را در چندین جبهه شرق، غرب، جنوب، آسیای مرکزی، قفقاز و آفریقا زخمی کرده است. عده‌ای در پاسخ، مدل‌سازی صفوی-عثمانی را مطرح می‌کنند در مقابل تفکری که ترکیه دارد کشوری مرکزی است به قول آقای داوود اوغلو نه منطقه‌ای و باید نقش رهبری را در چند منطقه ایفا کند.
رهبر ترکیه در این سخنرانی از قدرت نرم خود و از نفوذ سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در سرزمین‌های سابق امپراطوری عثمانی و یا در کشورهایی که در حوزه تمدنی و فرهنگی ایران قرار دارد بهره می‌برد ولی فراموش نکنیم که ترکیه مشکلات بسیار عظیمی دارد و این طور به نظر می‌رسد که از برخی مشکلات با این شیوه فرار می‌کند. اردوغان در داخل کشورش نزدیک به 5 سال است که جنگ علیه کردها را دارد و به شدت مشغول نبرد با ترک‌های مخالف حکومت است. چندهزار نفر از ترک‌ها و نظامیان را دستگیر کرده است. درگیر مشکلات اقتصادی است. مسئله تحریم‌ها و شکستی که در زمینه انتخابات شهرداری‌ها خورد. ناکامی که در مورد سوریه داشت بسیار تلاش کرد اما نتوانست اوضاع را به نفع ترکیه عوض کند. مسئله لیبی است. بمباران شمال عراق حضور در جنگ قره باغ و همین طور شکست داخل در انتخابات شهرداری و همین طور مسائلی که با یونان و فرانسه دارد. عدم دعوت به قاهره در زمینه گاز. بنابراین ترکیه درصدد است به نحوی این موارد را جبران کند.
> به اردوغان مشاوره غلط داده اند
دکتر اطهری می‌گوید: اما مهم خواندن شعر بود که آن شعر شکست عباس میرزا بود، شعری که می‌خواهد بگوید آن قسمت را یعنی شمال رود ارس را به زور از ایران جدا کردند در واقع سفیر ترکیه در ایران یعنی آقای «دریا اورس» احتمالا اشتباه به آقای اردوغان گفته ایشان مترجم است و فارسی هم خوب بلد است. اگر به اردوغان می‌گفتند معنی‌اش این است که شمال رود ارس باید به مام وطن بازگردد هرگز آن شعر را نمی‌خواند. این یعنی همچنان نیز باکو و مناطقی که از ایران جدا شدند می‌توانند به ایران برگردند. آقای اردوغان بد مطرح کرده است. به هر حال امیدوارم به مام وطن بازگردند تفکر طرح کنفدرالی را ایران می‌تواند مطرح کند.
> حرف‌های اردوغان تازگی ندارد
وی ادامه می‌دهد: ولی آقای اردوغان در مقابل، حرف‌های دیگری که زدند و پررنگ نشد بسیار مهم‌تر است. می‌دانیم آقای اردوغان امروز نیست که این حرف‌ها را می‌زند و نظریه نقش را که مطرح کردم در اجلاسی که در رابطه با استانبول بود در بنیاد اتحاد تمدن‌ها آنجا هم بیان کرد. ترکیه جایی است که آسیا و اروپا را به هم وصل می‌کندکه استانبول چهار راه اروپا است و ترکیه مرکز زبان ها، نژادها و تمدن هاست خلاصه این که ایشان تفکرات اخوانی را دارد. بعد از شکست‌هایی که در منطقه خوردند به ویژه در مصر و تونس امید کل اخوان آقای اردوغان است. با این تفکرات اخوانی‌ها قطر را هم
از دست خواهند داد.
> پلتفرم همکاری اردوغان
اطهری اظهار می‌دارد: ایران و ترکیه دو کشور مهم در منطقه هستند. و به نظر می‌رسد هر دو کشور تعارضات نقشی پیدا کردند نگهبان منطقه قدرت ژئوپولتیک و رقابت ایدئولوژیک هم با هم شده و به این شکل در آمده است. ولی ترکیه مشکلات بسیار جدی دارد. همه می‌دانند ایالات متحده در ترکیه حضور دارد، مسئله پایگاه موشکی در ترکیه حضور نیروهای ناتو در ترکیه مسائل مهمی هستند که نباید آنها را دست کم بگیریم. با آمدن آقای بایدن ممکن است تحولاتی رخ دهد و ایشان متوجه این مسئله است. در مقابل این تنش که روی آن بسیار صحبت شد وی نکته دیگری را هم مطرح کرده بود و آن پلتفرم همکاری است که آن اصلا در ایران مطرح نشد.
نمی خواهیم به توئیت آقای ظریف و چرایی و چگونگی آن بپردازیم اما بنده آن شعر را آگاهانه می‌دانم و اشتباه وزارت خارجه را عرض می‌کنم. مسئله طرح پلتفرم 6 گانه توسط آقای اردوغان در منطقه مسئله مشارکت را در راستای تنش زدایی مطرح کرد مسئله‌ای که وزارت امور خارجه ی ما آسان از کنار آن گذشت. یعنی سخنرانی‌هایش با رفتار و کردارش چهره دوگانه‌ای دارد. حقارت‌هایی که ممکن است داشته باشد در مقابل عظمت ایران می‌خواهد بگوید طرحی که من مطرح می‌کنم درواقع اگر هدف داوود اوغلو اجرا نشدن بوده اما او می‌گوید من دنبال تنش زدایی هستم و به استفاده از پتانسیل ترکیه در سطح منطقه ام. مسئله پلتفرم همکاری که مطرح کردم آن را هم از بین نباید ببریم ولی اینکه ایشان از زبان چه کسی و در چه چارچوبی آن را می‌خواند باعث تحریک احساسات طرفین شده است. این مسئله بسیار مهم است که باید مد نظر داشته باشیم.
> باید برخی مسائل را به اردوغان یادآور شد
وی ادامه می‌دهد: به یاد آقای اردوغان بیاندازیم در این منطقه کسانی که ادعای رهبری منطقه کردند و سندروم برادر بزرگتر را اجرا کردند مثل صدام حسین و جمال عبدالناصر چه سرنوشتی پیدا کردند. بایستی این مسائل را حتما در سطح منطقه یادآوری کنیم و همین طور تاریخ آذربایجان که سد بزرگی در برابر تهاجم بیگانگان بودند.
اطهری اظهار می‌دارد: من همیشه تئوری آقای افشار را مطرح می‌کنم خطر عثمانی و خطر زرد را همیشه به شکل جدی عنوان می‌کرد. اینها در جنگ جهانی دوم جفایی که در حق ایران کردند به شکل جدی مطرح است. همراه با روسیه چه کارهایی در تبریز انجام دادند و همیشه افشار از اینها به عنوان خطر یاد می‌کرد. این مسائل را باید به نسل جدید هم یادآوری کنیم.
آقای شیخ الاسلامی در کتاب خود از قول مرحوم افشار یزدی به چند خطر برای ایران اشاره می‌کند: خطر آبی، خطر سبز، خطر زرد و خطر سیاه. خطر زرد را در رابطه با عثمانی مطرح می‌کرد. مسئله پان‌ترکیسم، پان عثمانیسم مطرح می‌کرد که الان پدیده نئوعثمانیسم را شاهدیم. در زمان جنگ جهانی اول ترک‌ها به بهانه حضور قوای روس یعنی عثمانی‌ها در ایران به آذربایجان ما حمله کردند و حتی تبریز را هم گرفتند و دوران این پیروزی چندان طول نکشید چون قوای روس، ترک‌های عثمانی را از آنجا بیرون انداخت بعد هم که انقلاب روسیه رخ داد و قشون عثمانی وارد قفقاز شد تا عمق روسیه هم پیش رفتند و دوباره ایران توانست این مناطق را از آن خود کند. اینها مسائلی است که باید نسل جدید خطر زرد را همیشه تعقیب کند. باید یادآور شویم که ایران مهم است و غفلت از امری به نام ایران و فرهنگ و تمدن ایران می‌تواند این مسائل را در پیش داشته باشد که الان می‌بینیم.
> مدبرانه‌ترین رفتار چیست؟
بهترین و مدبرانه‌ترین رفتار ایران در قبال ترکیه و شخص آقای اردوغان را دکتر اطهری اینگونه می‌داند: ایران و ترکیه باید نقش هم تکمیلی را ایفا کنند. باید از تاریخ، هویت و فرهنگ خودمان دفاع کنیم ولی با توجه به شرایط جذب جهانی و شرایط نظام بین‌الملل و تهاجماتی که متوجه ایران و ترکیه از سوی نظام سقل بین‌الملل است بهتر است این دو کشور نقش هم تکمیلی داشته باشند به ویژه حزب عدالت و توسعه که ایران نقش مهمی در به قدرت رسیدن خود آنها داشته است و نبایستی فراموش کنند که ایران و ترکیه در سخت‌ترین شرایط به یکدیگر کمک کرده‌اند و اجازه ندهیم مشاورانی که عمق مسائل را نمی‌دانند روابط دو کشور را مخدوش کنند. یادمان نرود ملاقاتی که آقای فروغی با آقای آتاترک داشت. آقای آتاترک گفته بود من باید برای این مردم هویت بسازم تاریخ بسازم خوش‌به‌حال شما که شاهنامه دارید خوش به حال شما که شاعران بزرگی دارید خوش به حال شما که تاریخ و فرهنگ دارید.
این استاد دانشگاه در پایان یادآور می‌شود: ترکیه با حمله کلامی و شفاهی به ایران نمی‌تواند ایران را مصادره کند. مثل مصادره مولوی مصادره دانشمندان و متفکران ایران. ایران و ترکیه می‌توانند مکمل هم باشند و مسئله خاورمیانه که شاهد چند جنگ بودیم و خاورمیانه تحمل چنین جنگ‌هایی را ندارد پیش چشم دو کشور باشد مخصوصا دو ملت بزرگ ایران و ترکیه. بهتر است آقای اردوغان به جنگ داخلی علیه کردها خاتمه دهد. بهتر است بسیاری از افرادی که در زندان هستند. آزاد شوند ترکیه باید به همان فضای باز سیاسی بازگردد و بداند تهاجم و اشغال کشورهای دیگر نتیجه‌ای ندارد.
نظر شما
آخرین اخبار
