نسخه چاپی
ارسال به دوستان
با پيروزي بايدن در انتخابات رياست‌جمهوري آمريکا و پايان سياست‌هاي ترامپ چه چشم‌اندازي پيش‌روي ايران و آمريکا خواهد بود؟
آنچه در اين زمينه داراي اهميت است اينکه براي گفت‌وگو و مذاکره همواره
زمان وجود دارد. پس از خروج ترامپ از برجام، جمهوري اسلامي و کشورهاي
اروپايي با خردورزي برجام را نگه داشتند و اجازه ندادند اين توافق مهم از
بين برود. به همين دليل در شرايط کنوني که ترامپ در انتخابات شکست خورده
فرصت‌هاي جديدي براي آمريکا ايجاد شده که اشتباه گذشته رئيس‌جمهور سابق خود
را جبران کنند و دوباره به برجام باز‌گردند. در اين مسير نيز بايد از
فرصت‌ها استفاده کرد و تا آنجا که امکان دارد با گفت‌وگو به سمت جلو حرکت
کرد. بايدن بايد دوباره به برجام باز‌گردد تا زمينه‌هاي تنش‌آفريني آمريکا
کاهش يابد. در ماجراي برجام آن کسي که بدعهدي کرده جمهوري اسلامي نبوده
است. به همين دليل جمهوري اسلامي حاضر نيست به دليل اشتباهات ديگران هزينه
پرداخت کند که رويکرد صحيحي است. برجام يک توافق عقلايي و خردورزانه بود که
از سوي طرفين صورت گرفت تا همه طرفين سود ببرند. با اين وجود حضور ترامپ
در کاخ سفيد سبب اقدام غير‌عقلايي خروج از برجام شد. هر چند اين تنها اقدام
غير‌عقلايي ترامپ نبود و وي اقدامات زيادي انجام داد که به کشورهاي مختلف
جهان آسيب وارد کرد. به همين دليل بنده شکست ترامپ را راهي براي آغاز
رويکرد جديد مي‌دانم. اگر قرار است با گفت‌وگو مشکلات مردم ايران کاهش پيدا
کند اين اتفاق بايد بدون آسيب به منافع ملي رخ بدهد. ممکن است در آينده
مسائل جديدي مطرح شود يا بايدن و تيم وي به دنبال گرفتن امتياز از ايران
باشند اما اين رويکرد به معناي آن نيست که ايران آماده نيست بلکه امتياز به
کسي نخواهد داد. البته در هر مذاکره طرفين براساس منافع خود اقدام
مي‌کنند. به همين دليل نيز ايران نشان داده که از مذاکره هراس ندارد و فقط
به طرف مقابل چون عهد شکن است اعتماد ندارد؛ البته دولت بايد با
برنامه‌ريزي و در جهت احقاق حقوق ملت ايران اقدامات لازم را انجام بدهد.آن
چيزي که در شرايط کنوني داراي اهميت است اين است که اميدواري‌ها نسبت به
آينده بيشتر شده است. به همين دليل نيز بايد نسبت به آينده خوش‌بين بود.
آيا انعطاف لازم در نهادهاي تصميم‌گير ايران براي تغيير شرايط وجود دارد؟
مساله احتمالي آينده يک بحث سياسي خواهد بود. در مباحث سياسي اگر انعطاف وجود داشته باشدابتدا از درون رقم مي‌خورد و نبايد اجازه داد طرف مقابل سوءاستفاده کند. در شرايط کنوني برخي در درون کشور رويکرد ديگري را در پيش گرفته‌اند و شرايط را به شکلي به مردم القا مي‌کنند که بايد حرکت ديگري کنيم . اين وضعيت به‌خصوص پس از ترور ناجوانمردانه دکتر فخري‌زاده شدت گرفته و برخي تلاش مي‌کنند اين ماجرا را دستاويزي براي تندروي‌هاي سياسي خود کنند. متأسفانه برخي سخناني به زبان مي‌آوردند و اقداماتي انجام مي‌دهند که چهره ما را در منظر جامعه بين‌المللي غير متوازان نشان مي‌دهد. بنده معتقدم تأثير پيامدهاي چنين رفتارها و اقداماتي کم نيست. اقدام صحيح در چنين شرايطي اين است که عاملان اين جنايت را شناسايي کنيم و سپس با آنها برخورد قاطع و محکمي کنيم. پس از ترور شهيد فخري‌زاده ديدگاه‌هاي مسئولان در اين زمينه کمي متناقض بود. برخي از مسئولان ديدگاه مسئولان ديگر را نقض مي‌کردند. اين در حالي است که اين رويکرد بايد دقيق شود و مردم جامعه تنها يک‌صداي واحد از مسئولان بشنوند. هر کسي بايد براساس تخصص خود اظهار‌نظر کند. اظهارتي که برخي از نمايندگان مجلس در اين باره داشته‌اند و اقداماتي که انجام داده‌اند به وجهه ما تا حدودي ضربه مي‌زند و از سوي ديگر به ضرر منافع مردم است. امروز مهم‌ترين خواسته رژيم اسرائيل اين است که مردم روز به روز از مسئولان دور‌تر شوند.
آيا ترور شهيد فخري‌زاده مي‌تواند روي معادلات في‌مابين تأثير منفي بگذارد؟آيا اسرائيل و عربستان که از مذاکره ايران و آمريکا هراس دارند زمينه اين ترور را فراهم کرده‌اند تا معادلات با پيچيدگي‌هاي بيشتري همراه شود؟
پاسخ ايران نسبت به ترور شهيد فخري‌زاده تنها يک پاسخ اقناعي و محکم به طرف مقابل خواهد بود. در مرحله نخست بايد ماهيت عوامل اين ترور براي ما مشخص شود و سپس با عوامل اين ترور برخورد قاطع صورت بگيرد. تنها در چنين شرايطي مي‌توان نسبت به کاهش تنش اميدوار بود. اين در حالي است که دخالت‌هاي بي‌جايي در اين زمينه مشاهده مي‌شود که مي‌تواند در اين روند اخلال ايجاد کند. اينکه هر کسي براساس منافع خود اظهار نظر مي‌کند نه‌تنها کمکي به موضوع نمي‌کند؛ بلکه شرايط را پيچيده‌تر از گذشته نيز خواهد کرد. عده‌اي به جاي اينکه مسئوليت خود را به خوبي انجام بدهند با فرافکني تلاش مي‌کنند مسئوليت خود را به گردن ديگران بيندازند. برخي عنوان مي‌کنند ما از ابتدا مي دانستيم به دنبال ترور دکتر فخري‌زاده بوده‌اند، سوال مهم اين است که چرا به‌رغم اطلاع از چنين اتفاقي زمينه‌هاي جلوگيري آن دقيق فراهم نشده است؟
کشور ما هميشه با مقوله ترور بيگانه نبوده و در ابتداي انقلاب هم که جنابعالي دادستان کل کشور بوده‌ايد ايران با ترور‌هاي زيادي مواجه بوده است. چرا پس از اين همه تجربه تلخ همچنان شاهد ترور هستيم؟
بنده در حساس‌ترين و خطرناک‌ترين موقعيت کشور يعني ابتداي انقلاب دادستان کل کشور بودم. در آن مقطع مجاهدين خلق و کمونيست‌ها اقدامات تروريستي زيادي انجام مي‌دادند و بسياري از مسئولان رده بالاي کشور و مردم بي‌گناه را به شهادت مي‌رساندند. حتي دادستان قبل از بنده يعني آيت‌ا... بهشتي را نيز با ترور به شهادت رساندند. در آن مقطع زماني کشور هنوز وضعيت آشفته‌اي داشت و سازمان و نهادها سازمان‌دهي نشده بودند. به همين دليل نيز اگر در آن وضعيت تروري صورت مي‌گرفت به دليل شرايط کشور تا حدودي قابل‌توجيه بود. اين در حالي است که در شرايط کنوني که ما تجربه‌هاي تلخ زيادي را در اين زمينه پشت سر گذاشته‌ايم. ما هنوز هم از نفوذي‌ها ضربه مي‌خوريم و موفق نشده‌ايم صد درصد با اين مسأله برخورد کنيم. بنده معتقدم ترور شهيد فخري‌زاده تنها به دليل نفوذي‌ها صورت گرفته و‌گرنه انجام يک عمليات تروريستي در درون خاک ايران با اين همه دقت و استفاده از تکنولوژي‌هاي پيشرفته دنيا امکان‌پذير نيست. در اين مسأله شکي وجود ندارد که عوامل اصلي اين ترور آمريکا و اسرائيل هستند و اين کشورها در پشت پرده از تروريست‌ها عليه ايران استفاده مي‌کنند. با اين وجود عده‌اي، جاده صاف‌کن بوده‌اند و زمينه اين ترور را فراهم کرده‌اند. اين نفوذي‌ها شرايطي را به وجود آورده‌اند که يک دانشمند برجسته علمي کشور ترور شود.
به نظر شما مهم‌ترين دلايل رخنه نفوذي‌ها در سيستم امنيتي و اطلاعاتي کشور چه بوده است؟
ترور شهيد فخري‌زاده به خوبي نشان داده که سيستم امنيتي هم نياز به اصلاح دارد و بايد ضعف‌هاي خود را پوشش بدهد. به همين دليل نيز بايد در اين زمينه تدبيري بينديشند و از مرتبط بخواهند که در زمينه اصلاح سيستم امنيتي و اطلاعاتي تلاش کنند. برخي نيز موازي يکديگر هستند که اين رويکرد نيز بايد تا حدودي اصلاح بشود و همه نهادهاي امنيتي بايد در يک مسير و با همراهي يکديگر فعاليت کنند. اگر اين مسائل حل شود سرويس‌هاي اطلاعاتي کشورهايي مانند آمريکا و اسرائيل به هر ميزان که قدرتمند باشند، نمي‌توانند در ايران عمليات تروريستي انجام بدهند. اين وضعيت در ابتداي انقلاب نيز وجود داشته است. در آن مقطع زماني بين برخي نهادها مانند کميته، ژاندارمري و دادستاني موازي‌کاري‌هايي صورت مي‌گرفت که در نهايت تصميم گرفته شد همه نهادهاي امنيتي به صورت واحد و منسجم عمل کنند. هنگامي که اين اتفاق رخ داد ما موفق شديم با تروريست‌ها سريع‌تر برخورد کنيم و ضربات سنگيني به آنها بزنيم. وضعيت به شکلي بود که پس از شهادت آقاي صدوقي و آقاي مدني، حضرت امام، بنده، آقاي محسن رضايي و مرحوم آقاي محلاتي را فراخواندند و به ما اعتراض کردند که اين چه وضعيتي است و چرا با تروريست‌ها برخورد مناسب صورت نمي‌گيرد. به خاطر دارم که در آن جلسه هنگامي که حضرت امام به ما تذکر جدي دادند آقاي محسن رضايي گريه کرده و عنوان کردند ما لياقت نداريم و بهتر است ما را کنار بگذاريد که اين جملات با واکنش حضرت امام مواجه شد و ايشان فرمودند لياقت نداريم حرف درستي نيست و بنده قصد ندارم کسي را کنار بگذارم. تنها به دنبال اين هستم که شما کار خود را به درستي انجام بدهيد. پس از اين جلسه دادستاني،کميته و سپاه يک توافق بين خود انجام داديم که هيچ‌کس بدون هماهنگي، هيچ اقدامي انجام ندهد. پس از اين توافق بود که طي مدت چهار ماه کل پرونده مجاهدين خلق در کشور بسته شد و همه خانه‌هاي تيمي آنها به همراه مسئولان رده‌بالاي آنها کشته شدند و مسعود رجوي نيز از کشور فرار کرد. به هر حال امروز شاهد اين وضعيت هستيم. يعني در شرايطي که مجلس يک حرف را مي‌زند برخي نهادها ديدگاه ديگري را مطرح مي‌کنند. به همين دليل نيز نياز به هماهنگي دقيق‌تر وجود دارد. دشمن از ناهماهنگي‌ها سوءاستفاده مي‌کند و دانشمند برجسته علمي کشور را ترور مي‌کند.
آيا در ابتداي انقلاب که دادستان کل کشور بوديد فکر مي‌کرديد تنش‌ها همراه با فراز و نشيب‌هاي زياد، کشور را در معرض آسيب قرار دهد؟
هر کسي که اطلاع اندکي از سياست داشته باشد به خوبي مي‌دانسته که حمله به سفارت چه هزينه‌هايي در پي داشته است. به‌رغم پيامدهاي مادي و معنوي که اين اتفاق براي ما به همراه داشته از نظر اخلاقي نيز نبايد سفارت مورد تعرض قرار گيرد. به هر حال اين يک قرارداد خارجي است که بين کشورهاي مختلف در عرصه بين‌المللي منعقد مي‌شود. پس از مدتي حضرت امام اختيار تصميم‌گيري را به مجلس سپرد و اين مجلس بود که در نهايت در اين زمينه تصميم‌گيري کرد. حضرت امام به دنبال اين بود که اين مشکل به صورت اصولي حل شود که در نهايت نيز اين اتفاق توسط مجلس افتاد. بنده معتقدم نبايد اين ماجرا را تا امروز ادامه مي‌داديم. به هر حال فضا و سياست‌هاي آن مقطع زماني با امروز متفاوت است و ما امروز در شرايطي قرار داريم که پيشرفت‌هاي زيادي در زمينه‌هاي مختلف کرده‌ايم.
آيا انعطاف لازم در نهادهاي تصميم‌گير ايران براي تغيير شرايط وجود دارد؟
مساله احتمالي آينده يک بحث سياسي خواهد بود. در مباحث سياسي اگر انعطاف وجود داشته باشدابتدا از درون رقم مي‌خورد و نبايد اجازه داد طرف مقابل سوءاستفاده کند. در شرايط کنوني برخي در درون کشور رويکرد ديگري را در پيش گرفته‌اند و شرايط را به شکلي به مردم القا مي‌کنند که بايد حرکت ديگري کنيم . اين وضعيت به‌خصوص پس از ترور ناجوانمردانه دکتر فخري‌زاده شدت گرفته و برخي تلاش مي‌کنند اين ماجرا را دستاويزي براي تندروي‌هاي سياسي خود کنند. متأسفانه برخي سخناني به زبان مي‌آوردند و اقداماتي انجام مي‌دهند که چهره ما را در منظر جامعه بين‌المللي غير متوازان نشان مي‌دهد. بنده معتقدم تأثير پيامدهاي چنين رفتارها و اقداماتي کم نيست. اقدام صحيح در چنين شرايطي اين است که عاملان اين جنايت را شناسايي کنيم و سپس با آنها برخورد قاطع و محکمي کنيم. پس از ترور شهيد فخري‌زاده ديدگاه‌هاي مسئولان در اين زمينه کمي متناقض بود. برخي از مسئولان ديدگاه مسئولان ديگر را نقض مي‌کردند. اين در حالي است که اين رويکرد بايد دقيق شود و مردم جامعه تنها يک‌صداي واحد از مسئولان بشنوند. هر کسي بايد براساس تخصص خود اظهار‌نظر کند. اظهارتي که برخي از نمايندگان مجلس در اين باره داشته‌اند و اقداماتي که انجام داده‌اند به وجهه ما تا حدودي ضربه مي‌زند و از سوي ديگر به ضرر منافع مردم است. امروز مهم‌ترين خواسته رژيم اسرائيل اين است که مردم روز به روز از مسئولان دور‌تر شوند.
آيا ترور شهيد فخري‌زاده مي‌تواند روي معادلات في‌مابين تأثير منفي بگذارد؟آيا اسرائيل و عربستان که از مذاکره ايران و آمريکا هراس دارند زمينه اين ترور را فراهم کرده‌اند تا معادلات با پيچيدگي‌هاي بيشتري همراه شود؟
پاسخ ايران نسبت به ترور شهيد فخري‌زاده تنها يک پاسخ اقناعي و محکم به طرف مقابل خواهد بود. در مرحله نخست بايد ماهيت عوامل اين ترور براي ما مشخص شود و سپس با عوامل اين ترور برخورد قاطع صورت بگيرد. تنها در چنين شرايطي مي‌توان نسبت به کاهش تنش اميدوار بود. اين در حالي است که دخالت‌هاي بي‌جايي در اين زمينه مشاهده مي‌شود که مي‌تواند در اين روند اخلال ايجاد کند. اينکه هر کسي براساس منافع خود اظهار نظر مي‌کند نه‌تنها کمکي به موضوع نمي‌کند؛ بلکه شرايط را پيچيده‌تر از گذشته نيز خواهد کرد. عده‌اي به جاي اينکه مسئوليت خود را به خوبي انجام بدهند با فرافکني تلاش مي‌کنند مسئوليت خود را به گردن ديگران بيندازند. برخي عنوان مي‌کنند ما از ابتدا مي دانستيم به دنبال ترور دکتر فخري‌زاده بوده‌اند، سوال مهم اين است که چرا به‌رغم اطلاع از چنين اتفاقي زمينه‌هاي جلوگيري آن دقيق فراهم نشده است؟
کشور ما هميشه با مقوله ترور بيگانه نبوده و در ابتداي انقلاب هم که جنابعالي دادستان کل کشور بوده‌ايد ايران با ترور‌هاي زيادي مواجه بوده است. چرا پس از اين همه تجربه تلخ همچنان شاهد ترور هستيم؟
بنده در حساس‌ترين و خطرناک‌ترين موقعيت کشور يعني ابتداي انقلاب دادستان کل کشور بودم. در آن مقطع مجاهدين خلق و کمونيست‌ها اقدامات تروريستي زيادي انجام مي‌دادند و بسياري از مسئولان رده بالاي کشور و مردم بي‌گناه را به شهادت مي‌رساندند. حتي دادستان قبل از بنده يعني آيت‌ا... بهشتي را نيز با ترور به شهادت رساندند. در آن مقطع زماني کشور هنوز وضعيت آشفته‌اي داشت و سازمان و نهادها سازمان‌دهي نشده بودند. به همين دليل نيز اگر در آن وضعيت تروري صورت مي‌گرفت به دليل شرايط کشور تا حدودي قابل‌توجيه بود. اين در حالي است که در شرايط کنوني که ما تجربه‌هاي تلخ زيادي را در اين زمينه پشت سر گذاشته‌ايم. ما هنوز هم از نفوذي‌ها ضربه مي‌خوريم و موفق نشده‌ايم صد درصد با اين مسأله برخورد کنيم. بنده معتقدم ترور شهيد فخري‌زاده تنها به دليل نفوذي‌ها صورت گرفته و‌گرنه انجام يک عمليات تروريستي در درون خاک ايران با اين همه دقت و استفاده از تکنولوژي‌هاي پيشرفته دنيا امکان‌پذير نيست. در اين مسأله شکي وجود ندارد که عوامل اصلي اين ترور آمريکا و اسرائيل هستند و اين کشورها در پشت پرده از تروريست‌ها عليه ايران استفاده مي‌کنند. با اين وجود عده‌اي، جاده صاف‌کن بوده‌اند و زمينه اين ترور را فراهم کرده‌اند. اين نفوذي‌ها شرايطي را به وجود آورده‌اند که يک دانشمند برجسته علمي کشور ترور شود.
به نظر شما مهم‌ترين دلايل رخنه نفوذي‌ها در سيستم امنيتي و اطلاعاتي کشور چه بوده است؟
ترور شهيد فخري‌زاده به خوبي نشان داده که سيستم امنيتي هم نياز به اصلاح دارد و بايد ضعف‌هاي خود را پوشش بدهد. به همين دليل نيز بايد در اين زمينه تدبيري بينديشند و از مرتبط بخواهند که در زمينه اصلاح سيستم امنيتي و اطلاعاتي تلاش کنند. برخي نيز موازي يکديگر هستند که اين رويکرد نيز بايد تا حدودي اصلاح بشود و همه نهادهاي امنيتي بايد در يک مسير و با همراهي يکديگر فعاليت کنند. اگر اين مسائل حل شود سرويس‌هاي اطلاعاتي کشورهايي مانند آمريکا و اسرائيل به هر ميزان که قدرتمند باشند، نمي‌توانند در ايران عمليات تروريستي انجام بدهند. اين وضعيت در ابتداي انقلاب نيز وجود داشته است. در آن مقطع زماني بين برخي نهادها مانند کميته، ژاندارمري و دادستاني موازي‌کاري‌هايي صورت مي‌گرفت که در نهايت تصميم گرفته شد همه نهادهاي امنيتي به صورت واحد و منسجم عمل کنند. هنگامي که اين اتفاق رخ داد ما موفق شديم با تروريست‌ها سريع‌تر برخورد کنيم و ضربات سنگيني به آنها بزنيم. وضعيت به شکلي بود که پس از شهادت آقاي صدوقي و آقاي مدني، حضرت امام، بنده، آقاي محسن رضايي و مرحوم آقاي محلاتي را فراخواندند و به ما اعتراض کردند که اين چه وضعيتي است و چرا با تروريست‌ها برخورد مناسب صورت نمي‌گيرد. به خاطر دارم که در آن جلسه هنگامي که حضرت امام به ما تذکر جدي دادند آقاي محسن رضايي گريه کرده و عنوان کردند ما لياقت نداريم و بهتر است ما را کنار بگذاريد که اين جملات با واکنش حضرت امام مواجه شد و ايشان فرمودند لياقت نداريم حرف درستي نيست و بنده قصد ندارم کسي را کنار بگذارم. تنها به دنبال اين هستم که شما کار خود را به درستي انجام بدهيد. پس از اين جلسه دادستاني،کميته و سپاه يک توافق بين خود انجام داديم که هيچ‌کس بدون هماهنگي، هيچ اقدامي انجام ندهد. پس از اين توافق بود که طي مدت چهار ماه کل پرونده مجاهدين خلق در کشور بسته شد و همه خانه‌هاي تيمي آنها به همراه مسئولان رده‌بالاي آنها کشته شدند و مسعود رجوي نيز از کشور فرار کرد. به هر حال امروز شاهد اين وضعيت هستيم. يعني در شرايطي که مجلس يک حرف را مي‌زند برخي نهادها ديدگاه ديگري را مطرح مي‌کنند. به همين دليل نيز نياز به هماهنگي دقيق‌تر وجود دارد. دشمن از ناهماهنگي‌ها سوءاستفاده مي‌کند و دانشمند برجسته علمي کشور را ترور مي‌کند.
آيا در ابتداي انقلاب که دادستان کل کشور بوديد فکر مي‌کرديد تنش‌ها همراه با فراز و نشيب‌هاي زياد، کشور را در معرض آسيب قرار دهد؟
هر کسي که اطلاع اندکي از سياست داشته باشد به خوبي مي‌دانسته که حمله به سفارت چه هزينه‌هايي در پي داشته است. به‌رغم پيامدهاي مادي و معنوي که اين اتفاق براي ما به همراه داشته از نظر اخلاقي نيز نبايد سفارت مورد تعرض قرار گيرد. به هر حال اين يک قرارداد خارجي است که بين کشورهاي مختلف در عرصه بين‌المللي منعقد مي‌شود. پس از مدتي حضرت امام اختيار تصميم‌گيري را به مجلس سپرد و اين مجلس بود که در نهايت در اين زمينه تصميم‌گيري کرد. حضرت امام به دنبال اين بود که اين مشکل به صورت اصولي حل شود که در نهايت نيز اين اتفاق توسط مجلس افتاد. بنده معتقدم نبايد اين ماجرا را تا امروز ادامه مي‌داديم. به هر حال فضا و سياست‌هاي آن مقطع زماني با امروز متفاوت است و ما امروز در شرايطي قرار داريم که پيشرفت‌هاي زيادي در زمينه‌هاي مختلف کرده‌ايم.
نظر شما
آخرین اخبار
