پس از پیروزی بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ارزیابی و تحلیلهای مختلفی نسبت به پیامدها و اثرات این نتیجه بر ایران انجام شده است. به دلیل وجود سیاست فشار حداکثری در دولت ترامپ و مخالفتهای کلی که بایدن با او داشته است برخی این تصور را دارند که حضور رئیس جمهور جدید ایالات متحده در کاخ سفید به معنی تغییرات گسترده نسبت به تهران است.
پس از پیروزی بایدن در
انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ارزیابی و تحلیلهای مختلفی نسبت به پیامدها و
اثرات این نتیجه بر ایران انجام شده است. به دلیل وجود سیاست فشار حداکثری
در دولت ترامپ و مخالفتهای کلی که بایدن با او داشته است برخی این تصور
را دارند که حضور رئیس جمهور جدید ایالات متحده در کاخ سفید به معنی
تغییرات گسترده نسبت به تهران است. با این حال به نظر میرسد این ارزیابی
دارای دیدی تقلیلگرایانه است. نکته اولی که باید به آن توجه شود این است که
برجام اوباما دیگر در آمریکا مورد قبول نیست. با حضور بایدن حتی
اروپاییها نیز سیاستهای خود را به واشنگتن نزدیک خواهند کرد و ندای گفتگوهای مجدد و مفصلتر را سر خواهند داد.
بنابراین تصوراتی که وجود دارد که از سوی
برخی گفته میشود آمریکا باید غرامت بدهد یا اینکه رئیس جمهور کشورمان
اعلام میکند نباید از این فرصت غفلت کنیم و آماده استفاده از وضع موجود
هستیم، نشان میدهد وضعیت را با سادهترین شکل ممکن درحال تحلیل هستیم. این
درحالی است که در موقعیت بسیار پیچیدهای قرار گرفتهایم که همه بخشهای
سیاسی به هم پیوند زده شدهاند. موضوع اختلاف تنها بحث هستهای یا چگونگی
رفع تحریمها نیست بلکه مجموعه متنوعی از اختلافات برسر میز است که طرف
آمریکایی چه ترامپ باشد چه بایدن به دنبال دستیابی به توافق و حل و فصل آن
موضوعات است. یکی از چالشها در آینده بحث برسر سیاست خاورمیانهای ایران
خواهد بود که در دولت ترامپ نیز وجود داشت و بایدن نیز در این زمینه تقریبا
همسو با دولت قبل درخواستهایی را برای دستیابی به یک توافق مطرح خواهد
کرد. بنابراین اینکه برخی امیدوار باشند بایدن با حضور در کاخ سفید قرار
است اقداماتی یکجانبه را برای کاهش فشار بر ایران انجام دهد اما خواستار
امتیازات جدیدی نباشد صحیح نیست. یکی از موضوعاتی که در این چارچوب قرار
میگیرد آزاد شدن پولهای بلوکه شده ایران است. اگر ایران و آمریکا برسر یک
چارچوب کلی برای گفتگوهای آینده خواه در قالب برجام خواه مجزا به توافق
نرسند آزادسازی درآمدهای ارزی ایران در کشورهایی نظیر کره جنوبی و عراق
میسر نخواهد بود. بنابراین معادلات در وضعیتی بسیار پیچیده قرار خواهند
گرفت که نیازمند تدبیر ویژه و به هنگام از سوی تهران است. به عبارت دیگر
استراتژیهایی که ایران برای دستیابی به اهداف خود دنبال میکرده است لازم
است با شرایط جدید تطبیق داده شود تا از این طریق بتوان امیدوار بود کاهش
فشارها از سوی دولت باید رقم خواهد خورد.