اصلاح فرسایشی شاخص بورس که از حدود 40 روز پیش آغاز شده بود و به دلایل متعدد از جمله بخشنامه افزایش سهام شناوری شرکتهای دولتی، کاهش ضریب سرمایهگذاری صندوقهای ثابت در سهام از 10 درصد به 5 درصد، کشمکش سازمان خصوصیسازی و وزارت نفت بر سر عرضه صندوق واسطهگری مالی دولت یا همان دارا یکم پالایش و مواردی از این دست شدت یافته بود
آفتاب یزد- گروه اقتصادی:
اصلاح فرسایشی شاخص بورس که از حدود 40 روز پیش آغاز شده بود و به دلایل
متعدد از جمله بخشنامه افزایش سهام شناوری شرکتهای دولتی، کاهش ضریب
سرمایهگذاری صندوقهای ثابت در سهام از 10 درصد به 5 درصد، کشمکش سازمان
خصوصیسازی و وزارت نفت بر سر عرضه صندوق واسطهگری مالی دولت یا همان دارا
یکم پالایش و مواردی از این دست شدت یافته بود؛ پس از امتحان نسخههای
متعدد تصمیمگیرندگان برای اتمام این اصلاح و حتی ارائه وعدههای متعدد
برای جلوگیری از ریزش بیشتر توسط مسئولان بورس و عدم پاسخگیری از این
نسخهها در نهایت با تشکیل الگوی تکنیکالی «هِداند شولدرز» (همان سر و
شانه وارونه) به مدار صعودی بازگشت. در این میان شاخص در ریزش شهریور خود
اصلاحی حدود بیش از 20 درصد را تجربه کرد. اصلاحی که پیش از این نیز در
دورههای متعدد ریزشهای شاخص شاهد آن بودیم و شاید بتوان گفت اصلاح و ریزش
در کنار رشد و صعود میتواند مجموعه رفتار یک بازار سهام را تشکیل دهد.
اما آنچه این رفتار را از نظر سهامداران و تحلیلگران نامعقول و نامتعارف
میکند، دخالت دولت در رشد و اصلاح شاخص به ویژه از یک سال گذشته تا کنون
است. دخالتی که به دلیل نیاز دولت به کانالی برای تامین مالی و جبرانی برای
کسری بودجه در سایه تحریم نفت و سایر کانالهای درآمدی آن ایجاد شده است.
شاید بتوان گفت همین نیاز ناگزیر دولت سبب توجهات مسئولان به بازار سرمایه
مغفول ایران در سالهای اخیر شده است. اما آنچه در همه بازارها باعث از بین
رفتن ثبات و اعتماد اجزا و اعضای بازار میشود، استفاده از توان و
اختیاراتی است که شاید در اختیار همگان نباشد و همین امر موجب ایجاد
سودآوری کلان برای صاحبان اختیار و توان و از بین رفتن سود و سرمایه و یا
بسندهکردن به سودهای اندک توسط سایرین میشود.
اکنون آنچه اتفاق
افتاده ورود سنگین صندوقهای دولتی به سهام، رشد قابل توجه سهام و فروش این
سهام به طور هماهنگ بدون درنظر گرفتن توان بازار برای پذیرش این حجم از
عرضه بوده است؛ بطوری که عرضه سنگین حقوقیها در اغلب روزهای ریزشی بازار
مهمترین رکن بازار سرمایه یعنی نقدشوندگی آن را حتی به صفر نیز رسانید. در
این میان و پس از این ریزش سهام شرکتهایی که با عرضه شدید حقوقیها مواجه
شدند و پس از آن سهام تمامی شرکتها تحت تاثیر جو منفی بازار به شدت نزول
کرده و تا 50 و حتی در برخی سهام این کاهش ارزش تا 70 درصد نیز بوده است!
به این معنی که برخی از سهام آنقدر افت کردهاند و پایینتر از ارزش خود
معامله میشوند که به قیمت پیش فروش رسیدهاند.
شاخص بورس از نگاه آمار
پس از فتح کانال 2 میلیون واحد و اندکی پس از آن وارد فاز اصلاح شد. این
اصلاح طی 10 روز اخیر پس از برخورد شاخص به عدد یک میلیون و 607 هزار واحد،
برای چند روز روند صعودی موقتی گرفت و پس از آن مجددا در روندی نزولی پس
از رسیدن به عدد یک میلیون و 540 هزار واحد، دوباره روندی صعودی پیدا کرد
که این صعود نیز دیری نپایید و بار دیگر برای تکمیل الگوی اصلاحی خود وارد
یک روند نزولی چند روزه شد. اما در معاملات صبح دیروز بورس اوراق بهادار
تهران شاخص پس از افت حدود 28 هزار واحدی و پس از برخورد به عدد یک میلیون و
567 هزار واحد واکنش مثبتی را نشان داد و در ادامه معاملات روند صعودی به
خود گرفت و حدود 10 هزار واحد از منفیهای خود را پس گرفت و در نهایت پس از
بازگشت به روند صعودی، با افت حدود 14 هزار واحدی به کار خود پایان داد.
این
روند طی شده از دید تحلیلگران پایان اصلاح شاخص بورس و بازگشت به روال
صعودی تلقی میشود. حتی به گفته حسین فهیمی، مدیر عامل شرکت سپردهگذاری
مرکزی « بازار سهام در سطح انتهایی یک روند اصلاحی است».
این کارشناس
بیان کرد: البته در اوایل مهرماه روند بهتری برای بورس احتمال داده میشود و
با توجه به سبز بودن عرضه اولیهها در این روزها که رنگ قرمز در آن غالب
است شیرینی و حلاوتی را برای سهامداران به وجود میآورد. هر چند که سهم کمی
در کلیت بازار دارند اما میتواند بخشی از پرتفوی فرد را سبز کند و این
باعث دلخوشی آنها شود.
وی در بیان دیگر عوامل موثر در ریزشهای اخیر
بازار سرمایه مدعی شد: سهامداران تازهکاری که به یکباره وارد بورس شدند به
دلیل نداشتن تجربه کافی آستانه تحمل کمتری در نزول و صعود بازار دارند.
هرچند که نمیتوان گفت سال گذشته جمعیت بازار سرمایه به طور کامل حرفهای
بودند اما بینش و شناخت بهتری نسبت به سازوکار و رفتارهای بورس داشتند.
به
گفته فهیمی؛ انتشار عرضه اولیه، فروش سهام عدالت، بیتجربگی سهامداران
تازهکار، ورود دارایی دیگر بخشهای اقتصادی به بازار سهام و... از جمله
عوامل مهم و تاثیرگذار در عدم توازن بورس است.
این کارشناس بازار سرمایه
بیان کرد: البته در کنار این واقعیتهای بازار سرمایه، بیاعتمادی توسط
صحبتهای دولتمردان و وزرای اقتصاد و نفت در مورد زمان عرضه صندوق
سرمایهگذاری پالایش به وجود آمد که این موضوع باعث به وجود آمدن سوءظن و
تردید سهامداران شد. از طرفی نمادهای پالایشی برای مدتی بسته بود و در حالی
ابهاماتی در مورد شفافیت آنها به وجود آمده بود که این سهامها نقش لیدر
بازار سرمایه را داشتند.
وی تصریح کرد: همچنین در یک بازه زمانی به علت
رشد بسیار بازار، دولت یا نهاد ناظر دستور داد تا سطح اعتبارات کاهش یابد و
صندوقها دارایی خود را عرضه کنند که این موضوع منجر به تشویش بیشتر بازار
سرمایه شد. تصمیمگیریهای اشتباه همانند زلزله بازار را تکان داد و با
ترس سهامداران توازن بورس نیز خدشهدار شد.
فهیمی معتقد است: با بررسی
سیکل تجاری بازارهای مالی ایران متوجه یک اٌفت موقتی در این برهه زمانی از
سال میشویم و پس از مجامع شرکتها و در اواخر شهریور ماه با پشت سر گذاشتن
نوسان، روال صعودی اندک آن آغاز میشود و مجدد در دی ماه با اٌفت مواجه
شده و سپس بازار به فاز تعادلی ورود میکند اما عوامل مذکور باعث شد تا
امسال این سیکل عمیقتر از سالهای قبل شود.
مدیرعامل شرکت سپردهگذاری
مرکزی در انتهای این گفتوگو به رادار اقتصاد گفت: نمیتوان آمار دقیقی از
میزان تاثیرگذاری هر یک از این عوامل بر بازار ارائه کرد و گفت کدام یک
تاثیرگذاری بیشتری دارد؛ جمیع جهات میتواند بر بازار نظریه اثر پروانهای
را به وجود بیاورد. این موارد اثر کنشی بر یک دیگر دارند و با بروز هر یک
از فاکتورهای موثر، عوامل دیگر نیز تحریک و بروز
پیدا میکنند.
> اکنون نوبت رشد بورس است
حمیدرضا
قاسمی، کارشناس بازار سرمایه در خصوص این پرسش که با توجه به روند طی شده
آیا میتوان گفت که روند اصلاح بورس تمام شده است به خبرنگار روزنامه
"آفتاب یزد" میگوید: اصلاح بورس تقریبا تمام شده و امروز ( روز گذشته) که
اول مهرماه است، سایه مواردی همچون پذیرهنویسی برای دارا یکم پالایش و
مسئله تسویه اعتباری کارگزاریها به ویژه در کارگزاریهای بزرگ و پرمشتری
پایان یافته است. از سوی دیگر با آغاز فصل پاییز کارگزاریها مجددا اعتبار
خود را برای مشتریان خود باز میکنند به ویژه اکنون که با اصلاح شدید شاخص
بورس و کاهش قیمتی سهمها ریسک سرمایهگذاری سهامداران به حداقل کاهش یافته
و کارگزاریها راحتتر تن به دادن اعتبار به مشتریان خود
خواهند کرد.
وی
میافزاید: مسئله دیگر اینکه همزمان با اصلاح بیش از 40روزه شاخص بورس و
کاهش شدید بازار سهام در بازارهای موازی همچون ارز، طلا، سکه و مسکن،
رشدهای بسیاری اتفاق افتاده و اکنون نوبت این بازار است تا بتواند خود را
با افزایش قیمتی که در سایر بازارها اتفاق افتاده است هماهنگ کند و خود را
به آنها برساند. از سوی دیگر رشد ارز، طلا و سکه از نگاه سرمایهگذاران
دیگر رشد خود را کرده و سرمایهگذاران در این بازارها به تدریج اقدام به
فروش و «سیو سود» خواهند کرد و این پولها مسیر خود را به سوی بورس مجدد
باز خواهند کرد. در این میان حذف مقررات دست وپاگیری همچون عدم اجازه بانک
مرکزی به بانکها برای سرمایهگذاری در سهام به رونق این بازار در هفتههای
آتی کمک بسیاری خواهد کرد.
قاسمی در پاسخ به این پرسش که با توجه به
این توضیحات آیا میتوان گفت هم اکنون هنگام خرید فرارسیده است، میافزاید:
سرمایهگذارانی که قصد ورود به بازار سرمایه را دارند اکنون میتوانند با
بررسی سهام و انتخاب سهام ارزنده و پر پتانسیل سرمایهگذاری مناسبی را برای
میان مدت و حتی بلندمدت در این بازار داشته باشند. البته اکنون بیشتر سهام
با افت بسیار زیادی همراه بوده است و برای خرید جذاب هستند.
وی در
توصیه به سهامداران گفت: سرمایهگذاران باید پس از انتخاب صحیح به صورت
پلهای و با برنامه سهام را در قیمتهای مناسب خریداری کرده و بدانند که
این سهام چه مسیر رشدی پیش رو خواهد داشت و با توجه به برنامه خود بدانند
که تا چه هدفی تمایل به سهامداری در این سهم خواهند داشت.
قاسمی در
ادامه توصیه خود با بیان این که این سهامداران باید اقدام به کاهش میانگین
یا اصطلاحا ( میانگین زدن) کنند در تشریح و تبیین بیشتر موضوع اظهار کرد:
یعنی با خرید دو برابر حجمی که از یک سهام دارند میانگین خود را کاهش دهند
تا در بازگشت قیمت سهم زودتر وارد محدوده سودآوری شوند، اما چنانچه تصمیم
به میانگین زدن داشته باشند، باید نقاط حمایتی سهم را به خوبی تشخیص داده و
در آن نقاط اقدام به این کار کنند که تشخیص نقطه حمایتی سهم با توجه به
کاهش شدید قیمت سهام بسیار آسانتر شده است؛ چرا که بیشتر سهمها اکنون در
کف حمایتی خود قرار دارند.
وی در پیشبینی روند پیش روی بازار در
ماههای آتی گفت: معمولا بین هر دو اصلاح شاخص بورس زمانی در حدود دو ماه
روندها صعودی است؛ بر این اساس مهر ماه و آبان ماه پیش رو زمان مناسب
سرمایهگذاری و گرفتن نتیجه از بورس است و سهامداران باید با ورود به
آذرماه، احتیاط بیشتری برای فعالیت در بازار سرمایه داشته باشند.
این
تحلیلگر خاطرنشان کرد: «گروههای فلزی و دارویی بیش از سایر گروهها مستعد
رشد هستند. با توجه به برنامه دولت برای عرضه سومین صندوق واسطهگری مالی
در آذرماه امسال که شامل 4 سهم خودرویی و فلزی است بدون تردید سهام این
صندوق یعنی خودرو، خساپا، فولاد و فملی در هفتههای آینده مورد توجه بیشتر
سهامداران خواهد بود. همچنین سهام 4 شرکت پالایشی موجود در صندوق واسطهگری
دوم یعنی شبندر، شتران، شپنا و شبریز که در این مدت به دلیل جو منفی حاکم
بر بازار امکان رشد و عرض اندام در بازار را پیدا نکردهاند نیز طرفداران
خود را خواهند داشت زیرا هر یک حاوی اخبار مثبتی همچون افزایش سرمایههای
جذاب هستند که راه را برای رشد بیچون و چرای آنها هموار خواهد کرد.»