چند روزي است كه اكثر كاربران فارسيزبان شبكههاي اجتماعي بهويژه توييتر كه پس از انتخابات جنجالي 88 تاكنون در فيلتر روزگار ميگذراند اما همزمان بهصورت روزانه بر معادلات سياست داخلي و خارجي جمهوري اسلامي اثر ميگذارد، يكي پس از ديگري به مقوله صدور و تاييد حكم اعدام براي اميرحسين مرادي، سعيد تمجيدي و محمد رجبي پرداخته و با هشتگ «اعدام نكنيد»
گروه سياسي| چند روزي است كه اكثر كاربران فارسيزبان شبكههاي اجتماعي
بهويژه توييتر كه پس از انتخابات جنجالي 88 تاكنون در فيلتر روزگار
ميگذراند اما همزمان بهصورت روزانه بر معادلات سياست داخلي و خارجي
جمهوري اسلامي اثر ميگذارد، يكي پس از ديگري به مقوله صدور و تاييد حكم
اعدام براي اميرحسين مرادي، سعيد تمجيدي و محمد رجبي پرداخته و با هشتگ
«اعدام نكنيد» از سيدابراهيم رييسي در قامت عاليترين مقام قضايي جمهوري
اسلامي ميخواهند با استناد به ماده 477 قانون آييندادرسي كيفري و پذيرش
اعادهدادرسي، دستور توقف اجراي حكم اعدام را صادر كند؛ دستوري كه اگرچه
تاكنون به صورت رسمي صادر نشده ولي باتوجه به تداوم درخواستها، اميدها
براي تحقق آن افزايش يافته است. پيگيري اين مطالبه اما سبب غفلت كاربران از
ديگر مسائل نشده؛ چنانكه از غروب جمعه تا غروب شنبه بسياري از آنان در
صفحات توييتر خود به تندي از تلويزيون «ايراناينترنشنال» انتقاد كردند.
ماجرا از پخش زنده گردهمايي گروهك مجاهدين توسط شبكه تلويزيوني
«ايراناينترنشنال» آغاز شد. اين شبكه تلويزيوني در شرايطي كه در روزهاي
اخير تلاش كرده بود با سوار شدن بر موج مطالبه «اعدام نكنيد» ايرانيان براي
خود اعتباري دست و پا كند، جمعه شب به يكباره با موج تند و تيز انتقادات
مواجه شد تا جايي كه مجبور به ارايه توضيح به كاربران توييتر شد. توضيحي كه
برمبناي آن اين شبكه تلويزيوني پخش زنده گردهمايي اين گروهك تروريستي را
«وظيفه حرفهاي» خود ميداند، حال آنكه بهزعم كاربران اگر اينچنين
ادعاهايي مورد پذيرش قرار گيرد، رسانهها ميتوانند به گروهكهاي تروريستي
نظير القاعده، طالبان و حتي داعش نيز تريبون داده و جنايات آنان را توجيه
كنند اما اين مهم درست نقطه مقابل وظيفه اجتماعي خبرنگاران و رسانهها قرار
دارد و آنان را از پوشش بيطرفانه اخبار و وقايع باز ميدارد؛ هر چند كه
مشي و روش ايراناينترنشنال در همين مدت كوتاه شروع به كارش به خوبي ثابت
كرده كه بيطرفي، جايي در كردار و گفتار آنان ندارد.
تكرار يك فاجعه
سي و يكم شهريور ماه بود كه گروهك تروريستي و جداييطلب «الاحوازيه» به
مراسم يادبود 8 سال جنگ تحميلي در اهواز حمله كرد؛ حملهاي كه در جريان آن
25 تن در شرايطي جان خود را از دست داده و به مقام شهادت دست يافتند كه نه
مسلح بودند و نه آماده رزم. در جريان اين اقدام تروريستي همچنين 65 تن
مجروح شدند ولي در كمال ناباوري «ايراناينترنشنال» كنار برخي ديگر از
رسانههاي خارج از ايران، نهتنها از اين اقدام به عنوان «حمله تروريستي»
نام نبردند، بلكه اين شبكه تلويزيوني تريبون خود را در اختيار سخنگوي اين
گروهك تروريستي قرار داد تا از طريق آن هم مسووليت اين اقدام را برعهده
بگيرد و هم به تبليغ نوع نگاه خود بپردازد. اين اقدام و گفتوگوي رسانهاي
كه خود را صداي مردم ايران ميداند و وظيفهاش را نشر بيطرفانه اطلاعات
اعلام ميكند، چنان با انتقاد كاربران داخل و خارج از ايران مواجه شد كه
موجبات خداحافظي برخي خبرنگاران از اين شبكه را فراهم آورد. همان زمان حميد
بعيدينژاد در قامت سفير جمهوري اسلامي در لندن به تندي از اقدام شبكه
تلويزيوني «ايراناينترنشنال» انتقاد كرد و خبر از شكايت سفارت ايران از
اين شبكه تلويزيوني كه مقر آن در لندن قرار دارد، به «آفكام»، نهادناظر بر
رسانههاي بريتانيا داد؛ شكايتي كه البته درنهايت راه به جايي نبرد و اين
نهاد ششم فروردين ماه 98 شكايت ايران بابت چگونگي پوشش حمله تروريستي
اهواز را رد كرد. از آن زمان به بعد، «ايراناينترنشنال» اگرچه بارها و
بارها با اخبار و گزارشهاي خلاف واقع با انتقاد مقامات جمهوري اسلامي
مواجه شد ولي كمتر به سراغ گروهكهاي تروريستي رفت تا اينكه غروب جمعه به
صورت زنده گردهمايي «مجاهدين» (منافقين) را پوشش داد كه در سابقه خود از
ترورهاي كور در خيابانهاي ايران گرفته تا همكاري با دولت بعث عراق عليه
ايرانيان در جريان جنگ تحميلي را دارد. اقدامي كه با انتقاد تند و تيز
بعيدينژاد
نيز مواجه شد و نوشت: «شبكه سعودي «ايراناينترنشنال» با
پخش گردهمايي گروه تروريستي منافقين كه قاتل دهها هزار بيگناه ايراني
است، وقاحت و بيشرفي تمامعيار خود را به نمايش گذاشت.»
نه به وطنفروشي
پخش زنده اظهارات مريم رجوي، سركرده «مجاهدين» همانطور كه گفته شد با
واكنش تند و تيز كاربران فارسيزبان توييتر از اصلاحطلب و اصولگرا گرفته
تا ايرانيان خارج از مرزها مواجه شد؛ چنانكه هشتگ «مريم رجوي [...] خورد»
كه اتفاقا درباره شيوه نگارش بخش غيرقابل ذكر آن ميان كاربران اختلافنظر
وجود داشت، به هشتگ محبوب توييتر فارسي تبديل شد.
مريم رجوي
كه با پشتيباني برخي اكانتهاي بينام و نشان توييتر همچون دونالد ترامپ،
رييسجمهوري ايالاتمتحده امريكا و سلطنتطلبان مشغول سوار شدن بر موج
«اعدام نكنيد» بود، روز گذشته با چنين موج انتقادي مواجه شد كه حتي
كاربراني را كه بهطور معمول از واژگان محترمانه در توييتهايشان استفاده
ميكنند نيز بر آن داشت تا به تندي از او و گروهك تروريستي تحت مديريتش و
البته «ايراناينترنشنال» انتقاد كنند.
اين ميان البته برخي كاربران
نظير اميد بلاغتي، فعال رسانهاي معتقد بودند كه «ايراناينترنشنال» بايد
هدف اصلي انتقادات باشد. او در همين زمينه در توييتر خود مينويسد: «از
هشتگ مريم رجوي [...] خورد خوشم مياد اما واقعيت اينه كه رجوي و امثالهم
يكصدم نفوذ خود رسانهاي مث ايران اينترنشنال رو توي توده مردم ندارند.
خود ايراناينترنشنال رو بايد موضوع اصلي اين پوشش زنده ميكرديم (هنوزم
دير نيست) و در اصل ايراناينترنشنال [...] خورد.» سعيد نمكي، فعال
رسانهاي نيز به شكل ديگري بر اين مهم تاكيد كرد و با يادآوري نقش
ايراناينترنشنال در اين ميان نوشت كه «عرضم حضورتان كه «اعدام نكنيد» اما
براي يادآوري معروضم كه مريم رجوي [...] خورد» همراه با همه متعلقاتش حتي
مزدك (ميرزايي) كه دوستش دارم!» حسين رزاق، فعال توييتري نيز در همين رابطه
نوشت: «هشتگ مريم رجوي [...] خورد آن لولوي مجاهدين كه بالاي سر ملت نگه
داشته بودند براي فكر نكردن به فردا را هم نابود كرد. مردم نشان دادند
آنقدر آگاه هستند كه غذاي مورد علاقه هر جنايتكاري را به وقتش سرو كنند.»
واكنشها اما به همينجا ختم نشد. مرتضي گلپور، خبرنگار حوزه دولت
روزنامه ايران نيز «ايراناينترنشنال» و مديران اين شبكه را كه براساس
اسناد منتشر شده بخشي از سرمايهگذارانش را چهرههاي به نسبت سرشناس
عربستانسعودي تشكيل ميدهند، مخاطب قرار داد و نوشت: «آقا يا خانم
ايراناينترنشنال! كشورهاي جهان، با كساني كه دوش به دوش دشمن، عليه مردم و
وطن خودشون ميجنگند، چهكار ميكنند؟ بگيد ما هم همون رفتار رو با
منافقين بكنيم. حتي بنيصدر و شاپور بختيار حاضر به نوكري دژخيمي به اسم
صدام نشدن، اما شما به مريم رجوي [...] خور ميگيد رييسجمهوري منتخب؟!»
مسعود بهنود نيز در اين ميان به نوع ديگري به انتقاد از اين شبكه تلويزيوني
پرداخت و نوشت: «اين همه از رفع تبعيض و يكساني گفت و نگفت پس چرا خودش به
چنين بازسازي مهيبي از صورت متوسل شده، در حالي كه هفتاد سالگان ديگر با
عينكهاي ته استكاني و سبيل و ريش، درون آن دخمه دارند ميپوسند. نفرين بر
همه آدمكشان و خشونتطلبان. ظالم و مظلوم در كار نيست.»
ضعف داخلي
بدينترتيب و با تمام اين مباحث، خط و مرز كاربران با «مجاهدين» مشخص است
و جالب آنكه اكثر قريب به اتفاق كاربراني كه عليه «ايراناينترنشنال»
نوشتند، همانها بودند كه مطالبه «اعدام نكنيد» را تكرار ميكردند تا به
روشني بر ادعاهاي برخي چهرههاي نزديك به جريان سياسي اصولگرا كه آنان را
«ربات» و «آلبانينشين» معرفي كرده بودند، تكذيب كنند اما در اين ميان شايد
اصليترين پرسش به عملكرد صداوسيماي جمهوري اسلامي برگردد؛ صداوسيمايي كه
با ظرفيتهاي فراوان تشكيل شده تا با پوشش بيطرفانه و بدون موضعگيري
اخبار و اطلاعات عموم جامعه را از تماشاي شبكههاي خارج از مرزها بينياز
كند اما بهزعم تحليلگران و ناظران پس از گذشت بيش از 4 دهه از عمر انقلاب،
نهتنها اين مهم محقق نشده، بلكه مديران رسانه ملي از قرار معلوم به جاي
پرداختن به نقاط ضعف خود و اصلاح آنان، همچنان «فضاي مجازي» را مقصر
پنداشته و گاه و بيگاه تلاشهايي را براي اعمال محدوديتهاي بيشتر بر آنان
به كار ميبرند. اقدامي كه با رشد فيلترشكنها ميان ايرانيان احتمالا راه
به جايي نميبرد و چنانكه كاربران نيز در يكي، دو روز گذشته تاكيد كردند،
بهبود نقاط ضعف رسانههاي داخلي تنها راه بازسازي پلهاي ارتباطي ميان مردم
و حاكميت است.