نسخه چاپی
ارسال به دوستان
تنها سه روز پس از شکست مذاکرات روسيه و عربستان بر سر بالابردن سقف کاهش توليد و عرضه نفت به بازارهاي جهاني، قيمت نفت بدترين سقوط خود در سه دهه گذشته را تجربه کرد. بدين ترتيب توافق چهار ساله اوپک و اوپک‌پلاس فروپاشيد تا از ابتداي ماه آينده ميلادي، کشورها آزادانه به توليد و عرضه نفت در بازار اقدام کنند.
آرمان‌ملي- زينب مختاري: تنها
سه روز پس از شکست مذاکرات روسيه و عربستان بر سر بالابردن سقف کاهش توليد
و عرضه نفت به بازارهاي جهاني، قيمت نفت بدترين سقوط خود در سه دهه گذشته
را تجربه کرد. بدين ترتيب توافق چهار ساله اوپک و اوپک‌پلاس فروپاشيد تا از
ابتداي ماه آينده ميلادي، کشورها آزادانه به توليد و عرضه نفت در بازار
اقدام کنند. روز گذشته همزمان با سقوط قيمت نفت، بازارهاي سهام جهان شش
درصد از ارزش خود را از دست دادند و ارزش دلار در برابر ارزهاي بين‌المللي
کاهش بي‌سابقه‌اي را تجربه کرد. همچنين طلا مرز 1700 دلار را درنورديد تا
رکورد جديدي را نسبت به سال 2012 ثبت کند. «آرمان‌ملي» در گفت‌وگو با نرسي
قربان- تحليلگر ارشد بازار انرژي- به بررسي آينده بازار نفت در ميانه بازي
روسيه و عربستان و زيان اقتصادي ايران در سايه کاهش قيمت طلاي سياه
پرداخته است که در ادامه مي خوانيد.
آژانس بين‌المللي انرژي مازاد عرضه چشمگير نفت در سال جاري ميلادي را پيش‌بيني کرده است؛ با توجه به تخفيف‌هايي که عربستان براي مشتريان نفتي خود قائل شده و ممکن است که از ماه آينده توليد خود را از 10 ميليون بشکه در روز فراتر ببرد، آيا احتمال ورود نفت به کانال 20 دلاري را مي‌توان پيش‌بيني کرد؟
کسي نمي‌تواند قيمت نفت را پيش‌بيني کند. همان‌طور که هفته گذشته هم کسي نمي‌توانست پيش‌بيني کند که قيمت نفت از محدوده 50 دلار در هر بشکه به حدود 30 دلار برسد. اما به نظر من، اصل قضيه به داستان شيوع بيماري کرونا باز مي‌گردد. اگر ابعاد اين بيماري گسترده‌تر شود تا جايي که به رکود اقتصادي در جهان بيانجامد، نه تنها نفت بلکه بيشتر موارد و حوزه‌هاي ديگر را هم تحت تاثير قرار خواهد داد. در نتيجه در حال حاضر درست است که عربستان احتمالا يک ميليون بشکه به توليد خود اضافه مي‌کند و اگر لازم باشد- آنطور که گفته مي‌شود- جنگ نفتي را با روسيه آغاز کند، اما من فکر مي‌کنم اگر در انتهاي اين داستان فردا اعلام شود که يک واکسن براي اين بيماري ساخته شده است، همه اين شرايط تغيير مي‌کند. به همين دليل به‌رغم اينکه اين جلسه ناموفق اوپک و جنگي که عربستان با تخفيف قيمت نفت خود شروع کرده، باعث کاهش شديد قيمت‌ها بود اما به طور کلي اصل ماجرا به عدم تقاضا براي نفت و فرآورده‌هاي نفتي و کاهش چشمگير آن باز مي‌گردد. اگر اين روند ادامه پيدا کند، بله ممکن است که ما نفت را در نرخي پايين‌تر از حال حاضر هم ببينيم.
در صورتي که بازار نفت روال کاهشي خود را ادامه دهد، آيا مي‌توان منتظر نشست مجدد کشورهاي عضو اوپک و روسيه بود؟
در حال حاضر دو کشور روسيه و عربستان، بازيگر اين صحنه هستند. روسيه به‌عنوان تنها کشور اوپک‌پلاس و نماينده آن 10 کشور غيرعضو اوپک بوده که در اجلاس‌ها شرکت مي‌کند و با کاهش عرضه هم موافقت نکرده است. عربستان هم که شروع کرده به تخفيف‌دادن و قيمت‌ها را پايين برده است. در واقع لزومي ندارد که تمام اوپک جمع شوند که آن دو کشور با هم مذاکره کنند. آن دو مي‌توانند در هر مرحله‌اي با هم گفت‌وگو کنند و به نتيجه‌اي برسند. اما در هر حال، شرايط کنوني به ضرر هر دوي آنهاست. هم روسيه که توليد نفت آن هزينه بالايي دارد و در نتيجه با قيمت کمتر از 40 دلار دچار مشکل مي‌شود و هم عربستان به دليل بودجه‌اي که براي جنگ و همچنين فروش سهام آرامکو نياز دارد از اين روند ضربه مي‌خورند.
سقوط قيمت نفت در روز گذشته، ارزش سهام آرامکو را 10 درصد کاهش داد. از سوي ديگر بودجه عربستان به شدت به نفت وابسته است. در همين حال قيمت پايين نفت، توليد نفت شيل آمريکا را از صرفه خواهد انداخت و احتمالا موجب کاهش توليد از سوي آمريکا مي‌شود. اما روسيه با توجه به اتکا بر درآمدهاي گازي چندان به نفت وابسته نيست و قبلا نيز در اظهارات مسئولان اين کشور بر اين امر تاکيد شده است. در اين صورت استراتژي اخير روسيه در راستاي جنگ اقتصادي با عربستان است يا آمريکا؟
من فکر مي‌کنم چنين تحليل‌هايي را بايد با دقت بررسي کرد. البته از يک لحاظ روسيه ممکن است نظرات سياسي داشته باشد و از طريق اين سياست‌ها بخواهد استراتژي‌هاي خود را اعمال کند. مثلا کاهش قيمت نفت به رونق اقتصادي در جهان کمک مي‌کند و از اين طريق به رونق اقتصادي در آمريکا هم کمک خواهد کرد که باعث عدم رکود در آمريکا مي‌شود. شايد اين سياست دنبال مي‌شود که آمريکا به رکود نرود و آقاي ترامپ هم با قيمت پايين بنزين مجددا انتخاب شود! ممکن است که روسيه اين را بخواهد؛ اين از تئوري‌هايي است که مطرح مي‌شود. ولي من فکر مي‌کنم شايد منافع ملي کشورها ايجاب خواهد کرد که همگي دوباره وارد مذاکره شوند و به نتايج جدي‌تري برسند. درست است که قيمت توليد نفت شيل آمريکا با توجه به قيمت فعلي نفت وست‌تگزاس هزينه‌بر است ولي فراموش نکنيد که عده زيادي از توليد‌کنندگان شيل تمام توليد آتي خود را در زماني که قيمت نفت بالاي 60 دلار بود پيش‌فروش کردند. در نتيجه آنها تا مدت‌ها مي‌توانند نفت توليد کنند و چون قبلا روي اين قيمت فروخته‌اند مي‌توانند به توليد خود تا شش ماه يا حتي يک سال ديگر هم ادامه دهند. البته توليد آنهايي که پيش‌فروش نکرده‌اند احتمالا متوقف مي‌شود.
آشفتگي‌هايي که پس از سقوط قيمت نفت در جهان ايجاد شده است، تا چه ميزان بر درآمدهاي نفتي ايران اثرگذار خواهد بود؟
شما گفتيد آشفتگي‌هايي که بعد از سقوط قيمت نفت اتفاق افتاده است؛ در حالي که اين آشفتگي‌ها به خاطر سقوط قيمت نفت نبوده است. آشفتگي‌ها به دليل شيوع بيماري کروناست و شرايط بازار نفت هم يکي از همين آشفتگي‌هاست. يعني سقوط بازارهاي سهام، کاهش ارزش دلار و افزايش قيمت طلا به دليل سقوط قيمت نفت نبوده است. آنها هم جزوي از همين مشکلاتي‌ست که الآن دنياي ما از منظر اقتصادي با آن مواجه است. در هر حال، درآمدهاي نفتي ايران بدون شک کمتر خواهد شد. اما آنهايي که توليد و صادرات بسيار زيادي داشته‌اند بيشتر متضرر مي‌شوند. صادرات ما به دليل تحريم‌ها بسيار کم شده بود، در نتيجه شايد تحمل تغيير شرايط براي ما راحت‌تر از آنهايي باشد که روزانه 10 ميليون بشکه صادرات داشتند.
آژانس بين‌المللي انرژي مازاد عرضه چشمگير نفت در سال جاري ميلادي را پيش‌بيني کرده است؛ با توجه به تخفيف‌هايي که عربستان براي مشتريان نفتي خود قائل شده و ممکن است که از ماه آينده توليد خود را از 10 ميليون بشکه در روز فراتر ببرد، آيا احتمال ورود نفت به کانال 20 دلاري را مي‌توان پيش‌بيني کرد؟
کسي نمي‌تواند قيمت نفت را پيش‌بيني کند. همان‌طور که هفته گذشته هم کسي نمي‌توانست پيش‌بيني کند که قيمت نفت از محدوده 50 دلار در هر بشکه به حدود 30 دلار برسد. اما به نظر من، اصل قضيه به داستان شيوع بيماري کرونا باز مي‌گردد. اگر ابعاد اين بيماري گسترده‌تر شود تا جايي که به رکود اقتصادي در جهان بيانجامد، نه تنها نفت بلکه بيشتر موارد و حوزه‌هاي ديگر را هم تحت تاثير قرار خواهد داد. در نتيجه در حال حاضر درست است که عربستان احتمالا يک ميليون بشکه به توليد خود اضافه مي‌کند و اگر لازم باشد- آنطور که گفته مي‌شود- جنگ نفتي را با روسيه آغاز کند، اما من فکر مي‌کنم اگر در انتهاي اين داستان فردا اعلام شود که يک واکسن براي اين بيماري ساخته شده است، همه اين شرايط تغيير مي‌کند. به همين دليل به‌رغم اينکه اين جلسه ناموفق اوپک و جنگي که عربستان با تخفيف قيمت نفت خود شروع کرده، باعث کاهش شديد قيمت‌ها بود اما به طور کلي اصل ماجرا به عدم تقاضا براي نفت و فرآورده‌هاي نفتي و کاهش چشمگير آن باز مي‌گردد. اگر اين روند ادامه پيدا کند، بله ممکن است که ما نفت را در نرخي پايين‌تر از حال حاضر هم ببينيم.
در صورتي که بازار نفت روال کاهشي خود را ادامه دهد، آيا مي‌توان منتظر نشست مجدد کشورهاي عضو اوپک و روسيه بود؟
در حال حاضر دو کشور روسيه و عربستان، بازيگر اين صحنه هستند. روسيه به‌عنوان تنها کشور اوپک‌پلاس و نماينده آن 10 کشور غيرعضو اوپک بوده که در اجلاس‌ها شرکت مي‌کند و با کاهش عرضه هم موافقت نکرده است. عربستان هم که شروع کرده به تخفيف‌دادن و قيمت‌ها را پايين برده است. در واقع لزومي ندارد که تمام اوپک جمع شوند که آن دو کشور با هم مذاکره کنند. آن دو مي‌توانند در هر مرحله‌اي با هم گفت‌وگو کنند و به نتيجه‌اي برسند. اما در هر حال، شرايط کنوني به ضرر هر دوي آنهاست. هم روسيه که توليد نفت آن هزينه بالايي دارد و در نتيجه با قيمت کمتر از 40 دلار دچار مشکل مي‌شود و هم عربستان به دليل بودجه‌اي که براي جنگ و همچنين فروش سهام آرامکو نياز دارد از اين روند ضربه مي‌خورند.
سقوط قيمت نفت در روز گذشته، ارزش سهام آرامکو را 10 درصد کاهش داد. از سوي ديگر بودجه عربستان به شدت به نفت وابسته است. در همين حال قيمت پايين نفت، توليد نفت شيل آمريکا را از صرفه خواهد انداخت و احتمالا موجب کاهش توليد از سوي آمريکا مي‌شود. اما روسيه با توجه به اتکا بر درآمدهاي گازي چندان به نفت وابسته نيست و قبلا نيز در اظهارات مسئولان اين کشور بر اين امر تاکيد شده است. در اين صورت استراتژي اخير روسيه در راستاي جنگ اقتصادي با عربستان است يا آمريکا؟
من فکر مي‌کنم چنين تحليل‌هايي را بايد با دقت بررسي کرد. البته از يک لحاظ روسيه ممکن است نظرات سياسي داشته باشد و از طريق اين سياست‌ها بخواهد استراتژي‌هاي خود را اعمال کند. مثلا کاهش قيمت نفت به رونق اقتصادي در جهان کمک مي‌کند و از اين طريق به رونق اقتصادي در آمريکا هم کمک خواهد کرد که باعث عدم رکود در آمريکا مي‌شود. شايد اين سياست دنبال مي‌شود که آمريکا به رکود نرود و آقاي ترامپ هم با قيمت پايين بنزين مجددا انتخاب شود! ممکن است که روسيه اين را بخواهد؛ اين از تئوري‌هايي است که مطرح مي‌شود. ولي من فکر مي‌کنم شايد منافع ملي کشورها ايجاب خواهد کرد که همگي دوباره وارد مذاکره شوند و به نتايج جدي‌تري برسند. درست است که قيمت توليد نفت شيل آمريکا با توجه به قيمت فعلي نفت وست‌تگزاس هزينه‌بر است ولي فراموش نکنيد که عده زيادي از توليد‌کنندگان شيل تمام توليد آتي خود را در زماني که قيمت نفت بالاي 60 دلار بود پيش‌فروش کردند. در نتيجه آنها تا مدت‌ها مي‌توانند نفت توليد کنند و چون قبلا روي اين قيمت فروخته‌اند مي‌توانند به توليد خود تا شش ماه يا حتي يک سال ديگر هم ادامه دهند. البته توليد آنهايي که پيش‌فروش نکرده‌اند احتمالا متوقف مي‌شود.
آشفتگي‌هايي که پس از سقوط قيمت نفت در جهان ايجاد شده است، تا چه ميزان بر درآمدهاي نفتي ايران اثرگذار خواهد بود؟
شما گفتيد آشفتگي‌هايي که بعد از سقوط قيمت نفت اتفاق افتاده است؛ در حالي که اين آشفتگي‌ها به خاطر سقوط قيمت نفت نبوده است. آشفتگي‌ها به دليل شيوع بيماري کروناست و شرايط بازار نفت هم يکي از همين آشفتگي‌هاست. يعني سقوط بازارهاي سهام، کاهش ارزش دلار و افزايش قيمت طلا به دليل سقوط قيمت نفت نبوده است. آنها هم جزوي از همين مشکلاتي‌ست که الآن دنياي ما از منظر اقتصادي با آن مواجه است. در هر حال، درآمدهاي نفتي ايران بدون شک کمتر خواهد شد. اما آنهايي که توليد و صادرات بسيار زيادي داشته‌اند بيشتر متضرر مي‌شوند. صادرات ما به دليل تحريم‌ها بسيار کم شده بود، در نتيجه شايد تحمل تغيير شرايط براي ما راحت‌تر از آنهايي باشد که روزانه 10 ميليون بشکه صادرات داشتند.
نظر شما
آخرین اخبار
