استاد گروه روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران و ریاست بخش روانتنی بیمارستان امام خمینی درباره نحوه برخورد با موضوع ویروس کروناگفت:«ما کشوری استیم که حوادث و سوانح متعددی داریم، چه حوادث و بلایای طبیعی مثل سیل و زلزله، چه حوادث دست ساز بشر مثل آتشسوزیها و تخریبهای گسترده، چه حوادث بیولوژیک مثل همهگیری بیماریهایی که سرایتشان زیاد است.
آفتاب یزد: استاد گروه
روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران و ریاست بخش روانتنی بیمارستان امام
خمینی درباره نحوه برخورد با موضوع ویروس کروناگفت:«ما کشوری استیم که
حوادث و سوانح متعددی داریم، چه حوادث و بلایای طبیعی مثل سیل و زلزله، چه
حوادث دست ساز بشر مثل آتشسوزیها و تخریبهای گسترده، چه حوادث بیولوژیک
مثل همهگیری بیماریهایی که سرایتشان زیاد است. در اینگونه حوادث اصولا ما
معتقدیم که بعد روانی این حوادث مورد غفلت است و متاسفانه با اینکه قابل
توجه بود و به تعبیری قسمت اعظم این کوه یخی که زیر آب است میتواند مسائل
روانی و اجتماعی حوادث باشد.»
به گزارش رسانه دانش ایران، دکتر احمدعلی
نوربالا تاکید کرد:«در ارتباط با حادثه جدید همهگیری ویروس کووید 19 یا
ویروس کرونا، به نظر من الان آن چیزی که یک مقدار ناراحت کننده است، نگرانی
زایدالوصفی است که در آحاد جامعه و حتی متخصصین به وجود آمده است، این
نگرانی بیش از اینکه بتواند از طریق ویروس آسیب برساند خود استرس و اضطراب
است که سیستم ایمنی بدن را ضعیف نموده و وقتی سیستم ایمنی فرد ضعیف شد،
آسیبپذیری فرد نه تنها برای ابتلا به بیماریهای ویروسی از جمله کرونا را
بیشتر میکند بلکه همه افرادی که برای بیماریهای روان آسیبپذیری دارند
شامل بیماریهای گوارشی، قلبی، ریوی، کلیوی، ناراحتیهای تنفسی و غیره را
بیشتر میکند. در اینگونه حوادث گفته میشود افراد باید آرامش خودشان را
حفظ کنند در این شرایط نه تنها خودشان بهره میبرند بلکه تمرکز
دستاندرکاران حادثه را بیشتر میکنند و تسلط آنها را بر مدیریت حادثه نیز
بالا میبرند. نکته دیگری که گفته میشود این است که در اینگونه موارد باید
روانشناسی مثبت اعمال بشود. روانشناسی مثبت شاخصهها و مولفههایی دارد که
یکی از آنها خوشبینی است. افراد باید با نگاه خوش بینانه نگاه کنند. اول
اینکه گفته میشود که درجه آسیبرسانی این ویروس از بسیاری از ویروسهای
مشابه مثل MERS و SARS خیلی کمتر است. دوم اینکه گفته میشود که 80 درصد
افراد مبتلا بهبودی پیدا میکنند و از افرادی هم که نیاز به بستری دارند،
درصد قابل توجهی خوب میشوند. پس ما یک نگاه خوشبینانه باید داشته باشیم.
ما باید بتوانیم در برابر حوادث زندگی خودمان را آماده کنیم که مقاومت در
مواجهه و سازگاری داشته باشیم، به نحوی که بتوانیم مقابله کنیم و مواجهه
سازنده داشته باشیم.»
او تاکید کرد:«در رابطه با مسئولین و نقش حاکمیت
از بعد روانی، مهمترین مسئله این است که اولاً حادثه را در اولویت قرار
بدهند و از هرگونه سیاسی کردن آن بپرهیزند، البته این بدین مفهوم نیست که
وقتی میگوییم اولویت داشته باشد بیاییم بخش اعظم اخبار را به این موضوع
اختصاص بدهیم. مهم این است که از جهت تصمیمگیری، از جهت تامین اعتبارات و
سایر جهات در اولویت باشد و هیچچیز دیگری این اولویت را از پوشش خارج
نکند، بلکه من معتقدم اگر قرار باشد زیاد هم اطلاعرسانی شود خودش میتواند
اضطراب ایجاد کند. اطلاعرسانیها باید شفاف، صریح، به جا و به موقع باشد
نه اینکه ما در مقطعی اطلاعرسانی ضعیف داشتیم و حالا بخواهیم بیش از حد
اطلاعرسانی کنیم. نکته مهمتر این است که از صداقت و درستکاری عدول نکنیم،
استانداردهای دوگانه اعمال نکنیم و اگر بخواهم یک نکته کافی و اصلی بگویم
اینکه اگر مردم به نظام و حاکمیت اعتماد داشته باشند همه چیز را از آنجا
میگیرند و ما باید تلاش کنیم سرمایه اجتماعی را بالا ببریم، ما باید تلاش
کنیم اعتماد از دسته رفته را دوباره جبران کنیم که بزرگترین آسیب میتواند
این اعتماد از دست رفته باشد که متاسفانه خیلی به آن اعتقادی نیست.»
او
افزود:«دستگاه متولی در این مقطع وزارت بهداشت است. وزارت بهداشت به نظر من
در عین حال که خیلی دارد تلاش مفید و موثری انجام میدهد و جای تشکر دارد،
باید در وهله اول اخبار و اطلاعات علمی را از افراد متخصص و منابع موثق
ملی و بینالمللی و جهانی بگیرد و جمع آوری کند. دوم این اخبار، اطلاعات،
راهکارها و مبارزه و مواجهه با آن را به صورت شفاف و بیشائبه به مقامات
مسئول انتقال بدهد. از همه مهمتر لوازم و اقلام موردنیاز دستاندرکاران و
حادثهدیدگان را بدون هرگونه ملاحظهای و تبعیضی تهیه بکند. دست اندرکاران
الان کادر پزشکی، کادر بهداشتی، متخصصین ذیربط، کادر پرستاری و کادر خدماتی
بیمارستانها و مراکز درمانی استند و حادثهدیدگان هم کسانی استند که
مبتلا شدند یا نگران ابتلا استند. باید تا آنجایی که ممکن است اقلام
موردنیاز اینها را از طرق مختلف تهیه کنند. بعضی همکاران ممکن است خودشان
ترس و نگرانی داشته باشند حتی بعضی از دوستان و خانوادهها، آنها را به
هرحال بترسانند که شما در تماس با بیماران ممکن است خودتان بیماری را پیدا
بکنید. واقعا باید ما با رعایت حداکثر نکات ایمنی بر این ترس و اضطرابی که
ممکن است در جامعه پزشکی بوجود آمده باشد غلبه پیدا کنیم. بعضی از عزیزان
ساعتهای مدید بدون استراحت، بدون برخورداری از تغذیه کافی ممکن است به
بیماران بپردازند و خودشان مریض شوند. مریض شدن آنها ضمن اینکه مصیبت است
عوارض منفی بدی دارد. همانطور که اشاره شده وزارت بهداشت باید به این گروه
توجه کند خود این عزیزان هم باید به این موضوع توجه بیشتری داشته باشند و
در حدی که وسعشان است و در حدی که طاقتشان است کار کنند و دیگران در
شیفتهای بعدی بتوانند کمک را داشته باشند البته پرواضح است که حضور در
صحنه را ما نباید فراموش کنیم و یک نکته دیگر که برای جامعه پزشکی مهم است،
بعضی از اخبار ریز دقیق کاملاً تخصصی را لزومی ندارد ما در جامعه پخش کنیم
که بیماران با چی درمان میشوند، چه داروهایی است، یا لباسهای مخصوص را
نشان بدهیم، یا بگوییم ما در آیسییو چه کار میکنیم و مواردی از این
قبیل، اینها به نظر لزومی ندارد. بعضی اوقات اضطراب را هم افزایش میدهد.
ما بسنده کنیم به اطلاعات پیشگیرانه و اینکه بیماری در حدی قابل علاج است و
ما هم با تمام توان در خدمت استیم و حضور داریم. البته به نظر میرسد هم
جامعه پزشکی هم وزارت بهداشت از قولهای زیاده از حد خوشبینانه هم باید
اجتناب بکنند. با واقعیتها باید با مردم در تماس باشیم. نه آنها را
بترسانیم نه بیش از حد آنها را بیخیال کنیم. از طرف دیگر همه افراد باید
آرامششان را حفظ کنند. بدانند که حفظ آرامششان آسیبپذیری آنها را برای
ابتلا کمتر میکند. همچنین تمرکز دستاندرکاران حاضر در صحنه و تسلط آنها
بر مدیریت اوضاع را بیشتر میکند.»
او تصریح کرد:«از طرف دیگر چه رسانه
ملی، چه رسانههای گروهی، چه رسانههای استانی، چه رسانههای مجازی باید
بدانند که اگر اطلاعرسانی میکنند چهار مولفه نگاه خوشبینانه، نگاه
امیدوارانه، نگاه خوداتکایی یا خودمراقبتی و نگاه تابآورانه را انتقال
دهند. از هرگونه بزرگنمایی نقاط ضعف و سیاهنمایی به صورت جدی پرهیز کنیم.
ایجاد روحیه یاس، ایجاد روحیه ناامیدی با هر انگیزهای و استمرار روحیه
تشویش و اضطراب میتواند سیستم ایمنی را تضعیف نموده و آسیبپذیری برای
ابتلا افراد را بالا ببرد. خیلی مهم است که همه رسانهها در این زمینه حساس
باشند و این نکات را رعایت کنند، انتظار این است که هرکسی در هر سطحی هست
اطلاعات را از منابع موثق انتشار بدهند و صرفا آنهایی که از منابع موثق
بهداشتی تهیه شدهاند انتشار یابد. هرگونه شایعات یا خبرهای موثق را نباید
انتشار داد. برای اینکه تاثیرات مخرب آن بر روی آحاد مردم در این مرحله
خطرناکتر است. خیلی مهم است نگاه خوش بینانه، امیدوارانه، خودمراقبتی و تاب
آورانه داشته باشیم و به این جمع بندی برسیم که چه کسی گفته ما اگر مبتلا
شدیم جزو 80 درصدی که بهبود مییابند نباشیم یا نمیتوانیم خودمراقبتی
داشته باشیم یا نمیتوانیم در برابر حوادث مقاومت کنیم. این نکاتی است که
باید دوستان و آحاد مردم به آن توجه داشته باشند. نکته دیگری که انتظار
میرود آحاد مردم رعایت بکنند این است که از یک کانال و آن هم کانال تخصصی
مقامات ذیربط که وزارت بهداشت است تبعیت کنند. از پخش و توجه به اخباری که
از کانالهای متعدد میآید، بپرهیزیم. چرا که امروز هرکسی به خودش اجازه
میدهد از داخل و خارج درباره چیزهای مختلف نظر بدهد که ما نباید به آنها
توجهی کنیم. فقط به منبع تخصصی ذیربط که در این مقطع وزارت بهداشت است توجه
کنیم چون آنها از متخصصین ذیربط ملی و بین المللی دارند کمک میگیرند،
بیخود اخبار و مطالب مشکوک و غیرموثق را نباید انتشار داد. ما نباید از ترس
مرگ خودکشی کنیم بلکه باید امیدوار بوده و به خدا توکل کنیم و حمایت او را
طلب کنیم. خیلی مهم است که به درس خداشناسی در این مرحله توجه کنیم. اینکه
چگونه یک ویروس کوچک میتواند دنیا را اینگونه بهم بزند. خب همان خدایی که
آفریننده همه چیز است میتواند نجات دهنده همه آحاد بشری و همه انسانها که
مخلوقات او استند باشد و به خصوص در این ماهی که ماه بزرگ خداوند تو ماه
رجب است میشود به خداوند توکل کرد و از او کمک و حمایت طلب نمود.»