نسخه چاپی
ارسال به دوستان
«ابتکار» از دلایل حضور کم‌رنگ زنان در انتخابات مجلس خبرگان رهبری گزارش می‌دهد
اسفندماه امسال انتخابات مجلس خبرگان رهبری همزمان با انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی برگزار می‌شود. اما یک تفاوت در این دو دیده می‌شود و آن تمایل بیشتر زنان برای کسب صندلی‌های بهارستان نسبت به خبرگان رهبری است.
الهام برخوردار
اسفندماه امسال انتخابات مجلس خبرگان رهبری همزمان با انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی برگزار می‌شود. اما یک تفاوت در این دو دیده می‌شود و آن تمایل بیشتر زنان برای کسب صندلی‌های بهارستان نسبت به خبرگان رهبری است. درواقع به جز مجلس اول خبرگان تا به حال هیچ زنی در این مجلس حضور نداشته است. اولین و آخرین زن حاضر در خبرگان «منیره گرجی» است که در مجلس خبرگان قانون اساسی شرکت داشت. با توجه به اینکه میزان تمایل و توانایی زنان در عرصه قدرت و حکمرانی تاکنون بارها ثابت شده است و تجارب آنان در نمایندگی مجلس شورای اسلامی و بر عهده گرفتن وظایف اجرایی که در سال‌های اخیر به سطح معاونت رئیس‌جمهوری و وزارت رسیده نیز به‌خوبی موید این ادعا است. به نظر منطقی نمی‌رسد که زنان از اهمیت مجلس خبرگان و ضرورت حضور در آن غافل باشند. با این حال، در هیچکدام از دوره‌های گذشته تا به حال زنان تلاشی برای سهم داشتن در این نهاد تاثیرگذار نداشته‌اند.
شاید ساختار مردانه خبرگان که از ابتدای شکل‌گیری تاکنون در نظر مردم نهادینه شده است یکی از عوامل بی‌توجهی زنان نسبت به این نهاد مهم و اساسی بوده است. آیا منع قانونی در این رابطه وجود داشته است؟ با نگاهی به اصول ١٠٧ و ١٠٨ قانون اساسی، در رابطه با قانون انتخابات مجلس خبرگان رهبری، می‌بینیم که هیچ تاکیدی درخصوص مرد بودن کاندیداها نشده است و منع قانونی برای حضور زنان وجود ندارد. نعمت احمدی، حقوقدان و استاد دانشگاه درباره عدم حضور زنان در مجلس خبرگان رهبری می‌گوید: شاید مجلس خبرگان برای زنان جاذبه‌ای ندارد که تلاش نمی‌کنند واجد شرایط نامزدی خبرگان رهبری شوند.
در زمان مهلت ثبت‌نام از داوطلبان اولین انتخابات میان‌دوره‌ای پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری که از تاریخ ۱۵ آذرماه سال جاری به مدت یک هفته (تا ۲۱ آذر) ادامه داشت ۳۰۳ نفر برای ۵ حوزه انتخابیه استان‌های تهران، خراسان رضوی، خراسان شمالی، فارس و قم که شامل ۷ کرسی نمایندگی خبرگان است، ثبت‌نام کردند. یکی از شرکتکنندگان در آزمون اجتهاد داوطلبان اولین انتخابات میان‌دوره‌ای پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری خانم است که از حوزه انتخابیه استان فارس ثبت‌نام کرده است.
حضور یک زن از میان شرکتکنندگان توجه‌ها را به خود جلب کرد به گونه‌ای که روز گذشته هادی طحان نظیف، عضو حقوقدان شورای نگهبان در کانال تلگرامی شورای نگهبان به نقل از آیت‌الله یزدی گفت: این خوب است که جنسیت مانع حضور زنان در انتخابات خبرگان نیست و این حق زنان است که وارد چنین مجامعی شوند.
حال آیا می‌شود این حضور در میان کاندیداها را نشانه خیز زنان برای کسب صندلی خبرگان رهبری دانست؟ در این گزارش سعی شده است به این سوالات و ابهاماتی که در رابطه با حضور کم‌رنگ زنان در انتخابات مجلس خبرگان وجود دارد پاسخ داده شود که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
خبرگان رهبری جاذبه‌ای برای زنان ندارد
نعمت احمدی با بیان اینکه منع قانونی برای حضور زنان در مجلس خبرگان رهبری وجود ندارد، می‌گوید: برابر قانون اساسی نوشتن آیین‌نامه داخلی خبرگان رهبری بر عهده خودشان است. خبرگان از مجموع مجتهدینی تشکیل می‌شود که درنهایت آنها بر رفتار رهبری نظارت می‌کنند و یا در صورت استعفای رهبر، برای جانشینی او تصمیم می‌گیرند. در قانون خبرگان منعی برای حضور زنان وجود ندارد. پس می‌بینیم که در خبرگان قانون اساسی و در خبرگان اولیه یک بند وجود نداشته است نشان دهد منع قانونی برای حضور زنان وجود دارد.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه کاندیدای خبرگان باید مجتهد باشد، تصریح می‌کند: مجلس خبرگان مدت‌هاست که یک شیوه‌ای را برای خودش پیاده کرده است که براساس آن باید مجتهد مشخص شود، یعنی اجتهاد افراد محرز و مشخص شود. در این بین افرادی که اجتهاد آنها مشخص نشده است در امتحانی که از آنها گرفته می‌شود که اگر نمره قابل قبول دریافت کرد در آزمون انتخابات مجلس خبرگان رهبری شرکت می‌کند. بنابراین ما در قانون خبرگان محدودیت جنسیتی نداریم. همانطور که پیش از این یک دوره ما در خبرگان شاهد حضور یک زن بوده‌ایم.
این حقوقدان در پاسخ به این سوال که چرا تا به حال بعد از دوره اول چنین اتفاقی رخ نداده است و ما شاهد فاصله بسیار زیاد در این زمینه بوده‌ایم، می‌گوید: ما مجتهد زن نداشته‌ایم که بیاید در انتخابات شرکت کند این امری که به خود زنان مربوط است چرا که باید واجد شرایط باشند. در رابطه با حضور تاثیر حضور زنان در این مجلس باید گفت که اگر به شرح وظایف مجلس خبرگان نگاه کنیم تعریف شده است و محدودیت جنسیت در آن وجود ندارد. چرا که در شرح وظایف تفاوتی بین زن و مرد بودن وجود ندارد و جنسیت تاثیر مثبت و یا منفی در آن وظایف ندارد. نعمت احمدی می‌افزاید: ما در حال حاضر شورای نگهبان را داریم که ناظر بر انتخابات است و افراد نامزد شده برای خبرگان را اگر مجتهد دانستند که اجتهاد فرد محرز می‌شود و برای رقابت در صحنه انتخابات می‌ماند. اما اگر غیر از این بود و اجتهاد او محرز نشد باید کاندید انتخابات خبرگان امتحان بدهد. حضور یک زن در این دوره از انتخابات خبرگان رهبری را نمی‌شود تابوشکنی دانست چرا که مانعی برای حضور زنان وجود ندارد بلکه خود زنان باید شرایط آن را نداشته باشند.
در میان زنان چهره‌هایی دارای شرایط لازم زیاد به چشم می‌خورند و این ظرفیت به‌طور حتم موجود است؛ چراکه در سی‌وچند سال گذشته چندین و چند حوزه علمیه خواهران داشته‌ایم که تعدادشان هرسال بیشتر می‌شود. اما چرا تلاشی برای کسب کرسی‌های خبرگان از سمت آنان دیده نمی‌شود؟
این استاد دانشگاه عدم شرایط لازم را یکی از عوامل اصلی آن می‌داند و می‌گوید: زنان درواقع بعد از خانم «منیره گرجی» آن شرایط را در خودشان ندیدند که کاندید خبرگان رهبری شوند. مثلا ما در انتخابات ریاست‌جمهوری مرحوم اعظم طالقانی را داشتیم که می‌خواست تابوی رجل سیاسی را بشکند اما او هیچگاه تمایلی برای نامزد شدن در انتخابات خبرگان را نداشت چرا که یکی از شرایط آن اجتهاد است. بنابراین زنان خودشان شرایط نامزدی خبرگان را ندارند و در بحث حوزوی و فقهی فعال نیستند. شاید مجلس خبرگان رهبری آن جاذبه را برای زنان ندارد تا در آنان انگیزه ایجاد کند شرایط لازم برای حضور در آن را کسب کنند. ما طلبه زن با تحصیلات عالیه در کشور زیاد داریم، اما حوزه خبرگان رهبری شاید جاذبه‌ای برای آنها تا به حال نداشته است که در انتخابات حضور بسیار کم‌رنگی داشته‌اند. زنان این حوزه را مردانه می‌دانند.
اسفندماه امسال انتخابات مجلس خبرگان رهبری همزمان با انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی برگزار می‌شود. اما یک تفاوت در این دو دیده می‌شود و آن تمایل بیشتر زنان برای کسب صندلی‌های بهارستان نسبت به خبرگان رهبری است. درواقع به جز مجلس اول خبرگان تا به حال هیچ زنی در این مجلس حضور نداشته است. اولین و آخرین زن حاضر در خبرگان «منیره گرجی» است که در مجلس خبرگان قانون اساسی شرکت داشت. با توجه به اینکه میزان تمایل و توانایی زنان در عرصه قدرت و حکمرانی تاکنون بارها ثابت شده است و تجارب آنان در نمایندگی مجلس شورای اسلامی و بر عهده گرفتن وظایف اجرایی که در سال‌های اخیر به سطح معاونت رئیس‌جمهوری و وزارت رسیده نیز به‌خوبی موید این ادعا است. به نظر منطقی نمی‌رسد که زنان از اهمیت مجلس خبرگان و ضرورت حضور در آن غافل باشند. با این حال، در هیچکدام از دوره‌های گذشته تا به حال زنان تلاشی برای سهم داشتن در این نهاد تاثیرگذار نداشته‌اند.
شاید ساختار مردانه خبرگان که از ابتدای شکل‌گیری تاکنون در نظر مردم نهادینه شده است یکی از عوامل بی‌توجهی زنان نسبت به این نهاد مهم و اساسی بوده است. آیا منع قانونی در این رابطه وجود داشته است؟ با نگاهی به اصول ١٠٧ و ١٠٨ قانون اساسی، در رابطه با قانون انتخابات مجلس خبرگان رهبری، می‌بینیم که هیچ تاکیدی درخصوص مرد بودن کاندیداها نشده است و منع قانونی برای حضور زنان وجود ندارد. نعمت احمدی، حقوقدان و استاد دانشگاه درباره عدم حضور زنان در مجلس خبرگان رهبری می‌گوید: شاید مجلس خبرگان برای زنان جاذبه‌ای ندارد که تلاش نمی‌کنند واجد شرایط نامزدی خبرگان رهبری شوند.
در زمان مهلت ثبت‌نام از داوطلبان اولین انتخابات میان‌دوره‌ای پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری که از تاریخ ۱۵ آذرماه سال جاری به مدت یک هفته (تا ۲۱ آذر) ادامه داشت ۳۰۳ نفر برای ۵ حوزه انتخابیه استان‌های تهران، خراسان رضوی، خراسان شمالی، فارس و قم که شامل ۷ کرسی نمایندگی خبرگان است، ثبت‌نام کردند. یکی از شرکتکنندگان در آزمون اجتهاد داوطلبان اولین انتخابات میان‌دوره‌ای پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری خانم است که از حوزه انتخابیه استان فارس ثبت‌نام کرده است.
حضور یک زن از میان شرکتکنندگان توجه‌ها را به خود جلب کرد به گونه‌ای که روز گذشته هادی طحان نظیف، عضو حقوقدان شورای نگهبان در کانال تلگرامی شورای نگهبان به نقل از آیت‌الله یزدی گفت: این خوب است که جنسیت مانع حضور زنان در انتخابات خبرگان نیست و این حق زنان است که وارد چنین مجامعی شوند.
حال آیا می‌شود این حضور در میان کاندیداها را نشانه خیز زنان برای کسب صندلی خبرگان رهبری دانست؟ در این گزارش سعی شده است به این سوالات و ابهاماتی که در رابطه با حضور کم‌رنگ زنان در انتخابات مجلس خبرگان وجود دارد پاسخ داده شود که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
خبرگان رهبری جاذبه‌ای برای زنان ندارد
نعمت احمدی با بیان اینکه منع قانونی برای حضور زنان در مجلس خبرگان رهبری وجود ندارد، می‌گوید: برابر قانون اساسی نوشتن آیین‌نامه داخلی خبرگان رهبری بر عهده خودشان است. خبرگان از مجموع مجتهدینی تشکیل می‌شود که درنهایت آنها بر رفتار رهبری نظارت می‌کنند و یا در صورت استعفای رهبر، برای جانشینی او تصمیم می‌گیرند. در قانون خبرگان منعی برای حضور زنان وجود ندارد. پس می‌بینیم که در خبرگان قانون اساسی و در خبرگان اولیه یک بند وجود نداشته است نشان دهد منع قانونی برای حضور زنان وجود دارد.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه کاندیدای خبرگان باید مجتهد باشد، تصریح می‌کند: مجلس خبرگان مدت‌هاست که یک شیوه‌ای را برای خودش پیاده کرده است که براساس آن باید مجتهد مشخص شود، یعنی اجتهاد افراد محرز و مشخص شود. در این بین افرادی که اجتهاد آنها مشخص نشده است در امتحانی که از آنها گرفته می‌شود که اگر نمره قابل قبول دریافت کرد در آزمون انتخابات مجلس خبرگان رهبری شرکت می‌کند. بنابراین ما در قانون خبرگان محدودیت جنسیتی نداریم. همانطور که پیش از این یک دوره ما در خبرگان شاهد حضور یک زن بوده‌ایم.
این حقوقدان در پاسخ به این سوال که چرا تا به حال بعد از دوره اول چنین اتفاقی رخ نداده است و ما شاهد فاصله بسیار زیاد در این زمینه بوده‌ایم، می‌گوید: ما مجتهد زن نداشته‌ایم که بیاید در انتخابات شرکت کند این امری که به خود زنان مربوط است چرا که باید واجد شرایط باشند. در رابطه با حضور تاثیر حضور زنان در این مجلس باید گفت که اگر به شرح وظایف مجلس خبرگان نگاه کنیم تعریف شده است و محدودیت جنسیت در آن وجود ندارد. چرا که در شرح وظایف تفاوتی بین زن و مرد بودن وجود ندارد و جنسیت تاثیر مثبت و یا منفی در آن وظایف ندارد. نعمت احمدی می‌افزاید: ما در حال حاضر شورای نگهبان را داریم که ناظر بر انتخابات است و افراد نامزد شده برای خبرگان را اگر مجتهد دانستند که اجتهاد فرد محرز می‌شود و برای رقابت در صحنه انتخابات می‌ماند. اما اگر غیر از این بود و اجتهاد او محرز نشد باید کاندید انتخابات خبرگان امتحان بدهد. حضور یک زن در این دوره از انتخابات خبرگان رهبری را نمی‌شود تابوشکنی دانست چرا که مانعی برای حضور زنان وجود ندارد بلکه خود زنان باید شرایط آن را نداشته باشند.
در میان زنان چهره‌هایی دارای شرایط لازم زیاد به چشم می‌خورند و این ظرفیت به‌طور حتم موجود است؛ چراکه در سی‌وچند سال گذشته چندین و چند حوزه علمیه خواهران داشته‌ایم که تعدادشان هرسال بیشتر می‌شود. اما چرا تلاشی برای کسب کرسی‌های خبرگان از سمت آنان دیده نمی‌شود؟
این استاد دانشگاه عدم شرایط لازم را یکی از عوامل اصلی آن می‌داند و می‌گوید: زنان درواقع بعد از خانم «منیره گرجی» آن شرایط را در خودشان ندیدند که کاندید خبرگان رهبری شوند. مثلا ما در انتخابات ریاست‌جمهوری مرحوم اعظم طالقانی را داشتیم که می‌خواست تابوی رجل سیاسی را بشکند اما او هیچگاه تمایلی برای نامزد شدن در انتخابات خبرگان را نداشت چرا که یکی از شرایط آن اجتهاد است. بنابراین زنان خودشان شرایط نامزدی خبرگان را ندارند و در بحث حوزوی و فقهی فعال نیستند. شاید مجلس خبرگان رهبری آن جاذبه را برای زنان ندارد تا در آنان انگیزه ایجاد کند شرایط لازم برای حضور در آن را کسب کنند. ما طلبه زن با تحصیلات عالیه در کشور زیاد داریم، اما حوزه خبرگان رهبری شاید جاذبه‌ای برای آنها تا به حال نداشته است که در انتخابات حضور بسیار کم‌رنگی داشته‌اند. زنان این حوزه را مردانه می‌دانند.
نظر شما
آخرین اخبار
