نسخه چاپی
ارسال به دوستان
«ابتکار» از وضعیت مردم در شب یلدا گزارش می‌دهد
طولانی‌ترین شب پایان پاییز و آغاز زمستان برای تهرانی‌ها یادآور چند چیز است، آلودگی شدیدتر، سفره‌هایی که هر سال از گرانی کوچک‌تر می‌شوند و مخاطراتی که بر سرشان سایه افکنده است.
زهرا داستانی
طولانی‌ترین شب پایان پاییز و آغاز زمستان برای تهرانی‌ها یادآور چند چیز است، آلودگی شدیدتر، سفره‌هایی که هر سال از گرانی کوچک‌تر می‌شوند و مخاطراتی که بر سرشان سایه افکنده است.
می‌خواهم از زیبایی‌های زمستان، از این فصل سپید بنویسم، از دانه‌های ریز برفی که بعید می‌نماید که بر گونه‌های این شهر بنشیند. می‌خواهم از گرمای کرسی و دانه‌های سرخ انار در کاسه‌های گلسرخی مادر بزرگ، از داستان دختر شاهپریون بنویسم که برایمان می‌خواند، از شب یلدا و دورهمیها بنویسم، اما نمی‌شود. گرانی امان یلدا را بریده و آلودگی، چهره سپیدش را سیاه کرده، فقر هم تکیده‌ترش. یلدا هر سال در تهران اینگونه به خانه‌ها می‌آید. با آسمان گرفته، هوایی که نیست. سفره‌هایی که در آنها از آجیل، شیرینی و انار و هندوانه و لبوی سرخ زمستانی خبری نیست. این انقلاب زمستانی دیگر آن صفای همیشگی را ندارد.
یلدای آلوده
یلدا هر سال با آلودگی به تهران می‌آید. یلدای سال 96 که از چندین روز گذشته با آلودگی هوا به استقبال تهرانی‌ها آمد، با خود زلزله را هم به خانه‌ها برد. ترس و هیاهوی پس از زلزله در تهران سبب شد تا تهرانی‌ها شب یلدا را در پارک‌ها و خیابان‌ها بگذرانند و همین عاملی شد که شب یلدای آلوده، آلوده‌تر شود. چه بنزین‌هایی که در باک خودروها سوخته شدند تا گرمایی باشند برای آسایش و امنیت پایتخت‌نشینان سرمازده. براساس اعلام شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی از لحظه زلزله تا ساعات پایانی شب پنجشنبه، بیش از ٢٧ میلیون لیتر بنزین در تهران مصرف شد. مصرفی که در روزهای عادی تنها حدود 13 تا 14 میلیون لیتر بنزین بیشتر نبود. شب یلدای امسال گرچه امیدواریم بدون هر خطر و حادثه احتمالی چون زلزله باشد، اما پیش‌بینی‌ها از آلودگی هوای شهر حکایت دارند. آینده‌نگری‌های سازمان هواشناسی تهران می‌گوید تا چهارشنبه خبری از باد و باران نیست و همین یعنی ادامه‌دار بودن آلودگی هوای تهران. آلودگی که گمان می‌رود اگر دوباره بدون هیچ اقدامی به روند افزایشی خود ادامه دهد، شرایط به چندین روز قبل بازمیگردد. روزی که پیروز حناچی، شهردار تهران گفت که «اگر باران بر سر شهر نبارد باید تهران را تخلیه کرد.» از همین رو بود که مسئولان و متولیان پیشگیری از آلودگی هوای تهران به مدت 2 روز تمامی مدارس تهران را تعطیل کردند. با وجود قوت گرفتن احتمال تعطیلی ادارات دولتی از سوی استانداری، اما این اتفاق رقم نخورد. با وجود این مسئولان تصمیم دیگری را برای کاهش آلودگی هوای تهران اتخاذ کردند. شهرداری تهران اعلام کرد که «طرح کاهش آلودگی هوا یا همان حلقه دوم طرح ترافیک فردا و پسفردا به درِ منازل گسترش پیدا می‌کند و فقط کسانی می‌توانند در سطح شهر تردد کنند که از 20 روز رایگانشان برای این فصل باقی مانده باشد. از ساعت 6:30 صبح تا 6 بعدازظهر تردد انواع وسایل نقلیه غیر از وسایل نقلیه عمومی صرفا برای کسانی مجاز خواهد بود که از ظرفیت 20 روزه خود در فصل استفاده نکرده باشند و هنوز تعدادی روزهای رایگان را داشته باشند.» این تصمیم و همچنین تصمیم تعطیلی مدارس به دلیل افزایش آلاینده‌ها در هوای تهران در روز جمعه، در حالی است که شرکت کنترل کیفیت هوا، اعلام کرده است که صبح جمعه «علی‌رغم کاهش تردد خودروها در روز تعطیل، در بیشتر مناطق پایتخت کیفیت هوا در محدوده ناسالم برای گروه‌های حساس قرار گرفته است.» گزارشی که این واقعیت را نمایان می‌کند که حتی کاهش تردد و اقدامات سلبی برای کاهش تردد خودروها، دردی را از آلودگی هوای تهران دوا نمی‌کند. برخی دلیل آلودگی‌های مکرر تهران و البته سایر استان‌های صنعتی کشور را استاندارد نبودن بنزین می‌دانند. به طور مثال، علی ابراهیمی عضو فراکسیون محیط‌زیست در مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با دیدارنیوز گفته است: «با توجه به کاهش مصرف بنزین و فرصت صادرات از مقادیری که صرفه‌جویی می‌شود، قطعا بنزین یورو۴ قابلیت صادرات پیدا کرده است، بنابراین احتمالا بخشی از بنزین با کیفیت بالا به منظور ارزآوری صادر می‌شود که لازم دیده می‌شود مراجع ذیصلاح در خصوص کیفیت بنزین‌های تولیدی به صراحت اعلام نظر کنند.» عدهای دیگر این اظهارات را ارائه بنزین بی‌کیفیت به مردم و صادرات بنزین‌های باکیفیت به خارج از مرزها تعبیر کرده‌اند. تفسیری که شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران در اطلاعیه‌ای اعلام کرده که آلودگی هوای تهران ربطی به بنزین ندارد. جمله‌ای که پیشتر نیز زنگنه، وزیر نفت، آن را تایید کرده است. در این اطلاعیه آمده است که آلودگی هوای تهران ربطی به بنزین ندارد و بنزین و گازوئیل توزیع‌شده در تهران «کیفیت بالایی» دارد. دلیل آلودگی هوای تهران اما هرچه هست، با افزایش روزهای آلوده یک چیز بیش از همه خود را نمایان می‌کند و آن عدم وجود اراده سیاسی در مسئولان و مدیران شهری در تهران است. مدیرانی که هرکدام از تصمیماتی که در راستای کاهش آلودگی هوا اتخاذ و اجرا کرده‌اند، در کوتاهمدت نتیجه عکس داده و نهتنها تاثیری در کاهش آلودگی هوا نداشته که بر بی‌اخلاقی و افزایش قانون‌گریزی در تهران تاثیر مستقیم داشته است. نمونه آن را می‌توان در پوشاندن پلاک‌های خودروها و بی‌تاثیری طرح‌های کنترل آلودگی هوای تهران مشاهده کرد. اتفاقی که البته تنها در تهران رقم نمی‌خورد و شهرهای صنعتی دیگر چون اراک، اصفهان، مشهد، تبریز و... نیز با آن روبه‌رو هستند. به هر حال، داستان آلودگی هوا اگر همینطور ادامه یابد شب یلدا در اکثر شهرهای ایران بلندترین شب آلوده سال خواهد بود.
از شام فاخر خبری نیست
از شام فاخر شب چله و قیمت‌های نجومی گوشت و مرغ و... اگر بگذریم، شب یلدا بدون هندوانه و انار و اندکی تنقلات چه معنا دارد؟ میوه و خشکباری که قیمتشان تفاوت فاحشی حتی با یلدای سال گذشته دارد. لازم نیست که دستی در بازار خشکبار و میوه داشته باشید یا پدر خانواده باشید تا بفهمید اوضاع قیمت خوراکی‌ها در بازار چگونه است. همین که بدانید در یک سال اخیر ایران با شرایط اقتصادی روبه‌رو بوده می‌توانید پیش‌بینی کنید که شب چله 98 برای جیب خانواده‌ها گران تمام می‌شود. خانواده‌هایی که توان مالیشان نسبت به گذشته کاهش قابل توجهی داشته است.
انار درجه یک برای شب یلدا کیلویی 15 هزار تومان و درجه 2 حدود 5 تا 7 هزار تومان به ازای هر کیلوگرم، هندوانه معمولی 6 کیلویی40 هزار تومان (به ازای هر کیلو 5 هزار تومان)، هر کیلوگرم نخودچی کشمش مخلوط در بازار حدود 27 تا 30 هزار تومان (که اگر بخواهید آن را جدا بخرید، کشمش بین 32 تا 38 هزار تومان و نخودچی بین 14 تا 16 هزار تومان به ازاری هر کیلو آب می‌خورد)، تخمه کدو گوشتی در بازار شب یلدا کیلویی 50 هزار تومان، تخمه جابانی یا جابونی یا همان ژاپنی خودمان کیلویی 35 هزار تومان، تخمه آفتابگردان کیلویی 20 تا 30 هزار تومان، بادام زمینی کیلویی حدود 40 هزار تومان، بادام درختی کیلویی 140 تا 175 هزار تومان، پسته کیلویی 115 تا 150 هزار تومان است که در مجموعه خرید یک کیلو انار، یک هندوانه 6 کیلویی و یک کیلو از هرکدام از مخلفات آجیل به طور میانگین 510 هزار تومان برآورد می‌شود.
در سال 97، قیمت هر کیلو انار 5 هزار و 200، هندوانه معمولی (6 کیلویی) کیلویی هزار و 250، هر کیلوگرم کشمش و نخودچی 13 هزار تومان، تخمه ژاپنی 40 هزار تومان، تخمه کدو 26 هزار تومان، تخمه آفتاب گردان 14 هزار تومان، بادام درختی کیلویی 23 هزار تومان، بادام زمینی کیلویی 22 هزار تومان، پسته کیلویی ١١٠ هزار تا ٢۴٠ هزارتومان بوده است که در مجموع قیمت یک کیلو انار و یک هندوانه 6 کیلویی و هر کیلو از آجیل‌های اشاره شده به 280 هزار تومان می‌رسد. این یعنی شب یلدای سال 98 اختلاف فاحشی از نظر قیمت خوراکی‌ها دارد.
گرچه 280 هزار تومان سال 97 و 510 هزار تومان سال 98 بر روی کاغذ تنها چند عدد و رقم باشند، اما نشان از آن دارند که سفره یلدای بسیاری از خانواده‌ها در تهران کوچک است و هر روز بر کوچکترشدن سفرههایشان افزوده می‌شود. شاید حتی خانواده‌هایی در تهران باشند که در سفره یلدایشان خبری از آجیل و انار و هندوانه نیست، چه رسد به شامی فاخر.
یلدا و آرامشی که از آن خبری نیست
یلدا هر سال از راه می‌رسد، با روسری قرمز، پیراهن سپید و موهای بافتهشده از دو طرف که از زیر چارقدش بیرون زده. هر سال اما غمگین‌تر از سال پیش. فقیرتر، تنگ‌دست‌تر، مریض‌تر. یلدا، امسال با آلودگی از راه می‌رسد.
طولانی‌ترین شب پایان پاییز و آغاز زمستان برای تهرانی‌ها یادآور چند چیز است، آلودگی شدیدتر، سفره‌هایی که هر سال از گرانی کوچک‌تر می‌شوند و مخاطراتی که بر سرشان سایه افکنده است.
می‌خواهم از زیبایی‌های زمستان، از این فصل سپید بنویسم، از دانه‌های ریز برفی که بعید می‌نماید که بر گونه‌های این شهر بنشیند. می‌خواهم از گرمای کرسی و دانه‌های سرخ انار در کاسه‌های گلسرخی مادر بزرگ، از داستان دختر شاهپریون بنویسم که برایمان می‌خواند، از شب یلدا و دورهمیها بنویسم، اما نمی‌شود. گرانی امان یلدا را بریده و آلودگی، چهره سپیدش را سیاه کرده، فقر هم تکیده‌ترش. یلدا هر سال در تهران اینگونه به خانه‌ها می‌آید. با آسمان گرفته، هوایی که نیست. سفره‌هایی که در آنها از آجیل، شیرینی و انار و هندوانه و لبوی سرخ زمستانی خبری نیست. این انقلاب زمستانی دیگر آن صفای همیشگی را ندارد.
یلدای آلوده
یلدا هر سال با آلودگی به تهران می‌آید. یلدای سال 96 که از چندین روز گذشته با آلودگی هوا به استقبال تهرانی‌ها آمد، با خود زلزله را هم به خانه‌ها برد. ترس و هیاهوی پس از زلزله در تهران سبب شد تا تهرانی‌ها شب یلدا را در پارک‌ها و خیابان‌ها بگذرانند و همین عاملی شد که شب یلدای آلوده، آلوده‌تر شود. چه بنزین‌هایی که در باک خودروها سوخته شدند تا گرمایی باشند برای آسایش و امنیت پایتخت‌نشینان سرمازده. براساس اعلام شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی از لحظه زلزله تا ساعات پایانی شب پنجشنبه، بیش از ٢٧ میلیون لیتر بنزین در تهران مصرف شد. مصرفی که در روزهای عادی تنها حدود 13 تا 14 میلیون لیتر بنزین بیشتر نبود. شب یلدای امسال گرچه امیدواریم بدون هر خطر و حادثه احتمالی چون زلزله باشد، اما پیش‌بینی‌ها از آلودگی هوای شهر حکایت دارند. آینده‌نگری‌های سازمان هواشناسی تهران می‌گوید تا چهارشنبه خبری از باد و باران نیست و همین یعنی ادامه‌دار بودن آلودگی هوای تهران. آلودگی که گمان می‌رود اگر دوباره بدون هیچ اقدامی به روند افزایشی خود ادامه دهد، شرایط به چندین روز قبل بازمیگردد. روزی که پیروز حناچی، شهردار تهران گفت که «اگر باران بر سر شهر نبارد باید تهران را تخلیه کرد.» از همین رو بود که مسئولان و متولیان پیشگیری از آلودگی هوای تهران به مدت 2 روز تمامی مدارس تهران را تعطیل کردند. با وجود قوت گرفتن احتمال تعطیلی ادارات دولتی از سوی استانداری، اما این اتفاق رقم نخورد. با وجود این مسئولان تصمیم دیگری را برای کاهش آلودگی هوای تهران اتخاذ کردند. شهرداری تهران اعلام کرد که «طرح کاهش آلودگی هوا یا همان حلقه دوم طرح ترافیک فردا و پسفردا به درِ منازل گسترش پیدا می‌کند و فقط کسانی می‌توانند در سطح شهر تردد کنند که از 20 روز رایگانشان برای این فصل باقی مانده باشد. از ساعت 6:30 صبح تا 6 بعدازظهر تردد انواع وسایل نقلیه غیر از وسایل نقلیه عمومی صرفا برای کسانی مجاز خواهد بود که از ظرفیت 20 روزه خود در فصل استفاده نکرده باشند و هنوز تعدادی روزهای رایگان را داشته باشند.» این تصمیم و همچنین تصمیم تعطیلی مدارس به دلیل افزایش آلاینده‌ها در هوای تهران در روز جمعه، در حالی است که شرکت کنترل کیفیت هوا، اعلام کرده است که صبح جمعه «علی‌رغم کاهش تردد خودروها در روز تعطیل، در بیشتر مناطق پایتخت کیفیت هوا در محدوده ناسالم برای گروه‌های حساس قرار گرفته است.» گزارشی که این واقعیت را نمایان می‌کند که حتی کاهش تردد و اقدامات سلبی برای کاهش تردد خودروها، دردی را از آلودگی هوای تهران دوا نمی‌کند. برخی دلیل آلودگی‌های مکرر تهران و البته سایر استان‌های صنعتی کشور را استاندارد نبودن بنزین می‌دانند. به طور مثال، علی ابراهیمی عضو فراکسیون محیط‌زیست در مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با دیدارنیوز گفته است: «با توجه به کاهش مصرف بنزین و فرصت صادرات از مقادیری که صرفه‌جویی می‌شود، قطعا بنزین یورو۴ قابلیت صادرات پیدا کرده است، بنابراین احتمالا بخشی از بنزین با کیفیت بالا به منظور ارزآوری صادر می‌شود که لازم دیده می‌شود مراجع ذیصلاح در خصوص کیفیت بنزین‌های تولیدی به صراحت اعلام نظر کنند.» عدهای دیگر این اظهارات را ارائه بنزین بی‌کیفیت به مردم و صادرات بنزین‌های باکیفیت به خارج از مرزها تعبیر کرده‌اند. تفسیری که شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران در اطلاعیه‌ای اعلام کرده که آلودگی هوای تهران ربطی به بنزین ندارد. جمله‌ای که پیشتر نیز زنگنه، وزیر نفت، آن را تایید کرده است. در این اطلاعیه آمده است که آلودگی هوای تهران ربطی به بنزین ندارد و بنزین و گازوئیل توزیع‌شده در تهران «کیفیت بالایی» دارد. دلیل آلودگی هوای تهران اما هرچه هست، با افزایش روزهای آلوده یک چیز بیش از همه خود را نمایان می‌کند و آن عدم وجود اراده سیاسی در مسئولان و مدیران شهری در تهران است. مدیرانی که هرکدام از تصمیماتی که در راستای کاهش آلودگی هوا اتخاذ و اجرا کرده‌اند، در کوتاهمدت نتیجه عکس داده و نهتنها تاثیری در کاهش آلودگی هوا نداشته که بر بی‌اخلاقی و افزایش قانون‌گریزی در تهران تاثیر مستقیم داشته است. نمونه آن را می‌توان در پوشاندن پلاک‌های خودروها و بی‌تاثیری طرح‌های کنترل آلودگی هوای تهران مشاهده کرد. اتفاقی که البته تنها در تهران رقم نمی‌خورد و شهرهای صنعتی دیگر چون اراک، اصفهان، مشهد، تبریز و... نیز با آن روبه‌رو هستند. به هر حال، داستان آلودگی هوا اگر همینطور ادامه یابد شب یلدا در اکثر شهرهای ایران بلندترین شب آلوده سال خواهد بود.
از شام فاخر خبری نیست
از شام فاخر شب چله و قیمت‌های نجومی گوشت و مرغ و... اگر بگذریم، شب یلدا بدون هندوانه و انار و اندکی تنقلات چه معنا دارد؟ میوه و خشکباری که قیمتشان تفاوت فاحشی حتی با یلدای سال گذشته دارد. لازم نیست که دستی در بازار خشکبار و میوه داشته باشید یا پدر خانواده باشید تا بفهمید اوضاع قیمت خوراکی‌ها در بازار چگونه است. همین که بدانید در یک سال اخیر ایران با شرایط اقتصادی روبه‌رو بوده می‌توانید پیش‌بینی کنید که شب چله 98 برای جیب خانواده‌ها گران تمام می‌شود. خانواده‌هایی که توان مالیشان نسبت به گذشته کاهش قابل توجهی داشته است.
انار درجه یک برای شب یلدا کیلویی 15 هزار تومان و درجه 2 حدود 5 تا 7 هزار تومان به ازای هر کیلوگرم، هندوانه معمولی 6 کیلویی40 هزار تومان (به ازای هر کیلو 5 هزار تومان)، هر کیلوگرم نخودچی کشمش مخلوط در بازار حدود 27 تا 30 هزار تومان (که اگر بخواهید آن را جدا بخرید، کشمش بین 32 تا 38 هزار تومان و نخودچی بین 14 تا 16 هزار تومان به ازاری هر کیلو آب می‌خورد)، تخمه کدو گوشتی در بازار شب یلدا کیلویی 50 هزار تومان، تخمه جابانی یا جابونی یا همان ژاپنی خودمان کیلویی 35 هزار تومان، تخمه آفتابگردان کیلویی 20 تا 30 هزار تومان، بادام زمینی کیلویی حدود 40 هزار تومان، بادام درختی کیلویی 140 تا 175 هزار تومان، پسته کیلویی 115 تا 150 هزار تومان است که در مجموعه خرید یک کیلو انار، یک هندوانه 6 کیلویی و یک کیلو از هرکدام از مخلفات آجیل به طور میانگین 510 هزار تومان برآورد می‌شود.
در سال 97، قیمت هر کیلو انار 5 هزار و 200، هندوانه معمولی (6 کیلویی) کیلویی هزار و 250، هر کیلوگرم کشمش و نخودچی 13 هزار تومان، تخمه ژاپنی 40 هزار تومان، تخمه کدو 26 هزار تومان، تخمه آفتاب گردان 14 هزار تومان، بادام درختی کیلویی 23 هزار تومان، بادام زمینی کیلویی 22 هزار تومان، پسته کیلویی ١١٠ هزار تا ٢۴٠ هزارتومان بوده است که در مجموع قیمت یک کیلو انار و یک هندوانه 6 کیلویی و هر کیلو از آجیل‌های اشاره شده به 280 هزار تومان می‌رسد. این یعنی شب یلدای سال 98 اختلاف فاحشی از نظر قیمت خوراکی‌ها دارد.
گرچه 280 هزار تومان سال 97 و 510 هزار تومان سال 98 بر روی کاغذ تنها چند عدد و رقم باشند، اما نشان از آن دارند که سفره یلدای بسیاری از خانواده‌ها در تهران کوچک است و هر روز بر کوچکترشدن سفرههایشان افزوده می‌شود. شاید حتی خانواده‌هایی در تهران باشند که در سفره یلدایشان خبری از آجیل و انار و هندوانه نیست، چه رسد به شامی فاخر.
یلدا و آرامشی که از آن خبری نیست
یلدا هر سال از راه می‌رسد، با روسری قرمز، پیراهن سپید و موهای بافتهشده از دو طرف که از زیر چارقدش بیرون زده. هر سال اما غمگین‌تر از سال پیش. فقیرتر، تنگ‌دست‌تر، مریض‌تر. یلدا، امسال با آلودگی از راه می‌رسد.
نظر شما
آخرین اخبار
