کد خبر: ۲۱۸۶
تاریخ انتشار: ۱۴ آذر ۱۳۹۸ - ۰۸:۴۰
printنسخه چاپی
sendارسال به دوستان
فردا یکی از مهم‏ترین جلسات کمیسیون مشترک برجام در وین برگزار می‌شود؛ نشستی که با توجه به شرایط اضطرای برجام، خروجی آن از اهمیت زیادی جهت حفظ و تداوم توافق هسته‌ای برخوردار است.

محمدرضا ستاری 

فردا یکی از مهم‏ترین جلسات کمیسیون مشترک برجام در وین برگزار می‌شود؛ نشستی که با توجه به شرایط اضطرای برجام، خروجی آن از اهمیت زیادی جهت حفظ و تداوم توافق هسته‌ای برخوردار است.
اساساً طی یک هفته گذشته تحولات مهمی در خصوص برجام صورت گرفته؛ نخست اینکه شش کشور اروپایی آمادگی خود را جهت پیوستن به سازوکار مالی اینستکس اعلام کرد. پس از این اعلام آمادگی، سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس طی بیانیه‌ای با استقبال از این مسئله، بار دیگر تصریح کردند که در خصوص استفاده از مکانیسم ماشه علیه ایران اتفاق‏نظر دارند. پس از این مسئله و در‏حالی‏که مواضع مدیر جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد ایران و فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان مشخص است، جابه‏جایی مقامات کمیسیون اروپا و تغییر ترکیب این اتحادیه از جمله مواردی است می‌تواند در آینده مذاکرات میان ایران و اروپا نقشی اساسی ایفا کند؛ امری که هر‏چند جوزف بورل به عنوان جانشین فدریکا موگرینی، نسبت به تعهدات اروپا مبنی بر حفظ و تداوم برجام تاکید کرده، اما آمریکایی‌ها همانطور که از گفته مقامات این کشور بر‏می‌آید قصد بهره‌برداری جدی از این را جابه‏جایی دارند.
در این میان چند موضوع قابل بررسی و تامل است. نخست اینکه هر‏چند سازوکار مالی اینستکس از سال گذشته تاکنون دستاورد خاصی برای مراودات اقتصادی میان ایران و اروپا در بر نداشته و حتی یک تراکنش مالی نیز در آن صورت نگرفته است، اما پیوستن کشورهای دیگر به این مکانیسم، بیانگر نوعی جهت‌گیری اروپایی در قبال تحریم‌های آمریکا محسوب می‌شود.
دوم، هر‏چند که ایران اعلام کرده، سیاست کاهش تدریجی تعهدات هسته‌ای با هدف بازگشت به برجام و الزام طرف مقابل جهت پرداخت هزینه برای حفظ آن بوده و این گام‌ها قابل بازگشت به نقطه اول هستند، اما اگر در تحولات پیچیده آتی شرایطی رقم بخورد که این گام‌های هسته‌ای قابل بازگشت نباشد، آنگاه موضوع مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های بین‌‌المللی با ارجاع مجدد پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل در دستور کار قرار خواهد گرفت؛ امری که بدون شک منجر به فروپاشی کامل توافق هسته‌ای خواهد شد.
سوم اینکه توافق هسته‌ای میان ایران و 1+5 با تمامی کاستی‌ها و انتقاداتی که به آن وارد می‌شود هنوز بر روی کاغذ زنده است. توجه به این مسئله که برجام در چه شرایطی از سوی ایران ‏و جامعه جهانی به نتیجه رسید و در هر مذاکره‌ای داد‏و‏ستد امتیازات از جمله شروط اصلی موفقیت آن محسوب می‌شود، موضوعی است که اکنون بیش از هر زمان دیگری باید از منظر «امر واقعی» به آن نگریسته شود. درست است که به واسطه خروج آمریکا از برجام بحث همکاری‌های اقتصادی، تجاری، مالی و فروش نفت ایران آنطور که در توافق پیش‌بینی شده بود، محقق نشد، اما این توافق همچنان مزایای قابل‏‏‏توجهی مانند رفع اجماع جهانی،‏ خروج از فصل هفتم منشور، بسته‏شدن پرونده PMD، حق غنی‌سازی و نیز برخی از دستاوردهای سیاسی خود را برای ایران حفظ کرده است. به همین منظور، فراهم شدن شرایط برای فروپاشی کامل برجام، نه‏تنها نتیجه سال‌ها مذاکره را یکباره بر باد داده و طرفین فعلی توافق را به نقطه اول باز‏می‌گرداند؛ بلکه باعث می‌شود علاوه بر بسته‏شدن پنجره دیپلماسی، مزایای کنونی توافق که همچنان از گزند تحریم‌های آمریکا مصون‏مانده نیز از دست برود.
مهم‏تر از آن، فروپاشی برجام و فعال‏شدن مکانیسم ماشه توسط کشورهای اروپایی به معنای اجماع جهانی دوباره علیه ایران به همراه بازگشت تحریم‌های بین‌المللی خواهد بود. به همین دلیل است که با توجه به شرایط کنونی، تلاش حداکثری به منظور حفظ و تداوم برجام با تمامی کاستی‌های آن از جمله مهم‏ترین موضوعات پیوند‏خورده به سیاست خارجی و داخلی ایران محسوب می‌شود.
نام:
ایمیل:
* نظر: