اوایل این هفته، نشست سه روزه امنیتی منامه در بحرین برگزار شد. نشستی که برای پانزدهمین سال پیاپی در پایتخت این کشور برگزار میشود و هرچند ایران در این نشست حضور نداشت، اما محور مهمترین بحثها و گفتوگوها در آن بود.
محمدرضا ستاری
اوایل این هفته، نشست سه
روزه امنیتی منامه در بحرین برگزار شد. نشستی که برای پانزدهمین سال پیاپی
در پایتخت این کشور برگزار میشود و هرچند ایران در این نشست حضور نداشت،
اما محور مهمترین بحثها و گفتوگوها در آن بود. در این کنفرانس سه روزه،
وزیر خارجه بحرین و وزرای مشاور در امور خارجی عربستان و امارات، بار دیگر
با قرار دادن نوک پیکان حملات به سمت ایران مدعی شدند که کشورمان یکی از
عوامل اصلی بحران در خاورمیانه است و از همین رو همگی خواستار مقابله با
ایران شدند.
هرچند این صحبتها اکنونها سالهاست که پیرامون ایران مطرح
شده و همزمان با اوج گرفتن تحولات بحرانی در منطقه بر آتش آن نیز افزوده
میشود، اما در این رهگذر اتفاقات دیگری نیز رخ داد که نمیتوان ساده از
کنار آن گذشت. موضوع اول به اظهارات خانم فلورانس پارلی وزیر دفاع فرانسه
مربوط میشود؛ جایی که او رسماً ایران را مسئول حملات مشکوک به کشتیها در
دریای عمان و نیز حمله به تاسیسات نفتی آرامکو دانست و ضمن انتقاد از
انفعال آمریکاییها گفت: این روند کجا قرار است متوقف شود؟ نیروهایی که در
ایجاد ثبات نقش دارند کجا هستند؟
از سوی دیگر، ژنرال مکنزی فرمانده
نیروهای مرکزی سنتکام مستقر در خاورمیانه اذعان کرد که همگی باید با کمک هم
برای مقابله با ایران تلاش کنیم. او همچین در مصاحبه با نشریه فارین
پالیسی با تایید بر اینکه میزان نیروهای ارسالی توسط ایالات متحده در منطقه
برای بازدارندگی در مقابل ایران کافی نبوده، مدعی شد: تهدید ایران همچنان
در حال افزایش است و تهران احتمالا بار دیگر ضرباتی وارد میکند.
خروجی
این سخنان بلافاصله به برنامه آمریکا و فرانسه برای تقویت سامانه راداری
عربستان و استقرار ائتلاف دریایی اروپایی در ابوظبی امارات ختم شد. این
موضوع علاوه بر تلاش آمریکا برای تشکیل یک ائتلاف دریایی در خلیج فارس با
حضور کشورهای انگلیس، عربستان سعودی، بحرین، استرالیا، امارات عربی متحده و
آلبانی یک نکته مهم دیگر نیز در بطن خود دارد؛ اینکه ژنرال مکنزی به عنوان
یک فرد نظامی آمریکایی به صورت بیسابقهای وارد حیطه اظهارنظرهای صریح
سیاسی شده است.
در همین راستا و در حالی که رسانههای ایران این سخنان
مکنزی را تعبیر به شکست آمریکا کردند، اما واقعیت این است که ایالات متحده
در راستای راهبرد ایجاد یک اجماع جهانی دیگر علیه ایران تلاش روزافزونی از
خود نشان داده و این سخنان فرمانده سنتکام در واقع بهانهای در جهت توجیه
افزایش مجدد نیرویهای آمریکا در منطقه است.
این امر در شرایط کنونی به
این دلیل اهمیت مییابد که نخست در نشست منامه تلاش شد تا افکار عمومی
بینالمللی نسبت به این سیاست مهیا و آماده شود. دوم اینکه با اظهارنظرهای
صورتگرفته سعی شد تا تلاشهای ایران برای دستیافتن به راهکاری مشترک جهت
برونرفت از بحران در منطقه تحتالشعاع قرار بگیرد. ظریف از حدود دو سال
قبل طرح ایجاد مجمع گفتوگوهای منطقهای را مطرح کرده بود. او سپس در بهار
امسال طرح امضای پیمان عدم تعرض با همسایگان را پیشنهاد داد و سپس حسن
روحانی در نشست مجمع عمومی سازمان ملل، طرح ابتکار صلح هرمز را مطرح کرد.
به همین دلیل، روند نشست منامه در آستانه نشست سران سازمان همکاری خلیج
فارس به گونهای پیش رفت تا این مهم نادیده گرفته شود.
موضوع سوم،
همزمان با اتفاقات نشست منامه به جلسه سرپرست آژانس بینالمللی انرژی اتمی
با مسئولان کشورمان در تهران بازمیگردد که قرار است پس از این جلسه کرنل
فروتا با مسئولان جدید اتحادیه اروپا نیز دیدار کند؛ امری که با توجه به
رویکرد جدید آژانس و نیز ادعای اروپا مبنی بر فعال کردن مکانیسم ماشه
برجام، میتواند تکمیلکننده پازل آمریکا برای ایجاد یک اجماع بینالمللی
علیه ایران باشد.