پس از شکست مذاکرات صلح میان ایالات متحده آمریکا و گروه طالبان و در حالی که گفته میشود زلمای خلیلزاد این هفته بار دیگر با هیئت طالبان در قطر دیدار داشته است، ملا برادر رئیس دفتر سیاسی طالبان با سفر به تهران با محمدجواد ظریف دیدار و گفتوگو کرد.
گروه ایران و جهان - پس
از شکست مذاکرات صلح میان ایالات متحده آمریکا و گروه طالبان و در حالی که
گفته میشود زلمای خلیلزاد این هفته بار دیگر با هیئت طالبان در قطر دیدار
داشته است، ملا برادر رئیس دفتر سیاسی طالبان با سفر به تهران با محمدجواد
ظریف دیدار و گفتوگو کرد.
این دومین سفر هیئت طالبان به تهران در کمتر
از دو ماه گذشته و پس از شکست مذاکرات میان آمریکا و طالبان پس از 9 دور
گفتوگو است. در همین راستا، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان روز
گذشته در حاشیه جلسه هیئت دولت، ضمن تایید این موضوع گفت که در راستای صلح
افغانستان با تمامی گروههای این کشور دیدار میکنیم و سفر ملا بردار رئیس
دفتر سیاسی طالبان به تهران نیز به همین منظور صورت گرفته است. ظریف
همچنین ضمن تاکید بر آمادگی ایران برای کمک به شکلگیری گفتوگوهای
بینالافغانی با مشارکت دولت کابل، گفت که همکاریهای اقتصادی و فرهنگی
ایران با افغانستان براساس منافع مشترک همجواری ادامه دارد.
در این
رابطه سهیل شاهین سخنگوی دفتر سیاسی طالبان نیز با اعلام این خبر طی
بیانیهای آورده است که سفر هیئت سیاسی طالبان به ایران با محوریت روابط
حسنه بین دو کشور، حل مشکلات مهاجرین افغانستانی مقیم ایران و تامین روابط
مثبت در آینده بوده است. سهیل شاهین در ادامه اعلام کرده است که ملا برادر
آخوند در این دیدار به تفصیل با وزیر امور خارجه ایران درمورد راهحلهای
مسالمتآمیز چالشها گفتوگو کرده است. سخنگوی دفتر سیاسی طالبان همچنین
گفته است که دو طرف درمورد روابط دو جانبه و مشکلات مهاجرین افغانی در
ایران نیز مذاکره کردند.
اواخر شهریور امسال نیز پس از اعلام شکست در
مذاکرات میان آمریکا و طالبان اعضای دفتر سیاسی طالبان در قطر پس از سفر به
مسکو عازم تهران شده و با مقامات کشورمان پیرامون مذاکرات صلح افغانستان
گفتوگو کردند. در آن زمان اعلام شد که اعضای طالبان علاوه بر مسکو و
تهران قصد سفر به چین و کشورهای منطقه را نیز دارند. بنابر گزارشهایی که
در آن زمان منتشر شد، اعلام شد که اعضای دفتر سیاسی طالبان در تهران با
برخی مقامات وزارت امور خارجه و همچنین مقامات سیاسی جمهوری اسلامی ایران
دیدار و گفتوگو کردهاند و روند صلح، مذاکرات بینالافغانی و توقف مذاکرات
صلح میان طالبان و آمریکا از جمله موضوعات مورد بحث میان اعضای دفتر سیاسی
طالبان و مقامات ایرانی بوده است.
گفتنی است دی ماه سال گذشته هم بعد
از سفر علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی به افغانستان، هیئتی از
طالبان با سفر به تهران با مقامات کشورمان رایزنی کردند. بهرام قاسمی
سخنگوی وقت وزارت خارجه در آن مقطع اعلام کرد که این مذاکرات با اطلاع دولت
افغانستان انجام شده و اهداف آن نیز مشخص است. اما در این میان صدیق
صدیقی، سخنگوی اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان در پیامی توئیتری ضمن معرفی
طالبان به عنوان تهدید کننده صلح و امنیت جهانی، از میزبانی این گروه در
تهران انتقاد کرده بود.
تعاملات ایران در مذاکره با طالبان
سفر رئیس
دفتر سیاسی طالبان به تهران در شرایط ویژهای از نظر تحولات جاری در
افغانستان صورت گرفته است. علاوه بر موضوع گفتوگوهای صلح میان آمریکا و
طالبان که با واکنشهای بسیاری روبهرو بوده است، اکنون وضعیت شکننده سیاسی
در افغانستان پس از انتخابات ریاستجمهوری این کشور به اوج خود رسیده است.
آنطور که پیشبینی میشد روند این انتخابات و تعویق سهباره اعلام نتایج
آن سبب واگرایی هرچه بیشتر میان مقامات افغانستانی شده و در این میان بار
دیگر دامنه اختلافات میان اشرف غنی رئیسجمهوری و عبدالله عبدالله رئیس
اجرایی دامنه افزایش یافته است.
در چنین شرایطی برخی از ناظران معتقدند
که مذاکرات آمریکا و طالبان و به رسمیت شناختن این گروه در آینده سیاسی
افغانستان تداعی کننده وضعیت این کشور در اواسط دهه 90 میلادی است که با
تضعیف و سقوط دولت نجیب زمینه برای تصرف کامل افغانستان به دست طالبان
فراهم شد؛ از این رو این کارشناسان معتقدند که روند تحولات افغانستان به
سمت نوعی تداوم درگیری گام برمیدارد.
در مقابل برخی دیگر از ناظران
معتقدند که با توجه به تحولات سالهای گذشته، طالبان با توجه به موجودیت و
نفوذی که در افغانستان دارد، پدیدهای غیر قابل انکار در فرآیند سیاسی آتی
در افغانستان است و به همین دلیل است که علاوه بر آمریکا، سایر کشورهای
منطقه نیز باب گفتوگوها در این زمینه را با این گروه باز کردهاند. در
این میان شرایط کشورهای همسایه طالبان با ایالات متحده نیز به میزان زیادی
تفاوت دارد و از همین رو اقدامات دیپلماتیک جهت متوازن کردن شرایط
افغانستان و گفتوگوها با طالبان جزئی از موارد طبیعی در راهبردهای
همسایگان افغانستان محسوب میشود. به غیر از ایران و روسیه، اکنون هند،
ازبکستان و چین نیز با گروه طالبان در حال گفتوگو هستند. در همین راستا
کارشناسان معتقدند گفتوگوی ایران با طالبان را میتوان از دو منظر تحلیل
کرد. نخستین دغدغه ایران موضوع نفوذ داعش در افغانستان و آسیای میانه است
که یک بخش از مذاکرات ایران میتواند با محوریت این موضوع صورت گرفته باشد.
اکنون طالبان یکی از نیروهای جدی مقابله با داعش محسوب میشود و به گفته
تحلیلگران یکی از عوامل مهم منع گسترش ایده خلافت در افغانستان است.
از
سوی دیگر با توجه به مذاکرات متعددی که علاوه بر آمریکا، سایر کشورهای
منطقه نیز با طالبان دنبال میکنند، گفتوگوهای تهران با این گروه درواقع
حضور و تاثیرگذاری در فرآیند صلح افغانستان و نیز خالی نگذاشتن میز مذاکره
است.