چند روز پیش همزمان با ایام عزاداری سالار شهیدان، خبری منتشر شد مبنی بر اینکه نسخه دوبله عربی فیلم سینمایی «رستاخیز» روی سایت یوتیوب قرار گرفته است. این در حالی است که همچنان این فیلم در کشور مجوز اکران دریافت نکرده و سالها است پشت درهای انتشار منتظر است.
گروه فرهنگ و هنر – چند
روز پیش همزمان با ایام عزاداری سالار شهیدان، خبری منتشر شد مبنی بر اینکه
نسخه دوبله عربی فیلم سینمایی «رستاخیز» روی سایت یوتیوب قرار گرفته است.
این در حالی است که همچنان این فیلم در کشور مجوز اکران دریافت نکرده و
سالها است پشت درهای انتشار منتظر است.
«رستاخیز» را شاید بتوان یکی
از پرحاشیهترین فیلمهای سینمایی چند سال اخیر دانست. فیلمی که از مقطع
تاریخی مرگ معاویه تا شهادت امام حسین (ع) در روز عاشورا را روایت میکند.
پروسه ساخت این فیلم سینمایی با نویسندگی و کارگردانی احمدرضا درویش از سال
83 آغاز شد. به گفته درویش این فیلم تولید مشترک میان ایران و کشورهای
حاشیه خلیج فارس به همراه کویت است. سرمایه این فیلم توسط سرمایهگذاران
ایرانی و خارجی تامین شده و حوزه هنری مسئولیت توزیع این فیلم را بر عهده
داشته است. او گفته بود این فیلم یک تولید مشترک در بازیگری و مسائل فنی
نیز هست.
«رستاخیز» پس از گذشت کمتر از حدود 10 سال از آغاز تولیدش
سرانجام در دیماه سال ۱۳۹۲ در سینما فرهنگ با حضور برخی اعضای دولت اکران
خصوصی شد و در بعد در جشنواره فجر همان سال در کاخ جشنواره همزمان با
برگزاری سی و دومین دوره جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و توانست 9 سیمرغ
بلورین و جایزه ویژه مصطفی عقاد را هم دریافت کند. «رستاخیز» در روز ۲۴
تیر سال 94 با مجوز قانونی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به اکران عمومی
درآمد اما به دلیل نشان دادن تصویر حضرت عباس (ع) با اعتراضهای بسیاری
روبهرو شد تا آنجا که تنها پس از ساعاتی، از پرده سینماها پایین کشیده شد.
همان
زمان، درویش، کارگردان این اثر در گفتوگویی که با ایسنا داشت درباره آنچه
اتفاق افتاده بود، گفت: «مجوز فیلم «رستاخیز» مبتنی بر دو اصل مطابقت با
قوانین و مطابقت با شرع و عرف است که قطعا اگر این فیلم بدون تایید مراجع
تقلید ساخته شده بود از ارشاد پروانه نمیگرفت، اما وزارت ارشاد بعد از چند
ساعت از آغاز اکران مجبور میشود نمایش را متوقف بکند و تصمیمی که وزارت
ارشاد گرفته است، به مصالح آن وزارتخانه برمیگردد. فیلم از مرحله تحقیق،
پروانه ساخت و تولید و ارتباطات جهانی، مطابق با نظر مرجعیت ساخته شده است و
حتی در مرحله اصلاحات برای اکران عمومی، نمایندگانی از سوی برخی مراجع
بزرگوار حضور داشتند».
از همان زمان گفتوگوها با وزارت ارشاد، نهادهای
مرتبط و همینطور دفاتر مراجع عظام آغاز شد تا مشکلات پیشآمده برای این
فیلم رفع شود و این فیلم بتواند بار دیگر بر پرده نقرهای سینماها به نمایش
درآید. اما در طول این سالها این کشمکشها به جایی نرسید و هنوز بعد از
گذشت 4 سال «رستاخیز» در انتظار صدور پروانه نمایش است. در سال 96
دستاندکاران این فیلم از وزرات ارشاد وقت به دیوان عدالت اداری به دلیل
لغو مجوز نمایش شکایت کردند. تقی علیقلیزاده، تهیهکننده این فیلم آن زمان
گفته بود که دیوان عدالت اداری حکم به محکومیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
داده اما سازمان سینمایی درخواست تجدیدنظر کرده است. این کشمکش همچنان
ادامه دارد و «رستاخیز» هنوز نتوانسته در ایران در سینماها به نمایش درآید.
این در حالی است که همین فیلم از سوی وزارت ارشاد مجوز اکران در کشورهای
خارجی را کسب کرده و در سینماهایی نیز اکران شده است.
هر سال همزمان با
دهه اول محرم و روز عاشورا دوباره موضوع اکران این فیلم به سوژه رسانهها
تبدیل میشود و درباره سرنوشت آن گزارشهایی نوشته میشود اما امسال موضوع
دیگری «رستاخیز» را به یکی از خبرهای داغ رسانهها تبدیل کرد. بهادر زمانی،
بازیگر نقش حضرت ابوالفضل (ع) با انتشار بخشهایی از فیلم در اینستاگرامش
از انتشار نسخه دوبله عربی آن در فضای مجازی خبر داد. نسخه قاچاق منتشر
شده فیلم با نام «القربان» که از کیفیت بالایی برخوردار است و بلافاصله بعد
از انتشار در یک کانال عربی یوتیوب، در دیگر کانالهای تلگرامی و فضای
مجازی هم بارگذاری شد. اتفاقی که بیشک آسیبهای مالی و معنوی بسیاری را
متوجه سازندگان و عوامل این فیلم خواهد کرد.
احمدرضا درویش، نویسنده و
کارگردان این اثر فاخر در واکنش به این اتفاق بیانیهای منتشر کرد. او در
بخشی از این بیانیه نوشت: «برای تولید فیلم سینمایی «رستاخیز»، با عزمِ
راسخِ عواملِ سازنده و بهرهگیری از سرمایههای معنوی و مادی در بخش خصوصی
(در ایران و خارج از کشور) و حمایتِ نهادهای مرتبط، ده سال زمان صرف شد.
فیلم
«رستاخیز» در سال 1392 و در سی و دومین جشنواره فیلم فجر، با کسب 8 سیمرغ
بلورین در بخش داخلی، یک سیمرغ بلورین در بخش بینالملل و جایزه ویژه
(نشان مصطفی عقاد)، به عنوان بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین
فیلمبرداری، بهترین طراحی صحنه، بهترین موسیقی و... معرفی شد».
او در
ادامه با اشاره به اقدام عجیب وزارت ارشاد درباره لغو پروانه نمایش داخلی و
صدور پروانه نمایش خارجی این فیلم افزود: «فیلم «رستاخیز» با تکیه بر
مبانی فقهی و مجوزهای قانونی در تاریخ 24/4/1394، اکران و پس از چند ساعت
به دستور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی وقت از پرده اکران پایین کشیده شد.
سازمان امور سینمایی پس از توقیف فیلم رستاخیز، در اقدامی سوالبرانگیز،
پروانه نمایش داخلی فیلم را باطل و پروانه نمایش بینالمللی آن را صادر
کرد!».
درویش در ادامه از تلاشها برای رفع مشکل چنین گفت: «تلاشها
برای رفع مشکل «رستاخیز» کلید خورد. از مکاتبهها و ملاقاتهای حضوری با
مقامهای کشوری و لشکری گرفته تا مکاتبه با رئیسجمهور محترم و پاسخ
حیرتانگیز ایشان! و ملاقات با بالاترین مقام عالی کشور، رهبر معظم انقلاب
که تاکید کردند:...«شما به خدا توکل و بر باور خود ایستادگی کنید...» و
حُجّت را بر سازنده رستاخیز تمام کردند».
او افزود: «اکنون پس از سپری
شدن بیش از چهار سال از توقیف فیلم «رستاخیز» و همزمان با شام غریبان شهدای
کربلا (1398) نسخه معیوب این فیلم با نام «القربان» در اقدامی غیراخلاقی و
غیرقانونی به فضای مجازی و سایتهای اینترنتی راه یافته است. راهزنانِ
عرصه هنر و فرهنگ با بستن قاب تصویر (کادر)، نشانِ حک شده (واترمارک) بر
روی تصاویر و عنوانبندیِ (تیتراژ) انتهای فیلم که حاوی اسامی عوامل و
سرمایهگذاران فیلم بوده است را حذف کردهاند. متاسفانه چهار روز از این
سرقتِ فرهنگی سپری شده، صدها هزار نفر فیلم «القربان» را دیدهاند و بنا بر
قرائن موجود، میلیونها نفر با پرداخت هزینه به شبکههای اینترنتیِ خارجی
به تماشای آن نشستهاند!
بیش از پانزده سال از شب آغازینِ عاشورای 1384 و
تولید فیلم «رستاخیز» سپری شده است. توصیف و توضیح در خصوص هر یک از
گامهای این فیلم، کتابی قطور است که گرچه دانستن آن، عبرتهای گرانبهایی
را برای افکار عمومی و دستاندرکارانِ عرصه فرهنگ و هنر به همراه دارد،
لکن اشاره به جزئیات آن در این مقال نمیگنجد. جسمِ به گروگان گرفتهشده
فرزند من «رستاخیز»، توسط دولت تدبیر و اُمید، در حالی توسط دستهای آلوده
به جهل و تباهی در آنسوی مرزها به تاراج رفته است که وزارت فرهنگ و ارشاد
اسلامی از شروع تولید این فیلم تاکنون، چندین وزیر را به خود دیده است!»
او
در ادامه با توصیه به خود و مسئولان محترم، به رعایت موازین منطبق بر
اخلاق، انصاف و عدالت، نکاتی را به شرح زیر یادآور شد: «فیلم رستاخیز با
هدف ترویج فرهنگ اهل بیت (ع) در بخش خصوصی ساخته شده و حقالناس است.
گرچه پس از محکوم شدنِ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دادگاه بدویِ دیوان
عدالت اداری، بنیاد سینمایی فارابی و موسسه رسانههای تصویری برای جبران
بخشی از دیونِ سازندگان، به سهامدارانِ آن پیوستهاند.
با توجه به
ظرفیتهای نامحدود در عصر ارتباطات و نقش بیبدیل آثار هنری در ترویج
ارزشهای فرهنگی؛ از محضر علما و مراجع عالیقدر، دانشمندان و روشنفکرانِ
علوم دینی و علوم اجتماعی، ذاکرانِ اهلِ بیتِ عصمت و طهارت (ع) و اصحاب
گرانقدر رسانه درخواست میکنم، با تاکید و تکیه بر پویایی فقه شیعه و سیره
نبوی(ص) بستر مناسب را برای تشویق اصحاب هنر و ترغیب آنان به تولید آثارِ
متاثر از معارف دینی و تاریخی فراهم کنند و امکان سوءاستفاده معاندان و
کجاندیشان را از ذخایر نابِ فرهنگی سلب کنند».
او همچنین برای استیفای
حقوق از دسترفته دستاندرکاران این فیلم از قوه قضائیه و مقننه کمک خواست و
افزود: «از دو قوه محترمِ قضائیه و مقنّنه درخواست میکنم که در دفاع از
حقوق معنوی و سرمایههای هنری و فرهنگی، همچون دفاع از بیتالمال و
حقالناس حساسیت نشان دهند. گرچه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در مقابل حکم
بدوی دادگاه دیوان عدالت اداری و اعتراضها و مطالباتِ مُکرّر نمایندگان
مجلس شورای اسلامی نسبت به رفع توقیف «رستاخیز» وقعی ننهاده است، لکن
بیتوجهی مسئولانِ ذیربط، از مسئولیت این دو قوه مهم نمیکاهد.
صیانت
از سرمایههای معنوی، هنری و فرهنگی وظیفه ذاتیِ وزارت فرهنگ و ارشاد
اسلامی و سازمان سینمایی است. متاسفانه این دو نهاد دولتی در مسئله
رستاخیز، با فرافکنی و انفعال، به مکاتبات و مطالباتِ اینجانب و سازندگان
«رستاخیز» بیاعتنا بوده و هستند. اکنون وقت آن است که آنان از خواب غفلت
بیدار شوند و در برابر هویتِ به یغما رفته فیلم عاشورایی رستاخیز، از خود
عکسالعملی معنیدار نشان دهند».
او ادامه داد: «از همه نهادهای
انتظامی و اطلاعاتی، وزارت امور خارجه، وزارت کشور، معاونت حقوقی
رئیسجمهور و دیگر دوائرِ مرتبط، درخواست میکنم که ضمن واکاوی و پیگیری
موضوع از مجاری داخلی و خارجی، نسبت به کشفِ منشا این سرقتِ فرهنگی اقدام
کنند و هرچه سریعتر از انتشارِ این عملِ حرام و گستاخانه جلوگیری کنند».
درویش
همچنین سهامداران این فیلم را به اصرار بر صیانت حقوق مادی و معنوی این
فیلم دعوت کرد و افزود: «از سهامدارانِ داخلی و خارجی فیلم «رستاخیز»
درخواست میکنم همچون گذشته بر صیانت از حقوق معنوی و مادی این فیلم
پافشاری و با پیگیری و مطالبهی مجدانه، از به تاراج رفتن حیثیت مولود خود
جلوگیری کنند. در این خصوص گرچه بنیاد سینمایی فارابی و موسسه رسانههای
تصویری که پس از حکم بدوی دادگاه دیوان عدالت اداری به سهامداران فیلم
پیوستهاند، دو نهاد وابسته به دولت هستند و متاسفانه برای دفاع از مطالبه
مولف و سازندگان فیلم «رستاخیز» و رفع توقیف فیلم اقدامی نکردهاند؛ لکن
این نهادها، هم به دلیل وظایف ذاتی خود در صیانت از همه آثار سینمایی و هم
به عنوان سهامدار، نسبت به پیگیری حقوقیِ موضوع فوق، مسئولیت مضاعفی بر
عهده دارند».
او در انتها با درخواست از مردم مبنی بر اینکه از انتشار
این نسخه غیرقانونی بپرهیزند، افزود: «بسیار متاسفم که بر اثر آنچه به
«رستاخیز» تحمیل شده است، هموطنان من از تماشای آن محروم و مخاطبان خارجی
بر آنان رجحان پیدا کردهاند! به دلیل برخورداری فیلم «رستاخیز» از مضمون
بلند حماسه عاشورا و همچنین حاشیههای پس از توقیف آن توسط وزارت فرهنگ و
ارشاد اسلامی، عطشِ فراوانی در مخاطبان محترمِ داخلی و خارجی، به خصوص
جوانان برومند، برای دیدن این فیلم به وجود آمده است. اینجانب به عنوان
عضوی کوچک از خانواده بزرگِ سینمای ایران از عموم مردم ارجمند، بهخصوص
ارادتمندان به ساحت مقدّس حضرت اباعبداللهالحسین(ع) که به رعایت امور
شرعی و قانونی شهره هستند، تقاضا میکنم که از دیدن، کپیبرداری و انتشار
فیلم «رستاخیز» اجتناب کنند و دیگران را نیز از این فعل حرام و غیرقانونی
پرهیز دهند».