کد خبر: ۱۳۱۴
تاریخ انتشار: ۲۳ شهريور ۱۳۹۸ - ۰۹:۱۸
printنسخه چاپی
sendارسال به دوستان
احمد داود اوغلو به طور رسمی از حزب عدالت و توسعه کناره‌گیری کرد
رویارویی رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهوری ترکیه با اکرم امام اوغلو کاندید حزب مخالف در انتخابات شهرداری‌های استانبول، اکنون علاوه بر هزینه‌های سیاسی و اجتماعی برای او، به شکاف اساسی در حزب عدالت و توسعه نیز دامن زده است.

محمدرضا ستاری
رویارویی رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهوری ترکیه با اکرم امام اوغلو کاندید حزب مخالف در انتخابات شهرداری‌های استانبول، اکنون علاوه بر هزینه‌های سیاسی و اجتماعی برای او، به شکاف اساسی در حزب عدالت و توسعه نیز دامن زده است.
اردوغان که در سه شهر استانبول، آنکارا و ازمیر انتخابات شهرداری‌ها را به رقبای خود واگذار کرده است، نتایج انتخابات استانبول را به بهانه تقلبات سازمان‌یافته باطل و دستور برگزاری انتخابات مجدد را صادر کرد؛ امری که از همان ابتدا با مخالفت برخی از چهره‌های حزب عدالت و توسعه مواجه شد و پس از آن در دور دوم انتخابات نیز امام اوغلو توانست این بار با آرای بیشتری شکست دیگری را بر حزب عدالت و توسعه و رجب طیب اردغان تحمیل کند.
در همان زمان تحلیلگران معتقد بودند که این اقدامات از سوی رئیس‌جمهوری ترکیه و با توجه به سوابق وی در عدم پذیرش نتایج انتخابات، می‌تواند تبعات کوتاه‌مدت و بلندمدتی را برای او و حزب حاکم در‌پی داشته باشد. از جمله هزینه‌های کوتاه‌مدت این مسئله برای اردوغان، وحدت احزاب مخالف برای صف‌آرایی در مقابل وی و نیز تعمیم این موضوع با شرایط اقتصادی ترکیه جهت کاستن از سرمایه اجتماعی وی بود.
حزب عدالت و توسعه دو نیمه شد
اما همانطور که پیش‌بینی می‌شد، عدم پذیرش شکست و بازی در میدان برابر برای اردوغان، بروز شکاف سیاسی عمده در حزب عدالت و توسعه بود. هر‌چند در دور اول انتخابات شهرداری‌های ترکیه عبدالله گل رئیس‌جمهوری سابق و احمد داود اوغلو نخست وزیر پیشین، رجب طیب اردوغان را به باد انتقاد گرفته و حتی گمانه‌زنی‌هایی از تشکیل یک حزب جدید توسط این افراد شنیده می‌شد، اما نخستین فرد جدا شده از حزب عدالت و توسعه علی باباجان از بنیان‌گذاران این حزب بود که سال‌ها در سمت‌هایی همچون معاون نخست وزیر، وزیر اقتصاد و وزیر خارجه در کنار اردوغان ایستاده بود.
او در نامه استعفای خود آورده بود که کشور نیاز به اقداماتی تازه برای آینده پیش رو دارد و به همراه دوستانش اکنون مسئولیتی بزرگ و تاریخی را احساس می‌کند تا بتوانند ضمن نمایندگی از آحاد جامعه به تحلیل‌های صحیح در تمامی عرصه‌ها، استراتژی‌های جدید توسعه و نیز طرح‌ و برنامه‌ برای کشور دست یابند.
حالا پس از علی باباجان، این احمد داود اوغلو است که به عنوان یکی از کلیدی‌ترین مهره‌های حزب عدالت و توسعه و از یاران قدیمی اردوغان از این حزب کناره‌گیری می‌کند. داود اوغلو که به عنوان استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه استانبول تدریس می‌کرد، پس از قدرت گرفتن اردوغان و به دعوت وی به عنوان یکی از معدود تئوریسین‌های روابط بین‌الملل در جهان اسلام، سکاندار دستگاه دیپلماسی رجب طیب اردوغان شده و طی این مدت با دکترین تنش صفر با همسایگان، فصل نوینی را در روابط خارجی این کشور رقم زده بود. هر‌چند پس از وزارت خارجه، داود اوغلو عهده‌دار ریاست حزب عدالت و توسعه و نخست وزیری ترکیه بود، اما به مرور و پس از قبضه کردن قدرت توسط اردوغان که همزمان با تغییر قانون اساسی این کشور رخ داد، زمینه‌های جدایی میان این دو یار سیاسی از یکدیگر فراهم شده و به آنجا ختم شد که داود اوغلو سرانجام روز گذشته در جریان یک کنفرانس خبری به طور رسمی جدایی خود را از حزب عدالت و توسعه اعلام و تصریح کند که قصد دارد با برخی از متحدان و یاران خود مبادرت به تاسیس یک حزب جدید کند.
اردوغان رو به افول
معنای تاسیس این حزب که احتمالاً چهره‌های پرنفوذی همچون عبدالله گل و علی باباجان نیز در آن حضور دارند، رقابت سیاسی برای کنار زدن اردوغان از قدرت خواهد بود. امری که اکنون اکرم امام ‌اوغلو شهردار کنونی استانبول نیز از جمله نفرات تعیین کننده و مهم حزب مخالف در آینده سیاسی ترکیه است. هر‌چند پس از بروز اختلافات اساسی میان داود اوغلو و اردوغان، وی سوگند خورده بود که در‌مورد شخص اردوغان و حزب سخنی نگوید، اما همزمان با ارجاع پرونده داود اوغلو به کمیته انضباطی حزب عدالت و توسعه و نیز تقویت گمانه‌زنی‌ها از اخراج قریب الوقوعش، داود اوغلو در حدود یک ماه قبل تهدید کرده بود که در زمان لازم به افشاگری برخی از موضوع‌ها خواهد پرداخت. در همین راستا، تئوریسین کلیدی روابط خارجی ترکیه طی سال‌های گذشته پس از اعلام استعفایش گفته که وظیفه تاریخی در جهت ایجاد یک حزب سیاسی دارد.
هر‌چند تا لحظه تنظیم این گزارش و تا عصر جمعه واکنش رسمی از سوی اردوغان و اعضای بلندپایه حزب عدالت و توسعه در‌خصوص این اقدام داود اوغلو منتشر نشده است، اما تحلیلگران معتقدند که جدایی رسمی این سه نفر از اردوغان، روند انزوا و نیز افول قدرت اردوغان را تسریع خواهد کرد. به خصوص آنکه وی اکنون لطمه سیاسی جدی در زمینه انتخابات شهرداری‌ها از امام اوغلو خورده و رویای شکست ناپذیریش طی 18 سال شکافی عمیق برداشته است.
از سوی دیگر با بروز واگرایی در حزب عدالت و توسعه اکنون نفرات کلیدی این حزب جای خود را به افراد درجه دوم داده‌اند که سرمایه‌ اجتماعی اردوغان و حزبش را به میزان زیادی دست‌خوش تغییر ساخته‌اند. همچنین ترکیه اکنون در یکی از پرفراز و نشیب‌ترین دوران سیاست خارجی خود به سر می‌‌برد. اختلافات اساسی آنکارا و واشنگتن که منجر به تحریم این کشور شده و همچنین درگیر بودن حزب حاکم در جنگ سوریه که آن نیز در جهت اختلافات با آمریکا تاثیر قابل ملاحظه‌ای داشته است، اکنون اردوغان را در سطح بین‌المللی و منطقه‌ای دچار چالش اساسی کرده است.
به موازات این امر، اردوغان که با تغییر قانون اساسی و تثبیت جایگاه خود در مقام ریاست‌جمهوری به صورت بالقوه می‌تواند تا سال 2028 یعنی حدود 9 سال دیگر در قدرت باقی بماند، از هم‌اکنون در شرایطی قرار گرفته که پس از سال‌ها یکه‌تازی سیاسی، ناچار می‌شود علاوه بر تغییر قواعد بازی و رویارویی و شکست در برابر یک شهردار، اینک در مقابل یاران سابق خود نیز قرار گرفته و در جبهه جدید و چالش برانگیزی از جایگاهش دفاع کند.
نام:
ایمیل:
* نظر: