صنعت برق کشور از ساختار معیوب رنج می برد

واکنش متولیان فولاد به وزارت نیرو؛
بر اساس این گزارش روز یکشنبه اعضای انجمن فولاد در نشستی به وزارت نیرو واکنش نشان داده و رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در خصوص اینکه وزارت نیرو پیشنهاد می‌کند که فولادی‌ها برای تامین انرژی‌های مورد نیاز، خود، اقدام به ساخت نیروگاه کنند،گفت:ما فولادساز هستیم و باید فولاد تولید کنیم نه برق! احسان دشتیانه، عضو هیئت‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد در این نشست اظهار کرد: مشکل برق و گاز را به گردن صنعت فولاد می‌اندازند درحالی‌که صنعت فولاد تنها 5 درصد از انرژی برق را مصرف می‌کند. وی افزود: گاهی دیده می‌شود برق حاصل از احداث نیروگاه‌های خودتامین صنایع، به آن صنعت داده نمی‌شود و این جای تعجب دارد! این در حالی است که براساس آمارهای رسمی وزارت نیرو، متوسط تولید برق نیروگاه‌های حرارتی، عددی در حدود ۳۸ درصد است. این بدان معناست که از هر صد واحد انرژی اولیه ورودی به نیروگاه‌ها، ۳۸ درصد برق تولید می‌شود و ۶۳ درصد در فرآیند تبدیل انرژی به برق هدر می‌رود. این عدد نه تنها عجیب است، بلکه تحلیل آن هم غم‌انگیز است، زیرا نشان از هدر رفتن منابع انرژی ورودی به نیروگاه‌ها اعم از گاز یا گازوییل دارد، آن هم در شرایطی که کشور با کمبود گاز مواجه است. جالب تر اینکه چندی پیش مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی، فهرست شرکت‌های زیان‌ده سال ۱۴۰۱ را منتشر کرد؛ فهرستی که نام نیروگاه‌های حرارتی تولید برق با ۲۳ هزار میلیارد تومان زیان، در صدر آن بود. این گزارش حاکی از آن بود که کشور در سال‌های آینده توان کافی برای تزریق گاز به نیروگاه‌های تولید برق را ندارد. بر این مبنا احتمالا برنامه‌های توسعه‌ای صنعت برق در صورت ادامه روند فعلی سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های تولید گاز، امکان تحقق ندارند؛ بنابراین در صورت تداوم روند کنونی و بازنشسته‌نشدن نیروگاه‌ها و تولید ۲۰ گیگاوات ظرفیت نامی حرارتی جدید تا تابستان سال ۱۴۰۴، کشور در آن تاریخ با کسری گاز روزانه حدود ۶۵ میلیون مترمکعب روبه‌رو خواهد شد. گزارش بازوی پژوهشی مجلس نشان می‌دهد اقتصاد و ساختار معیوب صنعت برق موجب ایجاد شکاف قابل توجهی بین درآمد‌ها و هزینه‌های این صنعت و انباشت بدهی‌های وزارت نیرو شده است. در واقع کمبود منابع مالی دولت منجر به انباشت بدهی به نیروگاه‌ها شده و به دلیل ناترازی مالی نیروگاه‌های کشور، طرح‌های توسعه‌ای نظیر ایجاد ظرفیت‌های جدید نیروگاهی، تبدیل نیروگاه‌های گازی به سیکل ترکیبی و توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر به کندی پیش می‌رود. همین موضوع در سال‌های اخیر موجب تشدید ناترازی تقاضا و تولید برق در ایام اوج مصرف انرژی شده است.

مداخله دولت در بازار برق
بر اساس این گزارش حمیدرضا صالحی، دبیر سندیکای برق، علت وضعیت فعلی صنعت برق را این‌گونه شرح می‌دهد: «باید پذیرفت که صنعت برق کشور درآمد کمتری نسبت به هزینه‌هایش دارد. این اتفاق از مجلس هفتم و بعد از برنامه سوم توسعه رخ داد که قرار بود هزینه‌های این صنعت به واسطه آن منطقی شود؛ چراکه هزینه‌ها هرساله بالا رفت، ولی درآمد ثابت ماند. زمانی هم در ماده شش قانون صنعت برق آورده شد که باید مابه‌التفاوت هزینه و درآمد این صنعت در نظر گرفته شود و هر سال دولت آن را به مجلس اعلام کند، اما متأسفانه باز به این موضوع بی‌توجهی شد و دولت هم دیگر نتوانست در صنعت سرمایه‌گذاری کند.