چالش‌های تدوین بودجه ۱۴۰۳

بودجه دوسالانه منجر به افزایش اصلاحیه‌های دولت خواهد شد
وحید شقاقی شهری اقتصاددان و استاد دانشگاه در خصوص مطرح شدن احتمال طرح بودجه دوسالانه به خبرنگار «تجارت» گفت: «ما در ایران سه نوع برنامه داریم، بلندمدت تحت عنوان چشم‌انداز ۲۰ ساله، میان‌مدت تحت عنوان برنامه توسعه پنج ساله و کوتاه‌مدت تحت عنوان بودجه‌های سالیانه. اکنون این احتمال که بودجه بخواهد دوسالانه شود مطرح شده است. این موضوع در کلیات مشکلی ایجاد نمی‌کند اما ابهامی که وجود دارد این است که تحولات بسیار شتاب گرفته است، تغییرات زیاد شده، تغییرات جهانی هم افزایش پیدا کرده و از این نظر نگرانی این است که اگر بودجه دوساله شود چه رخ می‌دهد؛ بودجه یک برنامه مبتنی بر هزینه و درآمد دولت است؛ بنابراین چون تحولات خیلی شتاب گرفته، نگرانی این است که مدام دچار اصلاح شود؛ دولت‌ها مجبور شوند مدام به مجلس اصلاحیه بدهند، چون ‌پیش‌‌بینی‌پذیری در اقتصاد؛ هم در اقتصاد جهانی و هم در اقتصاد ایران پایین آمده است.». وی ادامه داد: «اگر بودجه دوسالانه شود، به دلیل شتاب تحولات دولت و مجلس ممکن است نیاز داشته باشند که مدام دست به اصلاح بزنند که باید باز هم در مجلس تصویب شود». این استاد دانشگاه در ادامه به نگرانی از بابت به هم ریختن ساختار بودجه در صورت تصویب تنظیم دوسالانه ان پرداخت و گفت: «نگرانی این است که تحولات در اقتصاد جهانی و ایران زیاد است و به دلیل شتاب تحولات، اگر دخل ‌و خرج با هم نخواند برای سال دوم دولت برای مجلس مدام دست به اصلاح بزند و فرآیند تصویب مجدد هم شاکله بودجه را به هم می‌ریز‌‌د». وی افزود: «بنابراین بودجه دو سالانه از نظر قواعد اگرچه ممکن است مشکلی نداشته باشد، اما از نظر جزییات، به دلیل شتاب تحولات و نیز تغییرات سریع هزینه‌ای ‌‌و درآمدی دولت‌ها، بودجه سالانه شفاف‌تر و مناسب‌تر است به ویژه برای ساختارهایی که کسری بودجه بالا و تغییرات بودجه‌ای بالایی دارند».

احتمال عدم تصویب لایحه بودجه سال 1403 بر اساس برنامه هفتم توسعه
شقاقی شهری در ادامه گفتگوی خود به زمان‌بر بودن فرآیند تصویب جزئیات لایحه برنامه هفتم توسعه در مجلس اشاره کرد و گفت: «نگرانی دیگر این است که کلیات برنامه هفتم تازه تصویب شده؛ بعد از تصویب کلیات در مجلس شورای اسلامی فرایند تصویب جزییات لایحه آغاز می‌شود که آن هم دو سه هفته طول می‌کشد، و این در حالیست که مرحله بعدی شورای نگهبان و پس از آن هیات عالی نظارت مجمع تشخیص است. بررسی‌هایی هم در این دو نهاد انجام می‌شود و نگرانی این است که بودجه ۱۴۰۳ مبتنی ‌بر برنامه هفتم تصویب نشود». وی در ادامه گفت: «دو سال است که برنامه ششم را تمدید می کنیم و قرار بود برنامه هفتم سال ۱۴۰۲ شروع شود و قرار بود شهریور ماه به اتمام برسد و ابلاغ شود که نشد و برنامه هفتم ماند برای ۱۴۰۳ و پایان آن هم ۱۴۰۸ خواهد بود». استاد دانشگاه خورازمی در ادامه عنوان کرد: « امروز چهار مهر است و برنامه تا زمانی که ابلاغ شود ممکن است دو ماه طول بکشد. در سال‌های گذشته بودجه از شهریور آماده می‌شد و تازمانی که فرایند آماده شود، دولت برنامه را تا آذر به مجلس می‌داد و در مجلس هم دو سه ماه طول می‌کشید و‌ در بهمن و اسفند تصویب می‌شد در حالی که الان ما اصلا برنامه هفتم را نداریم و مشخص نیست بودجه سال آینده بر مبنای چه برنامه ای تصویب می‌شود». این تحلیل‌گر اقتصادی در ادامه سخنان خود افزود: «بودجه یعنی برنامه هر سال دولت برای تحقق اهداف برنامه پنج ساله و وقتی برنامه هفتم را نداریم و حداقل دو ماه طول‌ می‌کشد برنامه هفتم تصویب شود بنابراین این نگرانی ایجاد می‌شود که دولت بودجه ۱۴۰۳ را بر مبنا چه برنامه و رویکردی ارایه می‌دهد. عدم هماهنگی بین برنامه هفتم و بودجه ۱۴۰۳ هم یک مساله است که باید از دولتمردان پرسید که بودجه را بر چه مبنایی ارایه می‌دهند». در ادامه وحید شقاقی شهری عنوان کرد: « درمجموع برنامه یک ساله نسبت به برنامه دو سالانه بهتر است چون تغییرات درآمدی و هزینه‌ای زیاد است و نمی‌توان شرایط اقتصادی را با دقت پیش‌بینی کرد آن هم‌ در شرایطی که همین الان برای پیش‌بینی برای سالانه مشکل داریم، درآمدها محقق نشده و هزینه‌ها بالاتر از آنچه پیش‌بینی کردند بوده و هر سال کسری بودجه داشتیم و اینکه بخواهند برای دو سال برنامه‌ بریزند، مورد سوال است».