به گفته سخنگوی وزارت خارجه ایران، ظریف به دعوت ژان ایولودریان وزیر خارجه فرانسه به محل اجلاس سران گروه هفت رفته تا در خصوص مواردی از جمله برجام و نیز تنشهای موجود در منطقه گفتوگو کند.
محمدرضا ستاری
در بحبوحه اختلافات میان
سران هفت کشور صنعتی در اجلاس جی هفت بر سر مسائلی همچون تجارت جهانی،
بریگزیت، جنگ تجاری با چین، تغییرات آبوهوایی، موضوع زیستمحیطی و مسئله
تشدید تنشها میان ایران و ایالات متحده، محمدجواد ظریف به صورت ناگهانی
عصر روز گذشته وارد شهر بیاریتز در جنوب فرانسه شد. به گفته سخنگوی وزارت
خارجه ایران، ظریف به دعوت ژان ایولودریان وزیر خارجه فرانسه به محل اجلاس
سران گروه هفت رفته تا در خصوص مواردی از جمله برجام و نیز تنشهای موجود
در منطقه گفتوگو کند.
این سفر از آنجا اهمیت پیدا میکند که وزیر
خارجه ایران، روز جمعه در پاریس حضور داشت و مذاکرات مهمی را با امانوئل
ماکرون رئیسجمهوری این کشور انجام داد. هر چند خود ظریف این مذاکرات را رو
به جلو توصیف کرده و رئیسجمهوری فرانسه نیز از ارائه بسته پیشنهادی به
ایران در خصوص حل و فصل اختلافات خبر داده است، اما جزئیات دقیقی از
پیشنهاد فرانسه به ایران تاکنون منتشر نشده و تنها گمانهزنیهایی از آن
موجود است. به گفته منابع مطلع، روز گذشته سران هفت کشور صنعتی رئیسجمهوری
فرانسه را مامور انتقال پیام به ایران قرار داده و شخص ماکرون در ملاقاتش
با دونالد ترامپ پیشنهادهایی را به منظور کاهش تنشها مطرح کرده است.
پیش
از این گفته شد که گویا فرانسه در ازای کاهش برخی از تحریمهای آمریکا و
به طور مشخص اخذ معافیت فروش نفت ایران و نیز راهاندازی یک خط اعتباری 15
میلیارد دلاری، از تهران خواهد خواست تا بر سر مسائلی همچون برجام، موشکی و
منطقه به پای میز مذاکره بیاید. این گمانهزنی که طی چند روز گذشته با
انتقادهایی در داخل کشور روبهرو شده است، در پیوند با سفر غیرمترقبه ظریف
به محل اجلاس سران گروه هفت که امری بیسابقه محسوب میشود باعث شده تا
جنبههای مختلفی از تحولات مربوط به ایران، اروپا و برجام مورد تحلیل و
بررسی کارشناسان قرار بگیرد.
در یکی از این جنبههای تحلیلی میتوان گفت
که با پیچیده شدن معادلات طی ماههای اخیر، اکنون کار برای سایر شرکای
برجام به خصوص سه کشور اروپایی برای نجات این توافق دشوارتر از گذشته شده
است. چرا که ایالات متحده اعلام کرده همچنان سیاست تشدید فشارهای خود را در
دستور کار دارد و اروپاییها نیز بعید به نظر میرسد که در مدت کوتاهی
بتوانند همانطور که خودشان اذعان کردهاند معجزهای در قبال برجام صورت
دهند.
در همین رابطه با توجه به مواضع ایران که توامان با ورود به
گامهای هستهای شده است، بسیار دور از ذهن مینماید که در قبال بسته
پیشنهادی مطرح شده، موضوع مذاکره مجدد در برجام بر سر بند غروب، مسئله
موشکی و منطقهای مجدد کلید بخورد؛ چرا که ایران بارها تاکید کرده که موضوع
موشکی خط قرمز بوده و اروپاییها نیز برای توقف گامهای هستهای ملزم به
رعایت 11 تعهد خود در برجام هستند.
از همین رو به احتمال فراوان سفر
غیرمنتظره ظریف به محل اجلاس سران جی هفت مربوط به گفتوگوهایی در جهت
کاهش تنشها در منطقه است؛ چرا که تشدید این تنشها به موازات تحرکات
معنادار آمریکا در منطقه بسیار کشورهایی اروپایی را نگران کرده و از سوی
مقابل خطر فروپاشی نهایی برجام، سه قدرت این قاره را بر آن داشته تا حداقل
در ازای گرفتن امتیازاتی از دونالد ترامپ، از افزایش چالشها جلوگیری کنند.
به همین منظور زمانی که اروپا تحت فشار ملموس قرار گرفته، سعی میکند تا
با دست کشیدن از استاندارد دوگانه سابق، معادلات فعلی کاخ سفید را در قبال
ایران تغییر دهد. یکی از مهمترین این معادلات موضوع فروش نفت ایران و
درآمدهای حاصل از آن است که میتواند در بنبست کنونی تا اندازهای راهگشا
باشد. به همین منظور به نظر میرسد برآیند این سفر نه در جهت اتفاقات
غیرمنتظره و شروع مذاکرات احتمالی بر سر برجام یا مسائل دیگر، بلکه در جهت
کنترل و مهار اوضاع به خصوص از سوی طرفهای اروپایی باشد. امری که در
روزهای آینده مشخص میشود پاسخ مقامات کشورمان به این موضوع چه خواهد بود و
در مقابل چه انتظاراتی از ایران در قبال معافیتهای نفتی وجود خواهد داشت.