در حالی که اجلاس سران گروه جی هفت اکنون چند دورهای است که با حضور دونالد ترامپ به محلی برای مناقشه میان هفت کشور صنعتی دنیا تبدیل شده است، روز گذشته محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان که قرار بود به شرق آسیا سفر کند.
گروه ایران و جهانی - در
حالی که اجلاس سران گروه جی هفت اکنون چند دورهای است که با حضور دونالد
ترامپ به محلی برای مناقشه میان هفت کشور صنعتی دنیا تبدیل شده است، روز
گذشته محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان که قرار بود به شرق آسیا سفر کند،
به صورت از پیش اعلام نشده به شهر بیاریتز فرانسه به عنوان محل چهل و
پنجمین اجلاس سران گروه جی هفت سفر کرد.
این سفر از آنجا اهمیت دارد که
کنفرانس سران هفت کشور صنعتی، در دو روز اول خود علاوه بر چالشهایی نظیر
تغییرات آب و هوایی، موضوع بریگزیت (خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا)،
تجارت جهانی و نیز جنگ اقتصادی میان ایالات متحده، به محلی برای گفتوگوها
درخصوص موضوع ایران و برجام تبدیل شده بود. در همین رابطه ظریف که جمعه
گذشته در سفر خود به پاریس با امانوئل ماکرون رئیسجمهوری فرانسه دیدار و
گفتوگو کرده بود، بار دیگر ظرف مدتی کمتر از دو روز به فرانسه رفت و
بلافاصله با ژان ایو لودریان وزیر خارجه این کشور مذاکرات خود را شروع کرد.
به
گفته سیدعباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه، ظریف در راستای اجرای تعهدات
برجامی اروپا و اعضای ۱+۴ و همچنین ابتکاری که بین روسای جمهوری ایران و
فرانسه در جریان است به محل اجلاس جی هفت رفته تا جزئیات این طرح مجدد
بررسی شود.
از سوی دیگر در حالی که یک منبع مطلع از کاخ الیزه موضوع
کاهش تنش میان ایران و آمریکا را محور گفتوگوهای ظریف با لودریان در
بیاریتز اعلام و ایران نیز تاکید کرده که در این سفر دیداری میان ظریف با
مقامات آمریکایی صورت نخواهد گرفت، دونالد ترامپ رئیس ایالات متحده آمریکا
در واکنش به سفر غیرمنتظره ظریف به جنوب فرانسه ضمن خودداری از اظهارنظر
درخصوص این موضوع، گفته است: دراینباره نظری ندارم. این در حالی است که
استیون منوچین وزیر خزانهداری آمریکا بدون اشاره به ورود ظریف به محل نشست
سران گروه هفت، بار دیگر مدعی شد که دونالد ترامپ مایل به گفتوگوی بدون
پیششرط با مقامات ایرانی است.
در همین راستا خبرگزاری فرانسه حضور
غیرمنتظره ظریف در محل برگزاری اجلاس هفت کشور صنعتی را حاکی از تلاش
امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه برای یافتن راه حلی جهت کاهش تنش میان
تهران و واشنگتن دانسته و اعلام کرد که این موضوع میتواند بنبست
دیپلماتیک موجود را باز کند.
از سوی دیگر پیش از عزیمت ظریف به شهر
بیاریتز، یک منبع نزدیک به رئیسجمهوری فرانسه به خبرگزاری این کشور گفته
که سران جی 7 شامگاه شنبه توافق کردند تا امانوئل ماکرون مامور انتقال پیام
آنها به ایران درمورد موضوعاتی همچون برجام، برنامه هستهای، موشکی و
منطقهای شود. خود ماکرون نیز روز گذشته در گفتوگو با شبکه تلویزیونی LCE
اعلام کرد که سران جی 7 درخصوص یک اقدام مشترک در قبال ایران با هدف کاهش
تنشها به توافق رسیدهاند. به گفته کارشناسان این توافق میان سران جی 7
زمانی صورت گرفته که آنها موافقت کردهاند با یک صدای واحد به منظور توقف
تنشها و نیز بازگشت ایران از گامهای هستهای با تهران به گفتوگو و
مذاکره بپردازند.
ماکرون به ترامپ چه گفت؟
در این میان اما خبرهایی
نیز از جزئیات مذاکره ماکرون با دونالد ترامپ درمورد ایران و نیز
واگراییهای موجود در قبال این رویه واحد به گوش میرسد. در همین راستا بنا
بر گزارش خبرگزاری فرانسه یکی از مشاوران رئیسجمهوری این کشور اعلام کرده
است که در دیدار 2 ساعته میان ماکرون و دونالد ترامپ، وی طرحی را ارائه
کرده که در ازای صدور محدود معافیت فروش نفت ایران توسط آمریکا، فرانسه
تلاش کند تا ایران را ترغیب به توقف گامهای هستهای و آغاز مذاکرات جدید
کند. امری که خود دونالد ترامپ نیز در کنفرانس خبری مشترکش با شینزو آبه
نخست وزیر ژاپن آن را تایید و اعلام کرد: با اقدام فرانسه و ژاپن برای
مذاکره با تهران موافق هستم.
از سوی دیگر ترامپ در پاسخ به این سوال که
آیا بیانیه سران جی 7 مبنی بر انتخاب ماکرون برای انتقال پیام به تهران را
تایید میکند؟ پاسخ داد: در این مورد صحبتی نکردهام.
همزمان با این
اخبار و در حالی که فرانسه و آمریکا چند روز قبل به واسطه توئیت ترامپ وارد
یک جدال لفظی شده بودند، به طوری که رئیس ایالات متحده آمریکا اعلام کرده
بود: هیچ شخصی نمیتواند به نمایندگی از کشورش با ایران گفتوگو کند و
وزیر خارجه فرانسه نیز در پاسخ به وی تصریح کرده بود: پاریس برای حفظ منافع
ملی خود نیازی به اجازه آمریکا ندارد، برخی از دستیاران دونالد ترامپ به
رسانههای آمریکایی گفتهاند که طرح بحث ماکرون درخصوص مسائل جهانی به
گونهای بوده که رئیسجمهوری فرانسه قصد داشته به واسطه آن از یک سری
مشکلات داخلی شانه خالی کرده و همتای آمریکایی خود را نیز در این اجلاس
منزوی کند.
آیا اروپا ایران را راضی میکند؟
در همین راستا و پیرو
تحولات صورت گرفته درخصوص برجام و ایران میان کشورهای اروپایی و آمریکا، در
طول یک سال و نیم گذشته و همزمان با خروج ایالات متحده از توافق هستهای،
شاهد بودیم که هرچند سیاستهای اعلامی دو طرف درمورد ایران و برجام با
یکدیگر دارای تفاوتهای آشکار بوده، اما اروپاییها تاکنون اقدامات عملی
جدی برای نجات برجام و راضی کردن تهران صورت ندادهاند. در این میان
کارشناسان به دو دسته تقسیم میشوند: عدهای معتقدند که اروپا خواهان
همراهی با ایران است، اما توان مقابله با آمریکا را ندارد و عدهای دیگر
تصریح میکنند که دو طرف با وجود واگراییهای موجود بر سر ایران و برجام در
مقابل یکدیگر قرار نخواهند گرفت.
همین موضوع یک برآیند مشخص داشته است:
اینکه ایران اقدامات اروپا را کافی ندانسته و تاکنون علاوه بر برداشتن دو
گام هستهای مبنی بر توقف فروش آب سنگین و اورانیوم، سطح غنیسازی خود را
به بالای 3.67 درصد برده است. این در حالی است که به ضربالاجل شصت روزه
گام سوم که هنوز مشخص نیست دقیقا چیست، چند روزی بیشتر باقی نمانده است.
در
این میان به گفته ناظران، ماموریت کشورهای اروپایی به خصوص فرانسه برای
متقاعد کردن ایران دشوارتر از گذشته است زیرا علاوه بر موضوع تعهدات اروپا
در قبال برجام و تحریمهای آمریکا، اکنون تشدید تنش میان تهران و واشنگتن
هم به معادلات جاری اضافه شده است. هرچند محمدجواد ظریف روز جمعه گذشته به
منظور مذاکره با رئیسجمهوری فرانسه به پاریس سفر کرد و صحبتهای دو جانبه
را اقدامی رو به جلو دانست، اما پیش از آن برخی از رسانههای دولتی ایران
اعلام کرده بودند که احتمالاً فرانسویها در ازای راهاندازی یک خط اعتباری
15 میلیارد دلاری در قالب اینستکس با همکاری سایر کشورهای اروپایی و نیز
تلاش برای کاستن از بخشی از تحریمهای آمریکا، از ایران خواهند خواست که بر
سر مسائلی همچون بند غروب برجام، مسئله موشکی و نیز مسائل منطقهای به پای
میز مذاکره بیاید؛ امری که به گفته آنها، تهران نشان داده علاوه بر اینکه
برجام را غیر قابل مذاکره مجدد میداند، موضوع موشکی را نیز به عنوان خط
قرمز مطرح کرده است.