احسان سلطانی
اقتصاددان

مهاجرت نیروی کار ایرانی به عراق شایع شده است، شرایط کارگران با افزایش خط فقر ۳۰ میلیون تومانی افزایش مهاجرت‌ها را به دنبال دارد، خال این سوال مطرح می‌شود که چرا نیروی کار ایرانی، عراق را برای مهاجرت انتخاب می‌کنند و تبعات مهاجرت کارگران از ایران چه خواهد بود؟ مسئله بسیار ساده است. در کشوری که دستمزد کارگران به شدت سرکوب می‌شود، جای تعجب ندارد که نیروی کار، با بازار کار آن کشور قهر کند. حدود یک دهه پیش حداقل دستمزد‌ها به ارزش دلار امروز حدود ۶۰۰ دلار در ماه بود، اما متاسفانه اکنون در سایه شوک‌های ارزی و تورم، دستمزد‌های نیروی کار به شدت سقوط کرده و به حدود یک سوم تا یک چهارم رسیده است. اگر این رقم دستمزد را در بوته مقایسه بگذاریم میبینم که به مراتب بدتر از کشور‌هایی مثل چین و بسیاری از کشور‌هایی است که از آن‌ها کشور‌ها کالا وارد می‌کنیم. مسئله این است که این سقوط ارزش نیروی کار در ایران واقعا قرار است به چه نتیجه‌ای برسد. در حال حاضر حقوق کارگر ما با کشور‌های بسیار عقب مانده از جمله کشور‌های آفریقایی برابری می‌کند. طبیعتا وقتی یک کارگر می‌تواند در عراق حداقل ماهی ۶۰۰ دلار درآمد داشته باشد، چرا این فرصت را از دست بدهد؟ عراق تنها کشوری نیست که کارگر ماهر ایرانی را جذب می‌کند. عربستان و ترکیه نیز از دیگر کشور‌هایی هستند که کارگران متخصص ایرانی را جذب می‌کنند. کارگری که بتواند خود را به اروپا برساند می‌تواند تا ۲ هزار دلار دستمزد بگیرد، بنابراین طبیعتا وقتی دستمزدی گرفته می‌شود که برای هزینه‌های جاری زندگی کفایت نمی‌کند، مهاجرت امری بدیهی خواهد بود. با درآمد پایه ۷ الی ۸ میلیون تومانی نه تنها نمی‌شود در کلانشهر تهران زندگی کرد، بلکه حتی زندگی در شهرستان‌ها نیز دشوار خواهد بود. در حال حاضر اجاره ماهانه آپارتمان‌های کوچک هم به ۱۰ میلیون تومان رسیده است. اتفاق بد دیگری که افتاده این است که نیروی کار تحصیلکرده نیز به موازی با کارگران، در حال مهاجرت هستند؛ بنابراین به زودی نه تنها با بحران فقدان کارگر، بلکه با فقدان پزشک و مهندس و متخصصان رو به رو می‌شویم. دقیقا به همان دلیل که اهالی افغانستان به کشور ما پناه می‌آورند، ایرانی‌ها هم به دامان کشور‌های منطقه پناه می‌برند. این یک حقیقت تلخ، اما ساده است.