گروه صنعت و تجارت: تجارت غیرنفتی ایران و اندونزی در سال گذشته به حدود یک میلیارد دلار رسید که حدود ۸۴۷ میلیون دلار سهم صادرات و ۱۱۹ میلیون دلار سهم واردات کشورمان بوده است.
به گزارش «تجارت»، اندونزی یکی از بازارهای مصرف جهان است و بازار این کشور مقصد عمده کالاهای صادراتی بسیاری از کشورها به شمار می‌‎رود. با توجه به عضویت این کشور در سازمان تجارت جهانی و تعرفه‌های پایین برای واردات به این کشور ایران نیز می‌تواند از مزیت‌های اقتصادی این کشور بهره کافی را ببرد و تجارت خارجی خود را با این کشور ارتقا دهد.

تجارت خارجی ایران و اندونزی
طبق آمار در سال گذشته یک میلیون و ۸۱۸ هزار و ۵۵۸ تن کالا به ارزش ۹۶۵ میلیون و ۱۵۹ هزار و ۶۲۶ دلار بین ایران و اندونزی کالای غیرنفتی تبادل شد که یک میلیون و ۷۲۵ هزار و ۳۴۰ تن به ارزش ۸۴۶ میلیون و ۵۳۹ هزار و ۶۵۵ دلار صادرات کالای ایرانی به اندونزی بوده و ۹۳هزار و ۲۱۹ تن کالا به ارزش ۱۱۸میلیون و ۶۲۲ هزار و ۹۷۱ دلار واردات ایران از اندونزی بوده است. این آمار بدین معناست که تجارت خارجی ایران با اندونزی تقریبا در سطح یک میلیارد دلاری قرار گرفته است و قابلیت افزایش نیز دارد. طبق آمار صادرات و واردات تراز تجاری ایران با پرجمعیت‌ترین کشور مسلمان بیش از 700 میلیون دلار مازاد بوده است.
بیش از ۹۵ درصد صادرات ایران به اندونزی در سال ۱۴۰۱ محصولات فولادی و آهنی بوده و پنج درصد دیگر شامل خرما، کشمش، ادویه، زعفران، سنگ مرمر، مشتقات پتروپالایشگاهی، قیر، مواد شیمیایی، کف‌پوش، دارو، سنگ فیروزه، روی، اجزای هواپیما، تلمبه‌های گریز از مرکز، دوربین چشمی و دستگاه‌های علائم حیات و تجهیزات پزشکی بودند. بنابراین افزایش تجارت ایران با اندونزی می‌تواند دست کم بر روی صنایع فلزی – معدنی ایران تأثیر گذار باشد و موجب رشد این بخش صنعتی در کشور شود چرا که پرطرفدارترین محصول ایرانی در این کشور محصولات آهنی و فولادی است.
بررسی آمار واردات ایران از کشور اندونزی نشان می‌دهد که طی سال گذشته چند قلم کالا بیشترین سهم را داشته‌اند. ماهی‌های زینتی، نارگیل، قهوه، ادویه، روغن پالم، روغن نارگیل، گلیسرول، پودر کاکائو، انواع پودر خوراکی، آب اکسیژنه، واکسن، مواد شیمیایی، الکل‌های صنعتی، پلیمرهای پروپیلن، براق‌کننده سطوح، لوله و شیلنگ، ورق کائوچو، تسمه، انواع لاستیک، زغال‌چوب، تخته فیبری، خمیر چوب و کاغذ، کاغذ و مقوا، قرقره، پنبه، نخ، پارچه، فولاد ضدزنگ، شنی ماشین‌آلات راه‌سازی، موتور و لوازم یدکی خودرو، پرینتر، لوازم منفصله و یدکی موتورسیکلت، لوازم الکتریکی خودرو و تجهیزات پزشکی کالاهای وارداتی ایران از پرجمعیت‌ترین کشور مسلمان در سال گذشته بوده است.

روند ده ساله تجارت ایران با اندونزی
داده‌های یک دهه گذشته تجارت ایران با کشور اندونزی نشان می‌دهد که در سال 1400 اوج روابط تجاری ایران با این کشور برقرار شده است که می‌تواند نقطه عطفی در تاریخ تجارت بین دو کشور باشد. صادرات ۱۰ساله ایران به اندونزی نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۰، بالاترین میزان صادرات ده سال گذشته به اندونزی رخ داده که این میزان یک میلیارد و ۸۱ میلیون و ۵۰۱ هزار دلار بوده، در سال ۹۹ صادرات به اندونزی ۶۷۴ میلیون دلار، سال ۹۸ حدود ۹۱۵ میلیون دلار، سال ۹۷ هم ۷۵۵ میلیون دلار، سال ۹۶ حدود ۶۴۹ میلیون دلار، سال ۹۵ حدود ۱۷۳ میلیون دلار، سال ۹۴ حدود ۹۶ میلیون دلار، سال ۹۳ حدود ۷۰ میلیون دلار و سال ۹۲ هم ۵۹ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار بوده است که نشان دهنده رشد ۱۸ برابری صادرات ایران، در این بنابراین روند صادرات ده سال گذشته نشان می‌دهد که سیر روابط تجاری دو کشور در مسیر صعودی بوده و صادرات ایران به این کشور از 60 میلیون دلار در سال 1392 به بیش از یک میلیارد دلار در سال 1400 رسیده است. همین امر نشانه پتانسیل روابط دو کشور دست کم در بعد اقتصادی است.
نگاهی به آمار واردات ایران از اندونزی در یک دهه گذشته نشان می‌دهد بیشترین میزان واردات از اندونزی در ده سال گذشته، مربوط به سال ۹۶ با حدود ۲۶۴ میلیون دلار بوده و بعد از آن سال ۹۵ با حدود ۱۹۲ میلیون دلار واردات صورت گرفته است. در سال‌های ۱۴۰۰ حدود ۱۱۵ میلیون دلار، سال ۹۹ حدود ۷۸ میلیون دلار، سال ۹۸ حدود ۵۷ میلیون دلار، سال ۹۷ حدود ۱۳۲ میلیون دلار، سال ۹۴ حدود ۱۱۰ میلیون دلار، سال ۹۳ نزدیک به ۱۲۰ میلیون دلار و سال ۹۲ نیز ۹۷ میلیون دلار کالا از کشور اندونزی به ایران وارد شده است.

موافقت‌نامه ترجیحی تجارت بین ایران و اندونزی
طی سال‌های اخیر ایران برای گسترش روابط اقتصادی خود اقدام به انعقاد موافقت‌نامه‌های ترجیحی کرده تا از خلال کاهش نرخ‌های تعرفه بتواند روابط تجاری خود با برخی از کشورها را توسعه ببخشد. نمونه بارز این سیاست توافقنامه تجارت تجریحی با اتحادیه اقتصادی اوراسیا و همچنین پاکستان است که قرار است تعرفه صفر روی دست کم 100 قلم کاالا اعمال شود.
وزیر تجارت اندونزی در جریان سفر رئیس جمهور ایران به این کشور اعلام کرد که قرار است بین ایران و اندونزی یک توافقنامه تجارت ترجیحی امضا شود بدین معنی که کالاها و خدماتی که بین دو کشور رد و بدل می‌شود به صورت تهاتر کالا خواهد بود. با توجه به تحریم‌های ایران و همچنین عدم امکان تبادل پول به نظر می‌رسد راهکار تهاتر کالا مسیری برای گسترش روابط تجاری بین دو کشور باشد.
وزیر تجارت اندونزی همچنین در بخش دیگری از سخنان خود به آمارهای تجارت خارجی بین دو کشور ایران و اندونزی اشاره کرد و گفت که در سه ماهه نخست سال میلادی جاری حجم مبادلات دو کشور به بیش از 54 میلیون دلار رسیده است. از طرف دیگر روابط تجاری دو کشور در سال گذشته میلادی یعنی سال 2022 حدود 23 درصد نسبت به سال 2021 افزایش یافته و به بیش از 257 میلیون دلار رسیده است.

موانع مهم رشد تجارت ایران با اندونزی

اندونزی عضو اتحادیه جنوب شرق آسیا یعنی «آسه آن» است که یک اتحادیه بسیار پراهمیت است و توسعه روابط ایران با هرکدام از کشورهای عضو از جمله مالزی و سنگاپور و تایلند می‌تواند حضور ایران در بازارهای بین‌المللی را تقویت کند.
تحریم و منع معاملات دلاری مهمترین مانع توسعه روابط تجاری ایران و اندونزی به شمار می‌شود. از آنجایی که اندونزی در بسیاری از اتحادیه‌ها و ائتلاف‌ها عضویت دارد لذا به شرایط تحریمی غرب علیه ایران پایبند است و به همین دلیل است که بنیاد توافقنامه ترجیحی دو کشور قرار است بر مبنای تهاتر کالا امضا شود. در واقع اندونزی نمی‌تواند ریسک دور زدن تحریم‌ها علیه ایران را بپذیرد مگر اینکه دو کشور به این نتیجه برسند که معاملات تجاری خود را بر مبنای غیردلاری یا بر اساس ارزهای رایج دو کشور محقق کنند که البته این اتفاق دست کم در شرایط کنونی بعید است. مانع مهم دیگر حضور قدرتمند چین و هند در بازار اندونزی و سایر بازارهای پرمصرف همسایه است. چرا که تجارت خارجی اندونزی با کشورهای همسایه و پرمصرف برای این کشور یک مزیت تجاری به شمار می‌رود و لذا گسترش تجارت با ایران آن هم در این مسیرهای دور با موانعی جدی روبروست مگر اینکه ایران بتواند از بخش صنعتی خود که دارای مزیت رقابتی در سطح بین‌الملل است مانند محصولات فولادی و همچنین مشتقات نفتی بیشترین بهره را ببرد و تلاش کند که در همین راستا سطح تجارت خود را ارتقا دهد.