نسخه چاپی
گروه
سیاسی: دیروز یکشنبه (۱۴ می / ۲۴ اردیبهشت) انتخابات پارلمانی و ریاست
جمهور ترکیه برگزار شد. این انتخابات در 81 استان ترکیه برگزار شد.
به
گزارش «تجارت»، در این انتخابات ۳۶ حزب سیاسی مشارکت دارند. در انتخابات
اخیر ۶۴ میلیون و ۱۹۱ هزار و ۲۸۵ نفر حق رای دادن دارند. از این تعداد ۶۰
میلیون و ۹۰۴ هزار و ۴۹۹ نفر در داخل ترکیه و ۳ میلیون و ۲۸۶ هزار و ۷۸۶
رای دهنده هم شهروندان ترکی هستند که در خارج از کشور اقامت داشته و حق رای
دادن دارند. ۶ میلیون نفر از رای دهندگان نیز رای اولی محسوب میشوند.
تا
روز ۹ می (۱۹ اردیبهشت) از مجموع ۳ میلیون و ۲۸۶ هزار و ۷۸۶ رای دهنده
واجد شرایط، یک میلیون و ۷۹۸ هزار و ۵۰۵ شهروند ترک در خارج از کشور رای
خود را به صندوقها ریختهاند که یک رکوردشکنی محسوب میشود. بنابر آخرین
آمارها تا کنون ۱۲۵ هزار و ۴۷۹ رای در دروازههای گمرکی به صندوقهای
ریخته شده است.
در انتخابات اخیر سه ائتلاف اصلی «جمهور»، «ملت» و «کار و
آزادی» بر سر تصاحب ۶۰۰ کرسی پارلمان رقایت میکنند. پس از انصراف محرم
اینجه از ادامه رقابتها، رجب طیب اردوغان، کمال قلیچدار اوغلو و سنان
اوغان با یکدیگر برای کسب کرسی ریاست جمهوری رقابت میکنند. ۳۶ حزب سیاسی
در این انتخابات حق مشارکت دارند. ۲۴ حزب به صورت مستقل برای انتخابات
پارلمانی نامزد معرفی کردهاند. ۱۲ حزب نیز در قالب ائتلافهای انتخاباتی
وارد صحنه شدهاند.
امیدواری اردوغان نسبت به آینده مثبت انتخابات
رجب طیب اردوغان دیروز
یکشنبه پس از انداختن رای خود در صندوق یکی از مراکز اخذ رای در استانبول
با اشاره به بالا بودن میزان مشارکت در مناطق زلزله زده، تایید کرد که
انتخابات بدون مشکل برگزار میشود.
رجب طیب اردوغان در اظهاراتی
مطبوعاتی از حوزه رای گیری تایید کرد که انتخابات در مناطق زلزله زده بدون
مشکل و به شکل طبیعی برگزار میشود. وی ابراز امیدواری کرد که نتایج
انتخابات برای مردم و آینده ترکیه "مفید" باشد. اردوغان تاکید کرد که برای
همه ترکها مهم است که در انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی ترکیه رای خود
را به صندوق بیندازند.
علاوه بر اردوغان، کمال قلیچدار اوغلو، رهبر حزب
جمهوری خواه خلق و نامزد ائتلاف ملت برای ریاست جمهوری در یک حوزه
انتخاباتی در شهر آنکارا، پایتخت ترکیه رای خود را به صندوق انداخت.
قلیچدار
اوغلو در سخنانی کوتاه گفت: از تمامی شهروندانی که رای دادهاند،
سپاسگزارم. دموکراسی برای همه ضروری است و همهگان دلتنگ دموکراسی شدهایم.
به یاری پروردگار بهار باز خواهد گشت و ادامه خواهد یافت.» در مجموع،
ترکیه با انتخاب هر یک از اردوغان یا قلیچدار اغلو در مسیری جدید گام بر
خواهد داشت.
اهمیت انتخابات ترکیه برای ایران
انتخابات
سراسری و ریاست جمهوری ترکیه، برخلاف نظر برخی رسانههای غربی، مهمترین
انتخابات قرن نیست! اما تحولاتی که قرار است در ترکیه روی دهد، به عنوان
بخشی از نوسازیها و دگرگونیهای منطقهای، از بسیاری جهات، برای ایران و
دیگر کنشگران منطقه، اهمیت حیاتی دارد.
ممکن است؛ عنوانی که برای این
یادداشت برگزیدهام، حاکی از نوعی سوگیری آرزومندانه و دوری از باور و نگرش
مبتنی بر عدم قطعیت باشد. پس بگذارید توضیح دهم که از دید من، چرا و تحت
چه شرایطی، مقطع «پسااردوغان» مهم است. روند کنونی تحولات سیاسی و اجتماعی
ترکیه، ژرفا و گستردگی بحران اقتصادی موجود در این کشور و ناکارآمدی و
زمینگیر شدن آکپارتی یا حزب عدالت و توسعه (AKP)، به موازات نتایج مکرر
نظرسنجیهای میدانی، ظن و احتمال شکست اردوغان و پیروزی کمال قلیچداراوغلو
را تقویت میکند. اما در هر حال، اگر بنا را بر این بگذاریم که ترکیه، بنا
به دلایل بسیار، یک کشور قابل پیشبینی نیست و پیشگویی قاطعانه معقول
نیست، در این صورت باید به اجمال و کوتاه و مختصر بگویم؛ اگر اردوغان
بماند، در ترکیه، در بر همین پاشنه خواهد چرخید و اساساً حرف چندانی برای
گفتن نمیماند. در صورت برد مجدد اردوغان، ترکیه وارد مقطع کشدار ایستایی و
رکود میشود و موجی از سرخوردگی و افسردگی سیاسی، احزاب مخالف و هواداران
آنها را در بر خواهد گرفت. بنابراین، آن سناریویی که ارزش بیشتری برای
اندیشیدن و ایدهپردازی دارد، احتمال پیروزی ائتلاف گستردهی مخالفینی است
که اتفاقاً نقطه اشتراک آنها، صرفاً کنار زدن اردوغان – باغچلی نیست، بلکه
ایمان آوردن به اصل تکثر و چندصدایی برای حفظ بقای دموکراسی ترکیه است.
محمد
علی دستمالی کارشناس مسائل ترکیه بر این باور است در پاسخ به کسانی که
میگویند در هر حال اردوغان یک سیاستمدرا اسلامگرا است؛ باید گفت:
اتفاقاً تجربه نشان داده که اردوغان اسلامگرا در پروندههایی همچون سوریه و
به ویژه در آستانه و ادلب، بارها تهران را در همسویی عملگرایانه با مسکو
دور زد، در عراق و قفقاز و مناطق دیگر نیز دردسرهایی برای ایران درست کرد
که لاجرم باید درز گرفت، در افغانستان نیز مشتاق بود که از بالای سر ایران
جست بزند و رفیق شفیق طالبان شود! در ماجرای دورزدن تحریم؛ با ایران به
شکلی ارزشمند و موقت همکاری کرد و در برخی ابعاد امنیتی نیز مشکلاتی پدید
آمد که نیازمند ایضاحات مفصل نیست. اردوغان، در چند سال گذشته، تبدیل به
سیاستمداری شده که حتی اعضای نزدیک تیم خود او، به سختی میتوانند با او
کار کنند چه رسد به دوست و همسایه!
در مورد کیفیت روابط ایران و ترکیه
در صورت پیروزی قلیچداراوغلو، باید به این نکته اشاره کرد که او قطعاً
روابط نزدیکی با غرب برقرار میکند و از برخی جهات، همکاری و هماهنگی
مستقیم و پویای ترکیه با آمریکا و اروپا، نیازمند رصد و ارزیابی مداوم است.
اما از دیگر سو، قلیچداراوغلو به عنوان یک سیاستمدار مورد حمایت بازار،
نه تنها خیال سرشاخ شدن با ایران را در سر ندراد، بلکه برای توسعهی روابط
تجاری و تحقق رویایی به نام احیای جادهی ابریشم و اتصال بندر مرسین ترکیه
به تبریز و مشهد ترکمنستان و جغرافیای موسوم به جهان ترک، جویای همکاری
ایران است. در ماجرای سوریه نیز، به جای حمایت تمام قد از معارضین سوری،
تلاش برای بازگرداندن آوارگان سوری و برقرار یک رابطهی محترمانه ولو
نیمبند با دمشق، در دستور کار آنکارا خواهد بود. آیا این همهی ماجراست؟
فراموش کردی که ترکیه عضو ناتو است و روابط نزدیکی با رژیم اسرائیل دارد؟
خیر! هفتاد سال از عضویت ترکیه در ناتو سپری شده و از زمان آغوش گشودن
عثمانی به روی یهودیان رانده شده از اسپانیا، روزگاری دراز سپری شده است.
اما اینها فرع ماجراست؛ اصل ماجرا آن چیزی است که ارتباط تنگاتنگی با چهار
بند زیر دارد که در واقع بندهای پایانی این نوشتار خواهند بود:
۱. نفوذ و
قدرتنمایی در گسترهی جغرافیایی کشورهای ترکزبان، یکی از اهداف
استراتژیک مهم ترکیه است. بنابراین، ایران باید تکلیف خود را با این مساله
روشن کند. آیا میتوان جسورانه وارد شد و در کنار همکاری، رقابت را هم به
شکل صحیح پیش برد؟ آیا میتوانیم زیرساخت ریلی و جادهای و گمرکی را تقویت
کنیم و کره بگیریم؟ یا قرار است گوشهای بایستیم و نگران باشیم؟
۲.
جذابیتهای گردشگری و اجتماعی و اقتصادی ترکیه، خیل کثیری از ایرانیان را
به سوی خود کشانده است. صحبت فقط از فرد و دانشجو و خانواده نیست! داریم از
کوچ شرکتها و ثروتها سخن میگوییم! تدبیری داریم یا نه؟ ۳. در صورت
پیروزی قلیچداراوغلو و با در نظر گرفتن وضعیت عربستان سعودی، معادلات رقابت
منطقهای بین اضلاع مثلث تهران، ریاض، آنکارا، به سود رقبای ایران تغییر
خواهد کرد و در این میان، اقتصاد و سیاست خارجی، محوریت ویژهای خواهد
داشت.
۴. انتخابات در ترکیه، بر اساس مکانیسمهای مدرن، ابزارهای دقیق و
کارآمد و اطلاعرسانی سریع و بیشائبه برگزار خواهد شد. آیا ما نیز حاضریم
که در انتخابات پیش رو، دست کم در برخی مسائل مقدماتی و مبنایی، تغییراتی
به وجود آوریم یا نه؟