نسخه چاپی
گروه
سیاسی: با گذشت بیش از 20 روز از شکسته شدن یخ مناسبات تهران و ریاض با
میانجیگری کشور چین، گامهای رو به جلو در مسیر تنشزدایی دو کشور، همچنان
ادامه دارد. اگر در روزهای ابتدایی تنها توافق بر روی از سرگیری مناسبات
طی دو ماه آینده صورت گرفته بود، حالا دیدار سکانداران دستگاه دیپلماسی دو
کشور در کانون توجهات قرار دارد.
به گزارش تجارت، پس از چند نوبت
گفتوگوی میان وزاری خارجه دو کشور، اخیرا حسین امیر عبداللهیان سکاندار
دستگاه دیپلماسی کشورمان از تبادل دعوتنامه برای انجام سفر مقامهای ارشد
دو کشور سخن به میان آورد. امیرعبداللهیان در گفتگو با شبکه الجزیره تاکید
کرده، پادشاه عربستان برای ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران دعوتنامه
فرستاد و از او خواست که عربستان سفر کند، ما نیز دعوتنامه مشابهی برای
پادشاه عربستان ارسال خواهیم کرد.
با گذشت چند روز از این اظهارات، حسین
امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان در حاشیه شرکت در مراسم جشن ملی
پرچم و بزرگداشت دوازدهم فروردین «روز جمهوری اسلامی ایران»، در جمع
خبرنگاران در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه در مورد زمان و مکان ملاقات شما
با وزیر خارجه عربستان گمانهزنیهای مطرح می شود و آیا زمان و مکان این
دیدار مشخص شده است؟ تصریح کرد: قرار است ظرف ۴۸ ساعت آینده با همتای سعودی
مکالمه و رایزنی کنم و در آن گفت وگو، زمان و مکان دیدارمان را نهایی می
کنیم.
آغاز فصل جدید مناسبات در میانه بحرانی 7 ساله
نهایی
شدن زمان دیدار میان وزرای خارجه دو کشور میتواند آغازگر فصلی جدید در
مناسبات طرفین باشد. فصلی جدید که پس از 7 سال تنش حداکثری در حال نهایی
شدن است. در نتیجه حمله به سفارت عربستان سعودی در تهران و کنسولگری
عربستان در مشهد در ۱۲ دی ماه ۱۳۹۴ (۲ ژانویه ۲۰۱۶) مناسبات دیپلماتیک
تهران با ریاض قطع شد. علاوه بر عربستان، بسیاری از کشورهای عربی نیز در
همراهی با ریاض سفرای خود را از تهران خارج کردند.
در عرصه میدانی و
فراتر از مجادلات لفظی داخلی نیز حمله به سفارت ریاض در تهران، به مبنایی
برای آغاز عصری از تنش حداکثری در مناسبات دو کشور تبدیل شد. ریاض با
مدیریت طیف جوان یا جناح تندروها به رهبری محمد بن سلمان، در پروندههای
مهم منطقهای همچون یمن، لبنان، سوریه، عراق و... رویکرد تقابل حداکثری با
منافع تهران را در پیش گرفت.
هر چند تنشهای تهران و ریاض در بالاترین
سطح ممکن در جریان بود، اما از ابتدای ۲۰۲۱ یعنی بعد از پیروزی بایدن در
انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، پروژه تنشزدایی با ایران در دستور کار بن
سلمان قرار گرفت. در فروردین ۱۴۰۰ نخستین مذاکرات میان هیاتهای ایران و
عربستان به میزبانی بغداد آغاز شد. تا اردیبهشت ۱۴۰۱ پنج دور مذاکرات میان
طرفین برگزار شد که سه دور آن غیر علنی و دو دور پایانی به صورت رسمی بود.
آخرین
دور مذاکرات دو کشور به میزبانی بغداد در اردیبهشت سال جاری (۱۴۰۱) برگزار
شد. در حالیکه مقرر شده بود، دور جدید مذاکرات در تابستان یا اوایل پاییز
برگزار شود، تحت تاثیر ناآرامیهای داخلی ایران و فضای متشنج بینالمللی،
گفتگوهای جدید با تعلیق مواجه شد. با این وجود، پس از قریب به ۱۰ ماه
تعلیق، اینبار این نقش سازنده و ویژه شی جینپینگ رئیس جمهوری خلق چین بود
که بانی صلح بزرگ تهران و ریاض شد.
در ۱۰ مارس ۲۰۲۳ (۱۹ اسفند ۱۴۰۱) با
گذشت بیش از هفت سال تنش حداکثری در مناسبات دو کشور توافق از سرگیری
روابط دو جانبه را امضا کردند. این توافق با صدور بیانیهای سه جانبه در
پکن با امضای شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی، «مساعد بنمحمد العیبان»
مشاور امنیت ملی عربستان سعودی و «وانگ ئی» عضو دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب
کمونیست چین اعلام شد.
بر اساس توافق حاصل شده، جمهوری اسلامی ایران و
پادشاهی عربستان سعودی توافق کردهاند ظرف حداکثر دو ماه، روابط دیپلماتیک
خود را از سر گرفته و سفارتخانهها و نمایندگیها را بازگشایی کنند. طی
چندین هفته اخیر نیز شاهد هستیم که میان وزارت خارجه دو کشور پیامهای
مثبتی مخابره شده و دو کشور بر بازگشایی سفارتها تاکید کردهاند. حتی
وزارت اقتصاد سعودیهای از آمادگی خود برای سرمایهگذاری بزرگ در ایران خبر
داده است.