معضل پسروي درياي خزر در سواحل شهرستان هاي غرب مازندران بنا به اعتقاد کارشناسان امر در صورت بي توجهي به اين رخداد مهم به زيرساخت ها، فعاليت هاي دريايي و اقتصاد منطقه و صنعت گردشگري منطقه آسيب جدي وارد مي شود.
آرمان امروز: معضل
پسروي درياي خزر در سواحل شهرستان هاي غرب مازندران بنا به اعتقاد
کارشناسان امر در صورت بي توجهي به اين رخداد مهم به زيرساخت ها، فعاليت
هاي دريايي و اقتصاد منطقه و صنعت گردشگري منطقه آسيب جدي وارد مي شود. طبق
آمار، سطح آب درياي خزر طي چهار سال گذشته حدود 38 سانتي متر کاهش داشته
است و در اثر کاهش 170 سانتيمتري سطح آب خزر از دهه 70 تاکنون بنا بر بررسي
هاي کارشناسي مسئولان مرکز ملي مطالعات و تحقيقات درياي خزر اين عقب نشيني
قابل ملاحظه دريا به افزايش گستره زيادي از عرصه ساحلي در سواحل شمالي به
ويژه غرب مازندران منجر شده است. بر اساس مطالعه صورت گرفته در سال 2017
مشخص شد که آب خزر تا سال 2050 پسروي خواهد داشت و اين پسروي بنا به گفته
کارشناسان به علت تغيير اقليم است که احتمال افزايش هم دارد در حالي که
حدود 50 درصد پسروي دريايي خزر به سرعت تبخير آب در آن بر مي گردد و
درصورتي اين روند با اين سرعت ادامه يابد 20 تا 25 درصد مساحت خزر در بخش
شمالي که سواحل روسيه را شامل مي شود، کاهش خواهد داشت. نتايج اين مطالعات
همچنين شان داده فقط در سال هاي 1393 تا 1400 سطح آب درياي خزر با کاهش
حدود 50 سانتيمتري مواجه بوده است که اين رخداد به عقب نشيني دريا از 10
متر تا 100 متر در سواحل مختلف منجر شد. اما حالا کارشناسان در استانهاي
شمالي خبر از پسروي يک متري آب درياي خزر ميدهند، امري که در صورت واقعيت
يا افزايش آن ميتواند پيامدهاي خطرناکي را براي استانهاي شمالي داشته
باشد. تبعات عقب نشيني آب درياي خزر بسيار بيشتر از افزايش سطح تراز آب خزر
است، افزايش سطح تراز آب درياي خزر ممکن است به زيرساخت هاي اجتماعي،
اقتصادي و زيست محيطي صدمه وارد کند اما صدماتي که به لحاظ زيست محيطي،
اتفاق مي افتد به مراتب بيشتر است.
در اين شرايط بسياري از کارشناسان
در مريم آخونديان، دکتراي تخصصي زيست شناسي دريا با در واکنش به «پسروي
يک متري آب درياي خزر» ميگويد: «پسروي آب دريا ي خزر نگران کننده است و
بايد از سوي کارشناسان مورد تحقيق و بررسي قرار گيرد تا عوامل محيطي، تغيير
اقليم و استراتژيک آن مشخص شود. آب درياي خزر در 6 ماه گذشته يک متر عقب
نشيني داشته و اين مورد در 100 سال گذشته بيسابقه است. بررسيهاي دلايل
اين اتفاق در دست اقدام است. البته تغييراقليم يکي از موارد و گزينههاي
روي ميز براي بررسي است اما نميتواند تنها گزينه اتفاقات اخير درياي خزر
باشد.»
وي با اشاره به اينکه سرشاخه اصلي درياي خزر رودخانه ولگا است،
ميافزايد: «ممکن است روسيه حجم ورودي آب درياي خزر از ولگا» را کاهش داده
است. البته در اين زمينه هم اظهار نظرهاي متعددي وجود دارد، برخي از
کارشناسان اعتقاد دارند که روسيه به دليل جنگ اوکراين بخشي از آب ورودي
درياي خزر راي براي توسعه بخش کشاورزي و تأمين نياز به مواد غذايي و توسعه
فعاليتهاي صنعتي بهکار گرفته باشد. همين کارشناسان اعتقاد دارند که اگر
روسيه حجم ورودي آب دريايي خزر را کاهش دهد در بلند مدت خودش هم دچار چالش
ميشود.
عضو هيأت علمي دانشگاه مازندران، معتقد است: «ايران تنها دو
تا سه درصد آب «درياي خزر» را تأمين ميکند و سهم روسيه از سرچشمه رودخانه
ولگا بيش از 90 درصد است و بحث تغيير اقليم در پس روي آب درياي خزر چندان
تأثيرگذار نيست. تغيير اقليم يکي از گزينههاي جدي براي بررسي سطح کاهش آب
دريايي خزر پيش از جنگ روسيه و اکراين مطرح بود، اما اتفاقات اخير در
منطقه اين دليل را علاوه بر دلايل ديگر روي ميز بررسيهاي کارشناسان قرار
داده است. در همين ارتباط آخونديان در پاسخ به اين سؤال که پس روي آب درياي
خزر در کدام مناطق بيشتر ملموس است، گفت: از غرب استان مازندران حجم
پسرويها در سواحل صخرهاي بيشتر خودنمايي کرده و بسيار مشهودتر است.