گروه صنعت و تجارت: همایش روز ملی صادرات روز گذشته برگزار شد و آیت الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری از صادرکنندگان برتر کشور با اهدای لوح یادبود قدردانی کرد. بیست و ششمین دوره روز ملی صادرات در سالن اجلاس سران در حال برگزاری است و در این مراسم ۵۷ صادرکننده برتر سال ۱۴۰۱ معرفی شدند که رئیس جمهور از ۵ صادرکننده برتر به نمایندگی از ۵۷ صادرکننده برتر سال تجلیل کرد. در فرآیند انتخاب صادرکنندگان، تعداد ۶۱۲ شرکت در ۷۶ گروه کالا و خدمات ثبت نام کردند تا در نهایت روز گذشته از ۵۷ صادر کننده برتر با حضور رئیس جمهور تقدیر شود.
وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به روند رو به رشد صادرات در مقابل واردات و کاهش اختلاف این دو، گفت: با ادامه روند فعلی سال آینده تراز تجاری کشور مثبت می شود. سیدرضا فاطمی امین گفت: صادرات برای مثبت شدن تراز تجاری کشور بسیار اهمیت دارد. وی با بیان اینکه کشورهای مختلف صادرات را برای واردات انجام می دهند، خاطرنشان کرد: هر کشوری واردکننده کالاهایی است که یا در کشور خود ندارد و یا توان تولید آن را ندارد و برای این واردات به پول نیاز دارد؛ بنابراین برای کسب پول مورد نیاز، به سراغ صادرات می روند. وزیر صمت تصریح کرد: هر کشوری که بتواند صادرات بیشتری داشته باشد وضع بهتری دارد و این به معنای تراز تجاری مثبت است. اعلام می‌کنم با روند فعلی تراز تجاری کشور در پایان سال آینده مثبت می شود.
عضو کابینه دولت سیزدهم تاکید کرد: واردات سال گذشته ۵۲ میلیارد و صادرات غیرنفتی ۴۷ میلیارد دلار بود و امسال در ۶ ماه ابتدایی این اختلاف به ۲ میلیارد دلار رسید و بزودی برای سال آینده این اختلاف از وضعیت منفی خارج و مثبت خواهد شد. وزیر صمت همچنین به کارکرد دیگر صادرات را افزایش توان قدرت کشور عنوان کرد و افزود: این افزایش قدرت اما با خام فروشی ایجاد نمی شود، برای مثال صادرات سیمان اعتبار و قدرت برای کشور ندارد اما فروش تجهیزات پزشکی، داروهای با فناوری بالا و صنایع پیچیده عامل قدرت و اعتبار کشور در سطح بین المللی می شود. وی با اشاره به اینکه در خصوص هدف صادرات گفت: تا پیش از این هدف ارز آوری بود اما به مثبت شدن تراز تجاری هدف اصلی تغییر کرده و صادرکننده باید برای ایجاد اعتبار و قدرت ایران در دنیا صادرات انجام دهد.
فاطمی‌امین تاکید کرد: هدف‌گذاری رسیدن به ۷۵ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی بر همین اساس بود و کیفیت کالای صادراتی اهمیت داشت. در دنیا شاخصی به نام پیچیدگی وجود دارد که مربوط به فناوری ساخت کالا مرتبط می شود، هرچه کالای تولید شده فناوری پیچیده تری داشته باشد، شاخص پیچیدگی هنگام صادرات افزایش می یابد. خوشبختانه این شاخص جهانی که ۱۵ سال پیش برای ما رتبه بالای ۱۰۰ بود، سال قبل به ۶۵ رسید و سال ۱۴۰۴ به زیر ۴۰ خواهد رسید. وی تاکید کرد: در حوزه روابط سیاسی اقدامات بزرگی صورت گرفت که نمونه آن توافقنامه تجارت آزاد اوراسیا و پیمان شانگهای بود. اوراسیا ۱۷۰ میلیون جمعیت و بازار ۸۰۰ میلیون دلاری دارد. در خصوص شانگهای هم که اعضای آن یک چهارم خشکی دنیا، ۴۰ درصد جمعیت دنیا، یک سوم رشد اقتصادی را به خود اختصاص داده اند، بزرگترین مصرف و تولید کنندگان دنیا هستند. فاطمی امین تصریح کرد: مزیت اصلی ما در اوراسیا این است که بزرگترین رقبای تجاری ما در این بازار، عضو پیمان نیستند.
رییس کل سازمان توسعه تجارت در این مراسم گفت: فراهم کردن امکانات زیرساختی با اقدامات دولت سیزدهم رشد ۴۰ درصدی صادرات کشور در سال ۱۴۰۰ نسبت به ۱۳۹۹ و افزایش ۱۳ درصد در شش ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته را رقم زد. علیرضا پیمان پاک درباره وضعیت توسعه تجارت کشور و اقدامات و راه‌کارهای قابل پیگیری در زمان باقیمانده دولت سیزدهم برای جهش و تحول در حوزه صادراتی، اظهار داشت: این اقدامات در دو بخش پیگیری می‌شود که یکی از مهمترین بخش‌ها، مسائلی در مورد مانع زدایی بود. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به برنامه برای حضور در بازارهای بکر و نوظهور مانند آفریقا، اوراسیا و جنوب شرق آسیا، افزود: از ابتدای سال تا امروز ۴۰ هیات تجاری از آفریقا به ایران آمدند و هفته آینده نیز ۳۱ مدیر خرید از شرکت‌های بزرگ روسیه و بلاروس به تهران می‌آیند تا توافقات مهمی انجام شود.
رییس کل سازمان توسعه تجارت با اشاره به اقداماتی که در حوزه رفع موانع پولی و بانکی و لجستیکی انجام شده، یادآور شد: با توافقنامه‌های تجاری مانند اوراسیا که مغفول مانده بود و در دولت سیزدهم پیگیری و به نتیجه رسیده است، می‌توان بازارهای جدید را با قابلیت رقابت برای کالای ایرانی ایجاد کرد. توافقات تجاری با اندونزی، پاکستان، ترکیه و سایر کشورهای دیگر نیز در حال انجام و احیاء است. پیمان پاک با بیان اینکه ۳۰۰ اقدام زیرساختی توسط سازمان توسعه تجارت، وزارت صمت و وزارت خارجه انجام و پیگیری شده است، گفت: این اقدامات موجب شده تا صادرات کشور در سال ۱۴۰۰ نسبت به ۱۳۹۹ میزان ۴۰ درصد رشد داشته باشد و این رشد در ۶ ماه نخست سال‌جاری نسبت به مدت مشابه ۱۳ درصد رشد داشته است.
غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران از ضرورت ایجاد شورای تجارت خارجی به منظور یک‌‎پارچگی در سیاست‌گذاری‌های تجاری و توجه به تحولات جهانی در برنامه هفتم توسعه، سخن گفت. وی مدیریت واحد را یکی از نیازهای مهم و قدیمی کشور عنوان کرد که به دلیل تعدد دستگاه‌های درگیر و نبود مدیریت یکپارچه در تجارت خارجی آسییب‌های جدی را به روند توسعه اقتصادی کشور وارد کرده است. شافعی بازنگری در شیوه نقش‌آفرینی در زنجیره ارز جهانی را مورد توجه قرار داد و درباره رویکرد برنامه‌های بالادستی به ویژه برنامه هفتم توسعه که در شرف تدوین است نسبت به صادرات غیرنفتی، تاکید کرد: ضرورت دارد در حوزه صادرات غیرنفتی به دنبال یک تحول اساسی باشیم. بررسی 10 قلم عمده صادراتی کشور نشان می‌دهد که محصولات پتروشیمی و میعانات گازی تقریبا نیمی از صادرات غیرنفتی ایران را تشکیل می‌دهند.
رییس پارلمان بخش خصوصی ادامه داد: تمرکز جغرافیایی صادرات ایران به گونه‌ای است که سهم 5 شریک اصلی صادراتی ایران حدود 70 تا 75 درصد صادرات ایران را تشکیل می‌دهند. بررسی نوع کالاهای صادراتی حاکی از غلبه کالاهای با فناوری و ارزش‌افزوده پایین است. از طرفی در چند سال اخیر سهم کالاهای با فناوری بالا در ترکیب صادرات زیر یک درصد بوده است و بخش بیشتر صادرات ایران مبتنی بر منابع بوده که محرک رشد و توسعه اقتصادی نیست که این زنگ خطری برای کشور به شمار می‌آید. به باور رئیس اتاق ایران، افزایش صادرات، مستلزم تولید کالای با کیفیت و تولید چنین کالایی به تکنولوژی بالا نیازمند دارد که متاسفانه در ایران این روند شکل نگرفته است. شافعی از تصمیم‌سازان و نهادهای متولی تجارت تقاضا کرد که در برنامه‌ریزی خود با رویکردی برون‌گر و حضور در بلوک‌های منطقه‌ای، حرکت کنند.