نسخه چاپی
ارسال به دوستان
گروه اقتصادی – کورش شرفشاهی: در حالی شاهد روند صعودی قیمت دلار در بازار ارز هستیم که هیچ دلیل منطقی و محکمه پسندی بر این گرانی وجود ندارد. اما آنچه بیش از همه آزار دهنده به نظر می رسد، بازی گردانی واسطه ها و سودجویان از شرایط موجود است. در شرایطی که هیچ تقاضایی برای ارز وجود ندارد و نیازی هم به بازار ارز اعلام نشده، یک باره شاهد تقاضای کاذب هستیم که گرانی ارز را رقم زده است.
بحران سازی با بازارسازی مجازی
متاسفانه
یکی از مهمترین مشکلات اقتصاد کشور، وجود سودجویانی است که هیچ ارزشی برای
منافع ملی قایل نیستند و برای کسب سود و منافع شخصی، همه چیز را قربانی می
کنند. بدتر این با جریان سازی کاذب، به بحران ها دامن می زنند و حتی
جایگاه کشورمان را در جهان زیر سوال می برند. چنین افرادی به هیچ اصولی
پایبند نیستند، در حالی که منافع کلانی از آشفته بازار غیر واقعی کسب می
کنند. یکی از این موارد، بازارسازی‌های مجازی در شبکه‌های اجتماعی است که
در روزها گذشته اوج گرفته و نرخ ارز را به صورت لحظه‌ای با خرید و فروش
فردایی نوسان می‌گیرند تا جایی که دلار در این نوسانات به عدد ۳۱ هزار
تومان نیز رسید، اما در برخی مواقع از این عدد بازگشت خورده و سیر نزولی به
خود می گیرد. این رویکردها باعث شد تا در روزهای اخیر دلار در بازار آزاد و
کانال های فضای مجازی قیمت ۳۰ و ۳۱ هزار تومانی را تجربه کند، درحالی که
نرخ دلار در صرافی ملی در کانال ۲۷ هزار تومان قیمت گذاری شد.
بازدید میدانی صالح آبادی
اگرچه رئیس
بانک مرکزی برای سامان دادن به بازار ارز، اعلام کرد که ارز به وفور وجود
دارد و هیچ نگرانی از این بابت وجود ندارد اما جریان سازان سودجوی فرصت
طلب، دست از اقدامات خود برنداشته و همچنان بر طبل نیاز کاذب کوبیدند. در
نهایت علی صالح‌آبادی برای بازدید از صرافی‌ها، به میدان فردوسی رفت و در
گفتگو با صرافان و خریداران ارز تاکید کرد که منابع ارزی کشور در وضعیت
مناسبی قرار دارد.رئیس بانک مرکزی با اعلام راه اندازی درگاه فروش ارز به
منظور تامین نیازهای خرد هموطنان به ارز گفت: این درگاه تا دو ماه آینده به
بهره برداری خواهد رسید و هموطنان با ورود به این درگاه نیاز خرد ارزی خود
را اعلام و سپس با مراجعه به صرافی های مجاز ارز موردنیاز را دریافت می
کنند.وی تاکید کرد: با راه اندازی سامانه فروش ارز صف های ایجاد شده در
مقابل صرافی ها جمع خواهد شد.
تامین نیازهای قانونی
صالح آبادی برای
تاثیرگذاری بیشتر قول داد که نیازهای ارز قانونی مردم به صورت کامل تامین
می شود و منابع ارزی ورودی در بازارمتشکل ارزی در وضعیت مناسبی قرار دارد.
وی گفت: به منظور دسترسی آسان تر مردم به حواله و اسکناس دلار، اصلاح
قوانین و مقررات در برنامه و دستور کار بانک مرکزی قرار دارد. رییس بانک
مرکزی افزود: در جانب عرضه ارز مشکلی نداریم و روند تامین و عرضه در حال
بهبود است.
تامین 36 میلیارد دلار ارز
رییس کل
بانک مرکزی با بیان اینکه از ابتدای سال تاکنون برگشت ارز حاصل از صادرات
غیرنفتی در سامانه نیما 22.4 میلیارد دلار و عرضه ارز صادرکنندگان در
سامانه نیما 20 میلیارد دلار بود افزود: از ابتدای سال تا کنون درمجموع 36
میلیارد دلار ارز برای کل کالاها بخشی در سامانه نیما و بخشی در شبکه بانکی
تامین شده است که نسبت به سال گذشته عرضه ارز افزایش داشته است.رئیس شورای
پول و اعتبار گفت:خوشبختانه امسال دسترسی بانک مرکزی و سیستم اقتصادی
کشور به منابع ارزی، بهبود قابل ملاحظه‌ای داشته است و از نظر ورود ارز به
کشور در شرایط بسیار خوبی هستیم و پیش‌بینی این است که در آینده نزدیک
اوضاع رو به بهبود خواهد رفت.
سهم ناچیز اما تعیین کننده بازار آزاد
با
نگاهی به نقش بازار آزاد ارز شامل محتکران خانگی، دلالان و مسافران، متوجه
می شویم که نیازهای آنان نباید تعیین کننده باشد و در گردش مالی بازار نقش
چندانی ندارد، اما تاسف آور اینجاست که آنچنان هیاهو ایجاد می کنند که
تقاضای کاذب به وجود می آورند. در این رابطه عضو کمیسیون برنامه و بودجه
مجلس شورای اسلامی گفت: دلار با نرخ‌های متفاوت ۴۲۰۰ تومانی، نیمایی، سنا و
بازار آزاد وجود دارد و حجم مبادله در بازار غیر رسمی و خیابانی بسیار
ناچیز و محدود است به نوعی که سهم آن از حجم ذخایر دلار کمتر از ۸ درصد
است. او گفت: دولت سابق به مجلس وعده داد تا با صدور بخشنامه و اصلاح
ساختار ارزی، فعالیت دلالان در بازار فردایی را محدود و غیرممکن کند، اما
این وعده هیچ‌گاه محقق نشد.
چالش بازار فردایی
اگر از بازار سکه و
ارز به عنوان قمار یاد می شود، زیاد هم غیر واقعی نیست، زیرا هیچ ثباتی در
این بازار وجود ندارد و بدتر اینکه روشهایی همچون بازار فردایی در بازار
ارز مطرح می شود که پیش بینی قیمت بدون رد و بدل شدن پول است و عده ای با
خرید دلار برای روز آینده با پیش بینی قیمت، ریسک یا به عبارت بهتر قمار می
کنند. در این رابطه عضو کمیسیون برنامه و بودجه گفت: در جلسات مجلس شورای
اسلامی خطرات بازار فردایی به صالح‌آبادی، رئیس کل بانک مرکزی نیز انتقال
داده شده است. نماینده مجلس یازدهم افزود: واقعیت بازار ارز کشور در بازار
فردایی، سبزه‌میدان و چهارراه استانبول نیست، دماسنج ارزی کشور در حقیقت،
سامانه نیماست و در این سامانه، از یک سو ارز حاصل از صادرات غیرنفتی وارد
چرخه تجاری کشور شده و از سوی دیگر، ارز مورد نیاز برای واردات نیز از این
محل تأمین می‌شود.
موج سواری بر سیاست
یکی از نکاتی که
دستاویز جریان سازان برای بحران آفرینی می شود، سیاست خارجی است. اگرچه
سیاست خارجی بر اقتصاد ایران اثر می گذارد، اما این تاثیر در کوتاه مدت
صورت نمی گیرد و برای آنکه یک تصمیم در سیاست خارجی اثرگذاری لازم را داشته
باشد، به ماهها زمان نیاز دارد. اما با کمال تاسف اقتصاد سیاست زده باعث
می شود تا کوچکترین شایعه ای بزرگترین اثر را داشته باشد بدتر اینکه
تاثیرگذاری مثبت کمتر صورت می گیرد و تاثیرات مخرب بیشتر است.
مذاکرات در مسیر منطقی
بررسی وضعیت
بازار ارز نشان می دهد شکاف بین قیمت دلار بازار متشکل و بازار آزاد از
فروردین تا حدود ۲ هفته پیش از مرز ۶ درصد عبور نکرده و عمدتا زیر ۴ درصد
قرار داشت. اما اندازه این شکاف از دو هفته قبل رشد شدیدی کرد. مهمترین
اتفاق برای بازار در دو هفته اخیر شروع دور جدید مذاکرات احیای برجام بود
که فرصت طلبان بزرگ شدن این شکاف را به مذاکرات ربط داده اند. این در حالی
است که در ۱۲ آذر مذاکرات در خصوص برجام به پایان رسید و هیات ایرانی پس از
۵ روز مذاکرات، در۱۳ آذر به تهران بازگشتند تا به جمع بندی برای ادامه
مذاکرات به وین بازگردند. جالب اینکه تمامی اعضای شرکت کننده در برجام از
اروپا تا آمریکا و از روسیه تا چین نظر منفی به این دور از مذاکرات نداشته و
احتمال دستیابی به توافق را داده اند. علی باقری، مذاکره‌کننده ارشد ایران
در مذاکرات نیز تصریح کرد که طرف اروپایی هرگز ادعا نکرده که پیشنهاد‌های
ایران فاقد مبانی حقوقی بوده است. تاسف آور اینجاست که دلالان، فرصت طلبان
داخلی و به عبارت بهتر کاسبان تحریم شبانه روز دست به دعا برداشته اند که
مذاکرات به نتیجه نرسد تا آنها جیب هایشان را پر کنند.
ساماندهی بازار ارز، شرط ثبات اقتصادی
آنچه
نباید نادیده گرفت، نقش تعیین کننده ثبات در اقتصاد است و از آنجا که
آشفتگی ارزی بحران آفرین است، ثبات در بازار ارز می تواند به افزایش
فعالیتهای اقتصادی، رونق بازار، افزایش تولید، عبور از شرایط فعلی و رشد
اقتصادی کمک کند. نکته مهم رویکرد دولت سیزدهم است که با شعار تغییر شرایط و
رفع چالشها روی کار آمده است. هنگامی که دولت سیزدهم برای پرداخت هزینه
های خود حاضر نشد از بانک مرکزی یعنی آسان ترین روش استقراض کند، نشان می
دهد که برای کنترل تورم، مدیریت را به دست گرفته و امید
می رود از این بحران عبور کند.
