ترکیه از زمان روی کار آمدن اردوغان، نقش ویژهای در سیاست منطقهای ایفا میکند. نوع سیاست خارجی اردوغان براساس تئوریهای احمد اوغلو-وزیرخارجه وقت- بیشتر معطوف به حل مشکلات با همسایگان و حضور پررنگ در روابط منطقهای بوده است.
۱- ترکیه از زمان روی کار
آمدن اردوغان، نقش ویژهای در سیاست منطقهای ایفا میکند. نوع سیاست خارجی
اردوغان براساس تئوریهای احمد اوغلو-وزیرخارجه وقت- بیشتر معطوف به حل
مشکلات با همسایگان و حضور پررنگ در روابط منطقهای بوده است. حضور در
سوریه، روابط با باکو و ریاض و تهران، سرمایهگذاری در عراق و روابط تجاری
با امارات و قطر و... تنها نمونه کوچکی از این سیاست خارجی هستند که
توانسته به خوبی آن را اجرا کند. امروزه ترکیه بخش مهمی از معادلات
منطقهای است و نمیتوان آن را نادیده گرفت. ۲- ترکیه به خوبی فهمیده
است که بخش بسیار مهمی از سیاست خارجی در خاورمیانه مربوط به سرمایهگذاری
درست و کسب رضایت مردم منطقه است، به گونهای که در این منطقه نوع برخورد
مردم با یک کشور میتواند در نوع سیاست منطقهای آن تاثیرگذار باشد. نمونه
آن برخورد اردوغان با رئیس رژیم صهیونیستی در اجلاس داووس است که باعث شد
تا مردم منطقه در حمایت از ترکیه به سمت محصولات ترک بازار هجوم ببرند و
سود سرشاری را نصیب این کشور کنند. ۳- ترکیه سال هاست که نقش یک ناجی
خاموش را دارد. آنچنان که کسی درباره نوع روابط آنکارا - اسلام آباد اطلاعی
ندارد اما همین ناجی خاموش سود کلان خود را از حضور در پاکستان به دست
میآورد. ترکیه در سالهای اخیر سرمایهگذاری زیادی در منطقه راولپندی
انجام داده است. این سرمایهگذاری در زمینه امور حمل و نقل، سیستم آب و
فاضلاب و... است که با استقبال مردم پاکستان مواجه شد و با گسترش آن در
زمینههای دیگر ترکیه در قامت یک ناجی بیچشمداشت دیده میشود. در مقابل
این پاکستان بود که تبدیل شد به یکی از شرکای تجاری مهم ترکیه و صادرات
محصولات خود را قبال محبت آنکارا روانه این کشور کرد. فولاد، سیمان، کود،
محصولات ورزشی و خرما از مهمترین این اقلام است. بیشک در آیندهای
نزدیک شاهد همکاری آنکارا-اسلام آباد برای ساخت یک نیروگاه هستهای در
ترکیه خواهیم بود. آن چنان که روابط نظامی دو کشور نیز در حال گسترش است. این یعنی یک سرمایهگذاری بزرگ در منطقه
و جلب حمایت یک کشور هستهای و این روزها برای اهالی پاکستان، ترکیه یک
دوست و همکار مطمئن اسلامی است. ۴- اگر وقایع یک ماه اخیر را بار دیگر
مرور کنیم، متوجه میشویم که اردوغان در تلاش است تا با طالبان یک روابط
سیاسی و دیپلماتیک رسمی برقرار کند. زمزمه در دست گرفتن مدیریت فرودگاههای
افغانستان گام نخست این رفتار است. در واقع ترکها به دنبال برقراری
روابطی هستند که در آن امکانات مورد نیاز مردم افغانستان را تامین کنند و
به پشتوانه این رفتار مقامات حکومت را تحت تاثیر قرار دهند و در نتیجه به
دنبال انجام منویات خود برای بهرهبرداری مختلف که مهمترین آن اقتصادی و
تجاری است باشند. افغانستان منابع سرشار معدنی دارد که ترکها امیدوارند
بتوانند آن را به دست بیاورند تا صنایع کشورشان گسترش یابد. ۵- اردوغان
در سیاست خارجی خود با غرب، روسیه، چین و دیگر کشورهای قدرتمند از نظر
اقتصادی و سیاسی روابط مستحکم و خوبی دارد و جایگاه ترکیه در عرصه
بینالملل ارتقاء داده است. در این میان نیز به خوبی متوجه شده است که نیاز
به هم پیمانانی دارد که با آنها همپوشانی کند. سرمایهگذاری کند و سود
بگیرد و صنایع و تجارتش را گسترش بدهد و در بسیاری از موارد نیازمند غرب و
شرق نباشد. اردوغان دوست دارد نقش بزرگ منطقه را ایفا کند و برای این کار
باید هزینه کند و بهترین مسیر را به نظر میرسد انتخاب کرده است تا از این
طریق دیگر کشورها را نیز به مرور تحت تاثیر خود قرار دهد. بی شک در آینده
نزدیک اخبار مهمی از سرمایهگذاری ترکها در افغانستان خواهیم شنید.