تحول در قوه قضائیه دیگر یک آرمان دست نیافتنی نیست. در دو سال گذشته با اقداماتی که صورت گرفته است، مردم تحول را لمس کردهاند.
حالا به نظر میرسد قوه قضائیه به اهداف تعیین شده در قانون اساسی و سایر اسناد بالادستی نزدیک شده است یا لااقل در همان مسیر گام برمیدارد. هفته قوه قضائیه فرصت مناسبی برای سنجش و روزآمدی نیل به اهداف قوه قضائیه است.
شاید روزی کسی این را یک شوخی میپنداشت که یکی از سنگینترین احکام حبس و رد مال و جزای نقدی برای بالاترین مقام در دفتر رئیس قوه قضائیه صادر شود! اما عملی شد.
تحول عملیاتی شد
مبارزه با فساد، تنها بخشی از اقدامات جدی دو سه سال اخیر در دستگاه قضائی است. پاسخگویی به همراه شفافیت، سفرهای منظم مسئولان عالی رتبه قضائی، بهبود وضعیت اشتغال زندانیان و خانواده زندانیان، چند ده سامانه برخط قضائی برای تسهیل ارتباطگیری مردم با قوه قضائیه، رونق تولید با رها کردن کارگاهها و کارخانهها از چنبره بانکها و موارد بسیار دیگری از این دست، از جمله اقداماتی است که تحول را از یک امر کلیشهای و دست نیافتنی، ملموس و عملیاتی کرده است.
حالا با خاطرجمعی میتوان گفت که قوه قضائیه در مسیر اهداف اصلی تعیین شده حرکت میکند، اگر نگوییم به بخشی از اهداف والای خود دست یافته است. همه اینها باعث شده است که مردم عقبگرد در دستگاه قضائی را قبول نکنند.
همین موضوع خود موید کارکرد مثبت این سالهای قوه قضائیه است.
هفته قوه قضائیه، فرصت ارزیابی
بنیانگذاران پایههای قضای اسلامی در دهه 50 و 60 اهداف موسع و بلندی را برای قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران در نظر داشتند؛ خلاصه این اهداف در اصل یکصد و پنجاه و ششم قانون اساسی ذکر شده است: «پاسداشت حقوق فردی و اجتماعی و تحقق عدالت». آنگونه که از اظهارات شهید بهشتی به عنوان یکی از معماران اصلی قوه قضائیه بر میآید، تحقق عدالت اسلامی از مسیر همین احیای حقوق عامه و پاسداشت حقوق اجتماعی میگذرد.
اگر قوه قضائیه بتواند همین دو مورد را سرلوحه اقدامات خود قرار دهد، تا حد زیادی به عدالت اسلامی نزدیک شده است. هفته قوه قضائیه فرصت مناسبی است تا عملکرد دستگاه قضائی به بوته نقد گذاشته شود. این مهم به پیشبرد هر چه بهتر و بیشتر برنامههای قضائی هم کمک میکند.
رضایت مردم قابل اندازهگیری است
اگر بخواهیم فقط یک میزان برای مثمر ثمر بودن تحول در دستگاه قضائی ارائه کنیم، رضایتمندی مردم است، که البته معیاری درست هم به دست میدهد. این روزها هم مراجعان دستگاه قضا از طرفین دعوا گرفته تا شاهدان و مطلعان، هم شاغلان دستگاه قضا از قضات و وکلا تا کارشناسان رسمی و مسئول دفترها و بایگانها همه احساس میکننند که عملکرد قوه قضائیه بهبود یافته است یا اقلا در مسیر بهبود حرکت میکند.
هرچند تا رسیدن به نقطه مطلوب و احیای کامل عدالت اسلامی راه بسیار زیادی
در پیش است، اما ریلگذاری این مسیر انجام شده است. حرکت در مسیر ترسیم شده، ضمن اصلاح روندها و فرآیندها، میتواند طعم دادگستری اسلامی را به مردم بچشاند و عدالت را در جامعه اسلامی حکمفرما کند. عرضه وضعیت موجود به اهداف اولیه انقلاب و نظر متفکرانی چون شهید بهشتی میتواند راهگشای سنجش وضعیت قوه قضائیه باشد.