"اکبر ترکان درگذشت" جمله ای که بیانگر پایان یافتن عمر مردی است که در تمامی عرصه های انقلاب تاثیرگذار بوده و امروز باید به این پرسش پاسخ بدهیم که تا چه اندازه حق داریم نسبت به از دست دادن او بی تفاوت یا قدردان باشیم.
اکبر ترکان تکنوکراتی خوشنام، با سابقه چهار دهه مدیریت در عرصههای کلان اقتصادی، نقش موثری در توسعه میدان مشترک پارس جنوبی و تثبیت جایگاه مناطق آزاد در نظام اقتصادی کشور داشت بعد از تحمل چند سال بیماری دیابت و ناراحتی های کلیوی جان به جان آفرین تسلیم کرد.
پیشینه خدمتگذاری
اکبر ترکان متولد ۱۳۳۱ در تهران، فارغ التحصیل مهندسی مکانیک، سیاستمدار ایرانی، از اعضای مؤسس حزب اعتدال و توسعه، مشاور عالی پیشین حسن روحانی، دبیر پیشین شورای هماهنگی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی، رئیس پیشین سازمان نظام مهندسی ساختمان، عضو هیئت مؤسس دانشگاه شمال آمل و عضو شورای اقتصاد و سرمایهگذاری دانشبنیان دانشگاه آزاد اسلامی است.او وزیر دفاع و پشتیبانی نیرویهای مسلح در دولت اول اکبر هاشمی رفسنجانی و وزیر راه و ترابری در دولت دوم وی بود.ترکان از اول تیر ۱۳۶۰ تا ۴ مرداد ۱۳۶۱ استاندار ایلام و از ۱۵ تیر ۱۳۶۲ تا ۱۴ بهمن ۱۳۶۳ استاندار هرمزگان بود. ترکان تنها فرد غیرنظامی است که به مقام وزارت دفاع رسیدهاست.وی در انتخابات ریاست جمهوری دوم خرداد ۱۳۷۶ از نامزدی علیاکبر ناطق نوری حمایت کرد. اکبر ترکان در کابینه اول محمود احمدینژاد بمدت ۴ سال معاونت وزارت نفت را بر عهده داشت که سرانجام در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ از کار برکنار شد.او در انتخابات ۱۳۸۸ در ستاد میرحسین موسوی فعال بوده و به او رأی داد.همچنین، وی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ به عنوان قائم مقام و معاون ستاد انتخاباتی حسن روحانی شروع به فعالیت کرد.
سیل پیام های تسلیت
به مناسبت در گذشت ترکان، حسن روحانی رییس جمهور، اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهور، محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه، سرتیپ امیر حاتمی وزیر دفاع، بیژن زنگنه وزیر نفت، فرهاد دژپسند وزیر اقتصاد، محمد شریعتمداری، وزیر کار و رفاه اجتماعی، علیاصغر مونسان وزیر میراثفرهنگی و گردشگری، مسعود سلطانی فر وزیر ورزش و جوانان، علی اکبر صالحی رییس سازمان انرژی اتمی ایران، علیاکبر ولایتی دبیرکل مجمع جهانی بیداری اسلامی، حمیدرضا مومنی دبیر شورایعالی مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی، وحید قبادی دانا رئیس سازمان بهزیستی، سید هادی خامنه ای،غلامرضا شافعی دبیر مجمع وزیران ادوار جمهوری اسلامی، محمدرضا عارف رییس بنیاد امید ایرانیان، سید رضا صالحی امیری رئیس کمیته ملی المپیک، جمشید انصاری رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور، غلامحسین کرباسچی دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی و بسیاری دیگر از شخصیت های برجسته کشور پیام های جداگانه ای ارسال کردند.
تسلیت های متفاوت
بی شک ترکان عملکردهای بسیاری داشته که از دید همگان مخفی مانده بود. محمدرضا طالقانی، پیشکسوت کشتی ایران با اشاره به درگذشت مرحوم اکبر ترکان گفت: دیدم همه رسانهها نوشتند آقای ترکان وزیر پیشین راه و دفاع درگذشت، در حالی که باید مینوشتند رییس پیشین فدراسیون کشتی چرا که کشتی ایران پس از ۳۴ سال در زمان مدیریت مرحوم ترکان بود که قهرمان جهان شد. او انسانی مدبر بود که بهخدا ریاست جمهوری هم برایش کم بود. بهخاطر دردهایی که داشت در این سالها همه چیز را تحمل میکرد. خبر فوت ایشان را که شنیدم خیلی ناراحتم. خاطرات زیادی با مرحوم ترکان داشتم که اولین مورد آن درس معرفت، مردانگی و مدیریت بود. ۸ سال با او به عنوان نایب رییس فدراسیون کشتی کار کردم اما یک بار در کارم دخالت نکرد و در این ۸ سال فقط ۲ مرتبه به من توصیه داشت. خیلی مواقع برخی خبرنگاران یا طرفداران میگفتند من را از فدراسیون بردارند اما آقای ترکان با یک کلمه حرف کاری میکرد صد برابر بیشتر از قبل به کارم امیدوار شوم.این پیشکسوت کشتی ایران، افزود: خیلی به من در کشتی یا بحث خانه کشتی و سفرهای کشتی گیران کمک کرد تا جایی که میخواست برای تیم هواپیمای اختصاصی بگیرد. خیلی حیف شد این مرد رفت. هر وقت او را برای دیدن مسابقات دعوت میکردم با خضوع میآمد.
مدیرِ مادرزاد نه بیخودیالممالک!
از سوی دیگر مهرداد خدیر در عصر ایران نوشت:مدیریت در وزارتخانههای مختلف و در برخی در سطح وزیر (مانند وزارت دفاع و راه و ترابری در دو دولت هاشمی رفسنجانی) سبب شده یگانه تصویری که از او ترسیم شود «مدیریت» در سطوح بالای دولتی باشد؛ چندان که تنها در دولت دوم احمدینژاد غایب بود. تازه آن هم اگر در کوران انتخابات سال ۸۸ مصاحبهای انجام نداده بود، چهبسا باقی میماند اما پس از آن مانند نعمتزاده از مدیریتهای کلان وزارت نفت کنار گذاشته شد.اکبر ترکان متولد ۱۳۳۱ بود و تصویری که از خود در تمام سالهای فعالیت بر جای گذاشته، «مدیر» است و اصطلاح «مدیر مادرزاد» را از این رو به کار میبرم که انگار مدیر زاده شده بود و به کار دیگری نمیآمد؛ آن هم از نوع اجرایی.خیلیهای دیگر هم هستند که از این منصب مدیریتی به آن منصب میروند ولی وجه بوروکراتیک و نه تکنوکراتیک آنها میچربد یا تنها هستند و مصداقی از «بیخودیالممالک» قهوۀ تلخ مهران مدیری و بود و نبودشان علیالسویه است چون اثری بر جای نمیگذارند. ترکان اما چه موافق او باشیم و چه نه این گونه نبود و هنوز در وزارت دفاع یا وزارت راه او را به خاطر میآورند و منتقدین هم توان مدیریتی او را انکار نمیکنند و اگر رو به اُفت گذاشت به خاطر بیماری بود.تأکید بر این که «تکنوکرات» بود اما «بوروکرات» نبود بازی با کلمات نیست. چون بوروکراتها فقط به میزشان فکر میکنند و بیماریهای ساختار را یادآور نمیشوند اما او بیمحابا میگفت: «دستگاههای اداری تا خرخره غرق فسادند و رشوه بیداد میکند.»مدیر صِرف اقتصادی هم نبود و مانند کارگزاران به سیاست از جنس نگاه هاشمی رفسنجانی هم نظر داشت. منتها فعالیت سیاسی او در قالب «حزب اعتدال و توسعه» صورت میپذیرفت که در واقع بال «راست» هاشمی رفسنجانی به حساب میآمدند. «کارگزاران» بهرغم باور به اقتصاد آزاد به اصلاحطلبان گرایش داشتند و اعتدال و توسعه به محافظهکاران و اصولگرایان منتها از نوع میانه و وقتی احمدینژاد و رادیکالها دور برداشتند به او هم مثل دیگر حواریون هاشمی نگاه میشد.