نسخه چاپی
ارسال به دوستان
مثالهای متعددی وجود دارد که عدم وجود کارکرد حقوقی در مقابله با کشورهای بزرگ در راه تصمیم گیری هایی که حتی مخالف با حقوق بین الملل یا در تضاد با اهداف سازمان ملل است را نشان میدهد. این موضوع نمایانگر آن است که در نهایت قدرت های بزرگ به هر بهانه و استدلالی می توانند حتی از مفاد اسنادی که خود را پایبند به آن کرده اند خارج شوند و علیه مفاد سند و روح توافقات اقدام کنند، بدون آنکه ضمانت اجرای موثری در این خصوص وجود داشته باشد. البته در بسیاری از موارد اسناد این اختیار را به اعضای ملحق شده اعطا می کند که از سند طبق شرایطی خارج شوند اما نکته حایز اهمیت آن است که با خروج بطور مثال امریکا از یک سند بین المللی کارکرد آن سند با مشکل مواجه می شود.
برجام که بین ایران و کشورهای قدرتمند جهان منعقد شد، یکی از این اسناد است که هم داری ابعادی در سطح توافق چند جانبه با قدرتهای بزرگ جهان بود و هم سندی بین المللی تحت قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل.
برجام ۱۳۹۴ یک طرفه و با خروج امریکا و اعمال تحریم هایی که خلاف مفاد توافقات و روح برجام بود با عدم حمایت مورد توقع از طرف سایر اعضا بی اثر شد و حال که مذاکرات مجدد در این روزها در جریان است و صحبت از متن توافق جدید یا احیای سند قبلی داغ است، باید یادآور شد که برجام ۱۴۰۰ دارای هر متنی که باشد، تحت هر عنوانی امضا شود و با هر ادبیات و ساختاری، با توجه به قدرت چانه زنی کنونی کشور و سابقه ایالات متحده در برخورد با این سند و میزان همکاری سایر کشورها، بی شک قابل نقض خواهد بود و هیچ شخصی نمی تواند مدعی آن شود که اگر این سند به نحو خاصی تنظیم شود، دیگر قابل نقض نخواهد بود. اینکه این سند به تصویب کنگره امریکا برسد یا تحت قطعنامه خاصی قرار بگیرد، بار دیگر برجام قابل نقض است و مصداق صریح این ادعا مصاحبه آقای جان بولتون است که اعلام میکند اگر با هر شرایطی دولت کنونی امریکا توافق بر برجام کند، مجدد جمهوری خواهان آن را یک توافق بد می دانند و از آن خارج خواهند شد. از این روی تنها راه زنده نگه داشتن برجام نه روی متن حقوقی سند بلکه در عمل و بروی زمین، ایجاد هزینه برای نقض کننده برجام خواهد بود. البته توجه حداکثری به مفاد حقوقی بی شک لازم و موثر خواهد بود.
فرض بر این است که برجام ۱۴۰۰ در حداقل زمان ممکن ۴ سال دوام بیاورد و اگر حزب دیگر در آمریکا بر سر کار نیاید یا شرایط جهان به گونه دیگری عوض شود، بتواند ادامه حیات بدهد.
درگیر کردن طرفهای برجام بر روی زمین نیز بطور خلاصه ایجاد یک معامله برد- برد اقتصادی است. کشور ما در حال حاضر نیاز به سرمایه گذاری برای احیای اقتصاد خویش و همچنین دستیابی به اهداف سند چشم انداز خود بطور مثال سند چشم انداز ۱۴۰۴ دارد.
طبق مفاد سند چشم انداز اگر کشور ما قرار است در آینده نزدیک، به اهداف ترسیم شده خود دست یابد و بطور مصداقی قدرت اول اقتصادی منطقه شود یا تولیدکننده و صادر کننده برتر تکنولوژی به منطقه باشد، باید زمان را کوتاه کرده از اشتباهات گذشته درس بگیرد و در اندک زمان ممکن اقدام به عقد قراردادهای سرمایه گذاری با شرکتهای مهم و مطرح دنیا بویژه کشورهای درگیر برجام نماید. همچنین توافقات همکاری چه در قالب معاهدات و چه در قالب موافقت نامه های بین المللی اقتصادی را بصورت عملی و واقعی برقرار کند و با تشویق و حمایت از سرمایه گذارن کشورهای مختلف تا حداکثر ممکن در راستای برنامه ریزی صورت گرفته و طرح های در دست اقدام با الویت های حیاطی کشور مانند بازگشت به بازار نفت و گاز، افزایش تولید نفت خام و گاز طبیعی در بدو امر به میزان قبل از برجام و عبور از ۴ میلیون بشکه و به میزانی که نقش و تعیین کنندگی در بازار را به این عضو موسس اوپک برگرداند و هچنین نجات میدان های نفتی و گازی مشترک کشور، اتمام طرح های زنجیره ی ارزش پتروشیمی که به دلیل عدم وجود نقدینگی و تکنولوژی روی زمین مانده است، ایجاد وابستگی کشور عراق در حوزه صادرات برق ، راه اندای سوآپ خزر و درگیر نمودن کشورهای حوزه خزر با اقتصاد ایران، اتمام و اجرایی نمودن خط لوله صلح ، خط انتقال گاز به قطر ، صادرات گاز به اروپا ، درگیر نمودن کشورهای هند و پاکستان در مکران و چابهار ، فعال سازی مناطق ویژه و اقتصادی برای جذب و صادرات به کشور های همسایه ، ایجاد هاب پروازی شرق و غرب و هزاران پروژه دیگر که هم کشورهای متعددی را پایبند ، امنیت و اقتصاد کشور نماید و هم قدرت چانه زنی و اقتصاد کشور را افزایش دهد و هم هزینه تحریم های مجدد را برای نقض کننده برجام تاحد ممکن بالا ببرد تا در صورت خطور نقض توافق برای تحریم کشور به هر ذهنی را با چالش مواجه نماید و با کشورهای متعددی که در اثر اعمال تحریم متضرر خواهند شد روبرو گرداند و در عمل اعمال تحریم را با مانع جدی مواجه نماید. این فرصت بازی برد برد در کوتاه مدت باید استفاده شود در غیر این صورت برجام ۱۴۰۰ هم قطعا زنده نخواهد ماند.
