نسخه چاپی
ارسال به دوستان
در مورد ایران باید بدانیم که تحریم ها و تهدیدها باعث شده تا به نوع دیگری از اقتصاد درک داشته باشد. مفهوم تحریمها برای ایران قطع رابطه کامل اقتصادی با جهان بود، به نوعی که برای هر اقدامی می بایست راهکار های مخفیانه و به دور از روال معمول جهانی را در پیش بگیریم تا بتوانیم بخشی از اقتصاد را به حرکت درآوریم. برای آنکه بتوانیم از این موضوع عبور کنیم، در سال ۹۲ به حسن روحانی اعتماد کردیم. وی در تبلیغات انتخاباتی بارها بر تعامل با جهان برای برداشتن تحریم ها با رسیدن به توافق تاکید کرد. البته در شرایطی که روحانی ریاست دولت یازدهم را برعهده گرفت، چالش های بسیاری در عرصه اقتصاد گریبانگیر ما شده بود، اما مذاکرات گسترده برای رسیدن به تعامل و تفاهم، باعث امضای توافق هستهای موسوم به برجام شد.
تحریک برای تحریم
پس از امضای برجام، شاهد حضور گسترده شرکت های خارجی برای حضور در عرصه های مختلف اقتصادی ایران بودیم، تا آنکه دوره ریاستجمهوری اوباما به پایان رسید و ترامپ با تمام لجبازی هایش ریاست دولت آمریکا را برعهده گرفت. با این تغییر بکار بردن ادبیاتی را در دستور کار قرار دادیم که ترامپ را تحریک به ترک برجام یا به عبارتی تحریک برای تحریم میکرد تا ترامپ آمریکا را از برجام خارج کرد و تحریمهای گسترده را یکی پس از دیگری علیه ایران به کار برد. امروز بیش از ۱۵۰۰ تحریم علیه ایران اتفاق افتاده که نتیجه تمامی این تحریم ها، سقوط شدید ارزش پول ملی و بالا رفتن وحشتناک قیمت دلار بوده که به تبع آن قیمت بسیاری از کالاها و خدمات افزایش یافته است.
وعدههایی که عملیاتی نشد
هنوز به خاطر داریم روحانی جمله "آنچنان رونقی ایجاد کنیم که به یارانه ۴۵ هزار تومانی نیاز نداشته باشید" را با چه باوری مطرح می کرد. در نتیجه این جملات، باور مردم این شد که به زودی وضعیت اقتصادی آن چنان سامان خواهد یافت که تمامی مشکلات را حل میکند، اما اامروز پس از گذشت نزدیک به ۸ سال مشاهده میکنیم که مردم ساعتها در صف مرغ نیستند تا بتوانند دو عدد مرغ خریداری کنند و به تبع آن تمامی شهرهای کشور از کرونا آسیب می بیند و مردم جانشان را برای تهیه مرغ می بازند.
تعامل به چه قیمتی
البته تعامل با جهان ایده ای بسیار عالی است و باید هم اتفاق بیفتد، اما در تمامی ۸ سال گذشته شاهد بودیم که روحانی تمام توان و قدرت خود را بر سر برجام گذاشت. روحانی اعلام میکرد که برجام بازی برد- برد است، اما این مساله را نادیده گرفت که طرف مقابل ما هم باید به این عقیده پایبند باشد. هنگامی که آمریکا به پیمان شکنی معروف است، این بزرگترین اشتباه است که تمامی تخم مرغ ها را در یک سبد بگذاریم و تنها به رابطه با آمریکا دلخوش کنیم. با نگاهی به ۱۵ کشور همسایه وجه میشویم که اگر فقط با این کشورها تعامل و رابطه اقتصادی داشتیم، بسیاری از مشکلات ما حل میشد.
قطع رابطه اقتصادی اجباری
یک باره مبادلات مرزی به صورت کامل متوقف شد و بازارچههای مرزی را بستیم، در صورتی که می توانستیم از این ظرفیت برای صادر کردن کالاهای ایرانی استفاده کنیم. اما این رویکرد نیز از سرناچاری بود. متاسفانه ارزش دلار با چنان سرعت خفتباری سقوط کرد که کالاها و خدمات ایرانی برای کشورهای همسایه بسیار بی ارزش شد، زیرا ارزش پول آنها حفظ شده بود و بسادگی می توانستند کالای ایرانی را به یک هشتم گذشته خریداری کنند. نتیجه آنکه هر چیزی از ایران به خارج صادر می شد، برای کشورهای همسایه منفعت داشت. به علت صادرات همه چیز به کشورهای همسایه، کمبود کالا در داخل کشور بوجود آمد و ناچار به جلوگیری از صادرات شدیم، مسئله ای که باعث شد همان رابطه نصفه نیمه را نیز با همسایگان خود از دست بدهیم.
سومدیریت گریبانگیر اقتصاد
واقعیتی که نباید نادیده گرفتف سوء مدیریت است. با توجه به تمامی امکاناتی که در کشور وجود دارد و ظرفیتی که در عرصههای مختلف جغرافیایی از آن بهرهمند هستیم، ناتوانی در تامین هزینه ها و نیازهای کشور یک نقطه ضعف بزرگ محسوب می شود. بنابراین چه بخواهیم و چه نخواهیم باید این واقعیت تلخ را بپذیریم که سومدیریت بزرگترین معضل در کشور است و ناتوانی یک رئیس جمهور در ایران به اندازه کینه و دشمنی یک رئیس جمهور دیگر در آمریکا به اقتصاد ما ضرر می زند، زیانی که تاوان آن را فقط و فقط مردم می دهند.
در انتظار مذاکرات وین
یک استاد دانشگاه با انتقاد از نگاه به بیرون دولت گفت: سوء مدیریت سفره مردم را کوچک کرده است نه تحریم. کسانی که به دنبال رفاه اقتصادی از طریق مذاکرات هستند همچون تشنگانی هستند که در سراب به دنبال آب هستند.به گزارش پویا مصطفی شریفی با انتقاد از برخی افراد که در انتظار گشایش اقتصادی از مذاکرات وین نشسته اند گفت: مگر در پاسخ به ثمرات اقتصادی برجام اینگونه پاسخ داده نمی شد که قرار نیست با برجام گشایش اقتصادی برداشته شود بلکه برجام برای دور کردن سایه جنگ از کشور است. وی گفت: چرا بایستی امنیت اقتصادی و زندگی مردم به یک قراردادی آنچنان غیر مستحکم وابسته شود که یک شخص به اصطلاح دیوانه بتواند آن را بی اثر کند مگر این توجیه قابل دفاع است مثل اینکه از حساب یک صاحب سرمایه ای میلیاردها تومان کسر شود و وقتی او به بانک مراجعه کند در پاسخ به او گفته شود شخص دیوانه ای با یک برگه ای آمده بود و حساب شما را خالی کرد این توجیه قابل پذیرش نیست و اگر این اتفاق بیافتد ضعف ایمنی بانک یا صاحب سرمایه است.
کاهش تورم با احیای برجام
اما استاد اقتصاد کاربردی دانشگاه جان هاپکینز در بالتیمور آمریکا اعتقاد دیگری دارد، استیو هانکه گفت: دو عامل دارای بیشترین تاثیر روی نرخ تورم سیاست های بانک مرکزی و اطمینان مردم به ریال در آینده خواهد بود.وی با بیان اینکه ایران یکی از کشورهای با تورم بالا در جهان است، گفت: طبق محاسبات من، نرخ تورم ایران در حال حاضر ۵۸ درصد است. با توجه به این نرخ تورم، پیش بینی صندوق بین المللی پول از تورم ۳۶.۵ درصدی ایران تا پایان سال جاری میلادی باورپذیر است.این استاد اقتصاد در رابطه با علل بالا بودن تورم در سال های اخیر خاطرنشان کرد: ترکیب دو عامل رشد بیش از حد پایه پولی و کم بودن اطمینان مردم به ریال اصلی ترین دلایل تورم بالا در ایران هستند.با توجه به از سرگیری مذاکرات هسته ای بین ایران و طرف های خارجی برجام، برخی از گمانه زنی ها حاکی از احتمال بازگشت طرفین به توافقات برجام و رفع تحریم های آمریکا دارد. هانکه در این خصوص گفت: سیاست های بانک مرکزی و اطمینان مردم به ریال چیزهایی هستند که (مسیر آینده) تورم به آن ها بستگی دارد. اگر برجام احیا شود و اطمینان عمومی بازگردد، این مساله می تواند نقطه آغازی بر اجرای برخی سیاست ها باشد که در نهایت منجر به کاهش نرخ تورم شود.
