آلمان در برزخ میان واشنگتن - مسکو

اندک اندک موضوعی چالش برانگیز در حال خود نمایی است که حل آن مستلزم گفت و گوهای نفس گیری است. این چالش موضوع روسیه و خط لوله نورد استریم ۲ (Nord stream ۲) خواهد بود. نورد استریم ۱ خط لوله انتقال گاز طبیعی به طول ۱۲۲۲ کیلومتر است که از شهر ویبورگ در کشور روسیه آغاز شده و پس از عبور از بستر دریای بالتیک، در شهر گریفسوالد آلمان پایان می یابد. اما در موضوع پروژه نورد استریم ۲ آمریکا و آلمان مدت ها است که در رابطه با خط لوله ای که تقریبا ساخت آن به اتمام رسیده و گاز روسیه را از نقطه شروع به نام «یوست لوگا» (Ust-Luga) در منطقه لنینگراد در غرب این کشور از بستر دریای بالتیک مستقیما به منطقه «گریفسوالد» (Greifswald) در شمال شرق آلمان به طول بیش از ۱۲۰۰ کیلومتر منتقل می کند، (تقریبا موازی لوله گاز نورد استریم ۱) اختلاف دارند. کل ظرفیت انتقال گاز نورد استریم ۲، ۵۵ میلیارد متر مکعب در سال است که جمع ظرفیت نورد استریم و نورد استریم ۲، ۱۱۰ میلیارد متر مکعب در سال است. هزینه ساخت آن ۱۰ میلیارد یورو برآورد شده است. موضع رسمی دولت آنگلا مرکل در رابطه با ساخت خط لوله گاز تغییر نکرده است. بانوی صدر اعظم آلمان با صراحت درباره نورد استریم ۲ اعلام کرده است: «این یک پروژه کاملا تجاری است که در آن سیاستمداران نباید دخالت کنند». علاوه بر این، گاز ارزان روسیه برای پر کردن شکاف دوران گذار آلمان از مصرف انرژی هسته ای و زغال سنگ به سمت استفاده از منابع انرژی های تجدید پذیر ضروری خواهد بود.

اما موضع آمریکا هم در مخالفت با این پروژه تغییر نکرده است. دو حزب بزرگ و مطرح آمریکا (جمهوری خواه و دموکرات) بر این نظر اجماع دارند که نورد استریم ۲ یک پروژه ژئوپلیتیک و فاجعه بار است. این طرح، اروپای شرقی را که شامل اعضای ناتو نیز می باشند و از لحاظ اقتصادی و انرژی آسیب پذیر هستند، کنار می گذارد و آلمان را به طور بالقوه به آشکارترین دشمن اتحاد غرب (روسیه) وابسته می کند.

این برخورد آمریکا تقریبا مورد توافق همه کشورهای اروپایی از جمله اوکراین، لتونی، لیتوانی، استونی و لهستان است که از اجرای این پروژه بسیار ناخرسند اند و حتی سعی دارند با وضع جریمه های سنگین بر «گازپروم» شرکت مادر روسی بالا دست «ای جی» (AG) مسوول نورد استریم ۲، در فعالیت این پروژه اخلال ایجاد کنند. حتی فرانسه، نزدیکترین شریک آلمان همانند پارلمان اروپا مخالف این خط لوله است. این مخالفت ها حتی از زمان مسمومیت «الکسی ناوالنی» اپوزیسیون دولت روسیه که اکنون در زندان بسر می برد و بازداشت گسترده افرادی که در سراسر کشور به اعتراض به دستگیری «ناوالنی» به خیابان آمده بودند، شدیدتر شده است. در گذشته، تحریم های وضع شده توسط غربی ها منجر به تغییر رفتار «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه نشده است و بعید است مخالفت ها با این خط لوله، روس ها را به بازنگری در اجرای این پروژه وادار کند. طرف مهم دیگر این طرح آلمان است در این زمینه، لجبازی این کشور و اصرار به تحقق نورد استریم ۲ برای دیگر اعضای اتحادیه اروپا و آمریکا بسیار ناراحت کننده است. حمایت از خط لوله، از سوی هر دو سوی طیف احزاب چپ (به استثنای تعدادی حزب که در ادامه اشاره خواهد شد) از سوسیال دموکرات تا حزب چپ افراطی که خاستگاه آنها از حزب کمونیست آلمان شرقی است، انجام می گیرد که هر دو از سنت ضد آمریکایی برخوردار و گرایش به روسیه دارند. احزاب چپ آلمان بسیار علاقه دارند که آشکارا در مقابل آمریکا موضع گیری کنند، از این رو با بدبینی نسبت به صادرات گاز مایع (LNG) از آمریکا که بسیار گران تر از نوع جریان لوله ای آن است، نگاه می کنند. در حقیقت، منافع تجاری ایالات متحده از صادرات گاز به آلمان عامل مهمی برای مخالفت «دونالد ترامپ»، سلف «جو بایدن» با خط لوله نورد استریم ۲ محسوب می شد. تنش ها میان آمریکا و آلمان که به صورت ظاهری و اسمی نزدیک ترین متحدان هستند، در رابطه با پروژه با شیب ملایمی در حال افزایش می باشد. بیش از یک سال است که واشنگتن شرکت های درگیر در ساخت خط لوله را تهدید کرده که مجازات خواهد کرد. این مورد باعث شده است بیشتر این شرکت ها از اجرای طرح خارج و در نتیجه پروژه را متوقف کنند. ماه گذشته آمریکا اولین تحریم را علیه مالک شرکت روسی که لوله گذاری نورد استریم ۲ را با کشتی در کف دریا انجام می داد، اعمال کرد. «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا قبل از تایید توسط سنای ایالات متحده در اظهاراتی گفته بود: «دولت جدید از هر ابزار قانع کننده ای در این راستا (جلوگیری از تکمیل پروژه نورد استریم ۲) استفاده خواهد کرد. همه کشورها از جمله آلمان باید برای این منظور متقاعد شوند. جو بایدن، کاملا با اعضای کنگره موافق است که این پروژه گازی، ایده بدی است».

باید توجه داشت که در داخل آلمان هم حتی حزبی با گرایش چپ میانه از جمله حزب سبزها خواستار توقف نورد استریم ۲ شده اند. شرایط به گونه ای پیچیده شده است که تاحدودی پروژه نورد استریم ۲ از موضوع اقتصادی و تامین انرژی به سمت سیاسی تغییر جهت داده است به این معنی که برخی از تحلیلگران معتقد اند پایبندی «مرکل» به اجرای این پروژه، سعی در حفظ ائتلاف شکننده حزب دموکرات مسیحی (حزب آنگلا مرکل) با سوسیال دموکرات ها است. اما او همچنین می داند که این مشارکت فقط تا انتخابات فدرال در ماه سپتامبر سال جاری میلادی ادامه خواهد داشت. در آن زمان «مرکل» از صدر اعظمی کنار می رود و دولت جدید در آلمان قدرت را در اختیار می گیرد. در محتمل ترین سناریو، دموکرات های مسیحی در قدرت باقی می مانند، اما این بار با سبزها مشارکت می کنند. با توجه به مخالفت حزب سبزهای آلمان با پروژه نورد استریم ۲ و همچنین لزوم تعامل و گفت و گوی برلین با واشنگتن بر موضوعات متنوعی از جمله تعرفه های تجاری، کربن زدایی از هوا، مسائل دفاعی و ... به نظر می رسد ادامه و تکمیل پروژه نورد استریم ۲ به حالت تعلیق در آید.