دولت بایدن یک گزارش کاملاً «بیسروته» درباره قتل جمال خاشقجی، روزنامهنگار سعودی واشنگتنپست منتشر و محمد بنسلمان ولیعهد عربستان را «صادرکننده مجوز» عملیات قتل خاشقجی در استانبول معرفی کرد.
جو بایدن، رئیسجمهور امریکا بعد از انتشار این گزارش گفته که دولت امریکا به دنبال ایجاد «تغییرات قابلتوجهی» در سیاست خود مقابل عربستان سعودی است، ولی حتی از اعمال تحریم علیه بنسلمان اجتناب کرد. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا اعلام کرده هدف واشنگتن، تخریب روابط با ریاض نیست.
به گزارش «جوان»، دیروز یک گزارش چهاربرگی شامل ارزیابی «اداره اطلاعات ملی امریکا (ODNI)» درباره نقش دولت عربستان در قتل جمال خاشقجی، روزنامهنگار منتقد دولت عربستان منتشر شد. این گزارش نه شماره صفحه دارد و نه مشخص است که کدام یک از ۱۶ نهاد اطلاعاتی زیر نظر «اداره اطلاعات ملی امریکا» آن را تهیه کرده؛ روی نام سازمان طبقهبندیکننده گزارش و سازمانی که آن را از طبقهبندی خارج کرده و همچنین شماره صفحات گزارش، قلم گرفته شده و در نتیجه مشخص نیست که اصل گزارش در چند صفحه بوده و صفحات منتشر شده، مربوط به اول، وسط یا آخر گزارش هستند؟! کل محتوای گزارش، به جز ۲۱ اسم منتشر شده آن، کمتر از ۶۰۰ کلمه است و نه ابتدای آن مشخص است و نه انتهای آن.
۷۷ منهای یک اسم برای تحریم
گزارش اطلاعاتی امریکا که حدود پنج هفته بعد از ورود جو بایدن، رئیسجمهور امریکا به کاخ سفید منتشر شده، به صراحت محمد بنسلمان، ولیعهد عربستان را عامل صادرکننده دستور قتل خاشقجی معرفی و تصریح میکند: «ما ارزیابی میکنیم که محمد بنسلمان، ولیعهد عربستان سعودی، عملیاتی را در استانبول ترکیه برای دستگیری یا کشتن جمال خاشقجی، روزنامه نگار سعودی تأیید کرده است. ما این ارزیابی را بر اساس کنترل ولیعهد بر (روند) تصمیمگیری در پادشاهی (سعودی)، دخالت مستقیم یک مشاور کلیدی (او) و اعضای حلقه محافظتی محمد بنسلمان در جزئیات عملیات و حمایت ولیعهد از به کارگیری اقدامات خشونت آمیز برای ساکت کردن مخالفان در خارج از کشور، از جمله خاشقجی، انجام دادهایم. ولیعهد از سال ۲۰۱۷ به طور کامل بر سازمانهای امنیتی و اطلاعاتی پادشاهی کنترل داشته و بسیار بعید است که مقامات سعودی بدون مجوز ولیعهد، عملیاتی از این دست را انجام دهند.» گزارش اطلاعاتی امریکا گفته است: «ولیعهد سعودی، خاشقجی را تهدیدی مستقیم برای پادشاهی عربستان میدید و از اقدامات خشن برای ساکت کردن او حمایت میکرد.»در این گزارش، نام ۲۱ فرد دیگر به جز محمد بنسلمان، به عنوان افرادی نام برده شده که ارزیابی دستگاه اطلاعاتی امریکا با «اطمینان زیاد» این است که در قتل جمال خاشقجی مشارکت داشته یا صادرکننده دستور بوده یا به طور غیرمستقیم در قتل او از طرف محمد بنسلمان نقش داشتهاند. نام چهرههای شناختهشدهای مانند سعود القحطانی، نایف العریفی، خالد العتیبه، احمد زاید عسیری و محمد العتیبی در میان این ۲۱ اسم دیده میشود، ضمن اینکه دولت امریکا اعلام کرده که یک لیست ۷۶ نفره از سعودیها برای اعمال تحریم وزارت خارجه امریکا تهیه کرده است. جو بایدن، رئیسجمهور امریکا بعد از انتشار این گزارش از تغییر در سیاست امریکا در برابر عربستان سعودی صحبت کرد و گفت: «من با پادشاه (عربستان سعودی) صحبت کردم، نه با شاهزاده. من به او واضح گفتم که قواعد در حال تغییر است و ما امروز و دو شنبه تغییرات قابل توجهی را اعلام خواهیم کرد.» بایدن همچنین گفته که ایالات متحده، عربستان را به دلیل نقض حقوق بشر مسئول و جوابگو خواهد دانست، ولی آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه امریکا این را روشن کرد که هدف این اقدامات واشنگتن، تخریب روابط با ریاض نیست. موضعگیری که نشان میدهد واشنگتن بایدن هم بهرغم دستورکار حقوق بشری، با واشنگتن ترامپ فاصله زیادی ندارد. وزارت خارجه عربستان در بیانیهای اعلام کرد: «آن چیزی که در گزارش ذکر شده نتیجهگیریهای اهانت آمیز و غیرصحیح درباره مقامهای ارشد کشور بوده که به هیچ وجه نمیتوان آن را قبول کرد. همچنین این گزارش شامل مجموعهای از اطلاعات و نتیجهگیریهای غیرصحیح است.» وزارت خارجه عربستان سعودی آنچه را قبلاً توسط مقامات ذیصلاح در عربستان صادر شده بود تأیید میکند، مبنی بر اینکه این جنایت فجیع نقض آشکار قوانین عربستان و ارزشهایی است که توسط گروهی انجام شد که تمام مقررات و اختیارات دستگاههایی را که در آن کار میکردند، نقض کردند.
امریکا فقط تسلیحات دفاعی خواهد فروخت!
جمال خاشقجی، روزنامهنگار، مقالهنویس و نویسنده منتقد دولت عربستان و مدیر و سردبیر ارشد شبکه خبری العرب بود که برای روزنامه امریکایی واشنگتنپست نیز مقاله مینوشت. خاشقجی روز ۲ اکتبر ۲۰۱۸ برای ثبت ازدواج خود به سرکنسولگری عربستان در استانبول رفت و همان جا ناپدید شد و چند روز بعد، منابع ترکیهای اعلام کردند که ارزیابی اولیه پلیس ترکیه نشان میدهد که خاشقجی در کنسولگری عربستان در استانبول به قتل رسیده و تکهتکه شده است. دولت ترامپ از پیگیری و علنی کردن ارزیابی اطلاعاتی امریکا درباره قتل خاشقجی خودداری کرده بود، ولی دولت بایدن از ابتدا اعلام کرد که ارزیابی اطلاعاتی امریکا از قتل خاشقجی را منتشر خواهد کرد. حالا با منتشر شدن گزارش چهاربرگی، دولت امریکا در حالی از تغییر در مناسبات با عربستان صحبت میکند که نحوه و محتوای گزارش منتشر شده، ابهاماتی جدی در این باره ایجاد کرده است. دولت امریکا اعلام کرده که قصد ندارد محمد بنسلمان را که در گزارش اطلاعاتی او را «صادرکننده مجوز» قتل خاشقجی خوانده، تحریم کند. رسانهها گزارش دادهاند که ممکن است امریکا در قراردادهای فروش سلاح به عربستان تجدیدنظر کند و فروش تسلیحات به تسلیحات دفاعی منحصر شود، ولی اگنس کالامارد، گزارشگر سرشناس حقوق بشر سازمان ملل از تصمیم واشنگتن مبنی بر تحریم نکردن محمد بنسلمان در ارتباط با قتل جمال خاشقجی انتقاد کرده و این اقدام واشنگتن را «بسیار ناگوار» خوانده است. به گفته او چنین تصمیمی مثل این است که کسی گناهکار باشد، اما دادگاه او را آزاد کند. باب منندز، رئیس دموکرات کمیته روابط خارجی مجلس سنای امریکا ضمن استقبال از انتشار گزارش قتل جمال خاشقجی اعلام کرد، واشنگتن باید از شخص ولیعهد سعودی درباره این قتل حسابکشی کند. نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان امریکا نیز در بیانیهای خواستار بازنگری روابطه امریکا با عربستان شد و گفت: «گزارش تکاندهنده جامعه اطلاعاتی، آنچه را جهان از مدتها قبل میدانست، تأیید میکند؛ اینکه جمال خاشقجی بهطرز بیرحمانهای با دستور مقامات سعودی از جمله شاهزاده محمد بنسلمان به قتل رسیده است. این اتفاق شنیع، با حاکمیت قانون و اساسیترین درک از حقوق بشر در تضاد است.» روزنامه گاردین نیز نوشت: «جمعه روزی بود که خودستایی جو بایدن برای بازگرداندن حقوق بشر به کانون سیاست خارجی امریکا متحمل ضربه سنگینی شد و به دیوار آجری قدرت بزرگ واقعگرایی سیاسی اصابت کرد، اتفاقی که معمولاً برای چنین تحرکاتی رخ میدهد.»به نوشته گاردین «دولت جدید امریکا آنطور که وعده داده بود از قانونی که کنگره وضع و سلف او از آن چشمپوشی کرده بود، تبعیت کرد. این دولت یک خلاصه گزارش غیرمحرمانه از ارزیابی اطلاعاتی مبنی بر اینکه محمد بنسلمان، ولیعهد سعودی قتل و امحای جمال خاشقجی، اصلاحطلب سعودی و ستوننویس واشنگتن پست را «تأیید کرده بود» منتشر ساخت.»این در حالی است که سازمان «اکنون دموکراسی برای جهان عرب» (DAWN) که مقر آن در امریکاست، اعلام کرد: تمام کشورهایی که به حاکمیت قانون احترام میگذارند باید به نقش خود برای تحقق عدالت در حق جمال خاشقجی، روزنامهنگار منتقد سعودی عمل کنند.