نقشه راه بازار ارز درماه‌های آینده

ولی با رویکرد جدید دولت بایدن، این خوش‌بینی در بازار ارز رنگ باخته است و تأثیر خود را بر بازار گذاشته است. با این حال همواره در ایام پایانی سال، میزان تقاضا برای ارز در بازار با رشد بالایی همراه می‌شود که البته به غیر از تسویه حساب‌های ارزی شرکت‌ها، تقاضایی که به دلیل سفرهای خارجی بر بازار تحمیل می‌شد، به علت شیوع کرونا بشدت کاهش یافته است.

بررسی تغییرات نرخ انواع ارزهای پرتقاضا در بازار ایران در روزهای سپری شده از بهمن ماه نشان می‌دهد که قیمت‌ها با رشد بیش از 15 درصدی مواجه شده است. درحالی که در آخرین روز دی ماه دلار امریکا به 21 هزار و 750 تومان رسیده بود، این نرخ در روزگذشته (تا زمان تنظیم این گزارش) به 24 هزار و 985 تومان رسید که در مقایسه با 30 دی ماه، 3 هزار و 190 تومان معادل 14.6 درصد افزایش نشان می‌دهد.

همچنین یورو نیز در این مدت با رشد 15.1 درصدی و 3 هزار و 991 تومانی مواجه شده است. نرخ یورو در آخرین روز دی ماه 26 هزار و 301 تومان بود که دیروز به 30 هزار و 292 تومان افزایش یافته است. درهم امارات نیز که ارز پرتقاضایی به شمار می‌رود دراین مدت رشد بیشتری را تجربه کرده است. در30 دی ماه هر درهم برابر با 6 هزار و 73 تومان بود که این نرخ در روز گذشته به 7 هزار و 137 تومان رسید بدین ترتیب دراین مدت این ارز با رشد هزار و 64 تومانی و برابر با 17.5 درصد افزایش یافته است. با این حال به اعتقاد کارشناسان درهفته‌های پیش‌رو، شاهد تغییر معناداری در نرخ ارز نخواهیم بود و شرایط تا رخداد قابل توجهی به همین روال باقی می‌ماند.

عاملی که در بلندمدت به نفع ریال تمام می‌شود

میثم رادپور، اقتصاددان و کارشناس بازار ارز در گفت‌و‌گو با «ایران» گفت: پس از انتخاب بایدن به عنوان رئیس جمهوری امریکا، فضای خوشبینی زیادی برای بازگشت این کشور به توافق برجام شکل گرفت که نتیجه آن می‌توانست افزایش صادرات نفت و درآمدهای ارزی کشور باشد.

وی افزود: اما پس از گذشت چند هفته از آغاز به کار تیم بایدن، بازار به این نتیجه رسیده است که قرار نیست حداقل در کوتاه مدت اتفاق مثبتی در این خصوص رخ دهد و شرایط همانند گذشته خواهد بود. به گفته وی، در مجموع بازار ارز ایران تحت تأثیر اقتصاد تورمی، نقدینگی بالا و همچنین مسائل سیاسی قرار دارد.

وی با اشاره به اینکه طی روزهای اخیر تغییرات معنادار و بزرگی در بازار ارز رقم نخورده است، تأکید کرد: مسائل مربوط به تحریم‌ها و مذاکره با امریکا هم‌اکنون در قالب عوامل کوتاه‌مدت قابل بررسی است، اما واقعیت بزرگتری در بلندمدت بازار ارز وجود دارد.

این اقتصاددان توضیح داد: در بلندمدت نظام پولی جهان بخصوص کشورهای توسعه یافته مانند امریکا و منطقه یورو با عارضه تورم بالا مواجه خواهد شد که برخلاف گذشته که این موضوع را در محاسبات خود لحاظ نمی‌کردیم، هم‌اکنون باید به صورت جدی به این مسأله توجه کرد.

وی اضافه کرد: تأثیری که شیوع کرونا برنظام پولی جهان داشته باعث شده است تا این نظام بسیار شکننده شود. به‌طوری که نقدینگی امریکا تنها در سال گذشته 25 درصد افزایش یافته است و این عامل به‌طور قطع اقتصاد این کشور را در معرض تورم بالایی قرار می‌دهد.

به گفته وی، دولت امریکا دراین سال 5 تریلیون دلار به اقتصاد خود پول تزریق کرده است که رقم بی‌سابقه‌ای است. درواقع یک چهارم کل دلار موجود در دنیا در سال گذشته چاپ شده است. در حالی که پس از بحران مالی سال 2008 و در فاصله سال‌های 2009 تا 2019 نقدینگی امریکا با رشد سالانه 6 درصدی روبه‌رو بوده است، در سال گذشته با رشد 25 درصدی همراه شده است که پیش‌بینی می‌شود این رقم در سال‌ جاری میلادی نیز به 20 درصد برسد یعنی در دوسال نقدینگی امریکا 45 درصد افزایش می‌یابد. رادپور اظهار کرد: این درحالی است که پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد رشد تولید ناخالص داخلی امریکا در سال‌ جاری میلادی به 4 درصد برسد، بنابراین رشد بی‌سابقه نقدینگی باعث بروز تورم‌های بالایی خواهد شد.

این کارشناس بازار ارز ادامه داد: بر همین اساس به نظر می‌رسد در بلندمدت به دلیل رشد بالای تورم امریکا، ارزش برابری ریال براساس محاسبه تفاضل تورم دو کشور، ثابت بماند یا حداقل با سرعت کمتری ارزش خود را از دست بدهد.

باید منتظر ماند

مهدی هادیان، پژوهشگر اقتصاد نیز در گفت‌و‌گو با «ایران» در تحلیل چرایی رشد دوباره نرخ ارز در روزهای اخیر گفت: پس از شکست ترامپ و پیروزی بایدن، انتظار این بود که با سرعت بالایی فرایند بازگشت امریکا به توافق برجام عملیاتی شود، اما با پیش شرط‌هایی که طرفین برای بازگشت به برجام تعیین کرده‌اند، شرایط تغییر کرده است.

به گفته وی، درواقع تغییر موضع دولت جدید امریکا درخصوص برجام یک نوع عقبگرد تلقی می‌شود که حتی تحلیلگران امریکایی نیز به آن اشاره می‌کنند. به طوری که اعتقاد دارند دولت امریکا دچار تردید شده است.

وی توضیح داد: در این شرایط، فعالان بازار ارز بخصوص در بازار فردایی در ایران به تدریج قیمت‌ها را بالا بردند و به همین دلیل طی روزهای اخیر شاهد بازگشت نرخ دلار به کانال 25 هزار تومانی هستیم.

هادیان اضافه کرد: با توجه به اینکه به نظر می‌رسد ایران به‌واسطه تجارب خود در توافق برجام قصد دارد تا به نوعی توازن میان شرق و غرب را برقرار کند، احتمال اینکه طرفین بدون قید و شرط به توافق برجام بازگردند، اندک است.

این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: بر همین اساس، به نظر می‌رسد طی ماه‌های آینده همین شرایط باقی بماند و نرخ ارز نیز بدون جهش معناداری در همین محدوده‌ها در نوسان باشد. در واقع باید منتظر بود تا دید تحولات آتی درعرصه بین‌المللی چه تغییری خواهد کرد.