نسخه چاپی
برجام مورد تایید تمامی کسانی بود که در این مذاکرات حضور داشتند اما عده ای که منافع شان در معرض خطر افتاده بود، علیه برجام تبلیغات گسترده ای کردند که با روی کار آمدن ترامپ، همه چیز به حاشیه رفت و ۴ سال تنش بین ایران و آمریکا باعث شد تا واشنگتن به عنوان مصداق بدعهدی بار دیگر از سوی جهانیان شناخته شود. اما قرار بر این نبود که ایران در برابر بدعهدی های آمریکا، خوش عهدی پیشه کند زیرا در بندهای برجام نیز واکنش هر یک از طرفین نسبت به بدعهدی طرف دیگر پیش بینی شده بود.
واکنش جدی به عهدشکنی آمریکا
رئیس مجلس شورای اسلامی در بازدید از مجتمع غنیسازی شهید علیمحمدی (فردو) گفت: بر اساس نظارت میدانی که داشتم و بر اساس قانون راهبردی لغو تحریمها که در مجلس به تصویب رسید و زمانبندیهایی که برای این قانون از جمله غنیسازی ۲۰ درصد تدوین شد، به سایت فردو آمدم. شاهد بودم هم در بیان و هم در عمل مرحله به مرحله اجرای این قانون انجام شده که از سازمان انرژی اتمی و وزارت امور خارجه تشکر میکنم. محمدباقر قالیباف گفت: اگر قرار بود ۱۲۰ کیلوگرم غنیسازی ۲۰ درصد اورانیوم در سال داشته باشیم، اما در همین زمان کمتر از یک ماه توانستند حدود ۱۷ کیلوگرم اورانیوم را تا ۲۰ درصد غنیسازی کنند یعنی از جهت زمانبندی جلوتر هستند. بحث نصب سانتریفیوژهای IR۲M مسیر خودش را طی کرده، بخشی از آن نصب شده و بخشی از آن در حال نصب است.وی گفت: ما برای گام جدی برداشتن و پیشرفت کشور نیازمند پیشرانهایی در حوزههای مختلف مسائل صنعتی، کشاورزی و اقتصادی هستیم. مطمئنیم یکی از آن پیشرانهایی که بسیار موثر است حوزه صنعت هستهای است. صنعت هستهای فناوری است که ترکیبی از فناوری و علم سایر رشتهها هم است یعنی در حقیقت در صنعت هستهای وقتی گام برمیداریم، معنا و مفهوم آن این است که ما در حوزه صنعت نیازمند رادیوایزوتوپها هستیم و صنعت هستهای میتواند آن را پشتیبانی کند.وی تاکید کرد: وقتی در حوزه مسائل سلامت و درمان باید تلاش کنیم، من در این سایت هستهای نمونههایی از این تلاش را دیدم. دیگر سایتها هم میتوانند در رادیو داروها، تشخیص، درمان مشکلات جدی را رفع کنند و موجب جهش علمی و خدمات به مردم شوند.
رئیس مجلس اظهار کرد: در حوزه کشاورزی میتواند هم در افزایش تولید و هم در حفظ و نگهداری تولیدات کشاورزی و همچنین استفاده، ذخیره و صادرات محصولات مفید باشد. اگر دشمنان ما محکم ایستادهاند تا اجازه ندهند کشور ما دارای این فناوری و صنعت باشند، ریشه در آن دارد که آنها از ایران قوی، ایران با استعداد و ایران عالم و دانا ناراحت هستند. ما مصمم هستیم که در این مسیر گام برداریم.قالیباف گفت: تمام اقدامات ما در این قانون در چارچوب برجام است، همه این قانون مبتنی بر ماده ۳۶ و ۳۷ برجام است. ۱+۵ به تعهدات خودش عمل نکرد بنابراین ما هم هیچ وظیفهای نداریم به تعهداتی که آنها عمل نکردند، پایبند باشیم.وی افزود: هر زمان آنها به تعهداتشان عمل کردند، یعنی تمام تحریمها رفع و مشکلات فروش نفت، مسائل بانکی و تجارت حل شود و به روال خودش برگردد، این قانون به دولت اجازه میدهد بعد از گزارش به مجلس، مجدداً به تعهدات برجامی بازمیگردد.رئیس مجلس گفت: با این تصمیم، دشمنان ما باور کردند و مطمئن باشند ما به اجرای این قانون مصمم هستیم تا اینکه بتوانیم شاهد رفع تحریمها باشیم. البته صنعت هستهای به ما کمک میکند تا گام اصلی ما که همان خنثی سازی تحریم است را محقق کنیم. این صنعت به ما کمک میکند در سایر صنایع پیشرو خودکفا بشویم و مشکلات امروز را حل کنیم. صنعت هستهای گام بزرگی برای خنثی سازی تحریم برداشته است.
طرح مقابله به مثل
اما مجلس در واکنش به عهدشکنی آمریکا طرح ۹ ماده ای تصویب کرد که در ماده یک آن آمده است: سازمان انرژی اتمی ایران موظف است ظرف مدت دو ماه پس از تصویب این قانون، سالانه بهمیزان حداقل ۱۲۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۲۰ درصد در تأسیسات شهید علیمحمدی فردو تولید و در داخل کشور ذخیره کند و نیز نیازمندیهای صلحآمیز صنایع کشور به اورانیوم با غنای بالای ۲۰ درصد را بهطور کامل و بدون تأخیر تأمین کند. همچنین ماده ۲ این طرح تاکید کرد: در جهت تحقق ظرفیت یکصدونود هزار سو غنیسازی، سازمان انرژی اتمی ایران، مکلف است پس از تصویب این قانون، ظرفیت غنیسازی و تولید اورانیوم غنیسازیشده با سطح غنای متناسب هر یک از مصارف صلحآمیز کشور را، بهمیزان ماهانه حداقل ۵۰۰ کیلوگرم افزایش دهد و نسبت به نگهداری و انباشت مواد غنیشده در کشور و مصرف معین حجم مذکور اورانیوم غنیسازیشده، اقدام کند.
در ماده ۳ تاکید شد: برای تحقق هدف مندرج در ماده ۲، سازمان انرژی اتمی موظف است ظرف مدت ۳ ماه عملیات نصب، تزریق گاز، غنیسازی و ذخیرهسازی مواد را تا درجه غنای مناسب، با حداقل ۱۰۰۰ عدد ماشین IR-۲m در بخش زیرزمینی تأسیسات شهید احمدیروشن نطنز آغاز کند. همچنین سازمان انرژی اتمی مکلف است در همین بازه زمانی، هرگونه عملیات غنیسازی و تحقیق و توسعه با ماشینهای IR-۶ را به تأسیسات شهید علیمحمدی فردو منتقل کرده و عملیات غنیسازی را با حداقل ۱۶۴ ماشین از این نوع آغاز نموده و آن را تا انتهای سال ۱۳۹۹ به ۱۰۰۰ ماشین توسعه بدهد.ماده ۴ این طرح سازمان انرژی اتمی را موظف کرده نسبت به بهرهبرداری از کارخانه تولید اورانیوم فلزی در اصفهان طی ۵ ماه از تصویب این قانون اقدام کند و در ماده ۵ آمده است: سازمان انرژی اتمی ایران وظیفه دارد راکتور ۴۰مگاواتی آب سنگین اراک را که بهموجب برجام در حال بازطراحی و بهینهسازی میباشد، ظرف مدت ۴ ماه از تاریخ تصویب این قانون با برنامه زمانبندی معین از طریق احیای قلب راکتور به شرایط قبل از برجام برگرداند، همچنین همزمان با عملیات بهینهسازی و راهاندازی راکتور ۴۰مگاواتی آب سنگین اراک، نسبت به طراحی و ساخت یک راکتور آب سنگین ۴۰مگاواتی جدید با هدف تولید رادیوایزوتوپهای بیمارستانی با جدول زمانبندی اقدام کند. جدول زمانبندی این موضوع باید ظرف یک ماه به اطلاع مجلس برسد.
ماده ۶ ــ دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است بر اساس بندهای ۳۶ و ۳۷ برجام، ظرف مدت ۲ ماه از تصویب این قانون، دسترسیهای نظارتی فراتر از پروتکل الحاقی بر اساس برجام را متوقف کند.ماده ۷ ــ دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است پس از ۳ ماه از تصویب این قانون، گزارش دقیق اقدامات انجامشده از جانب طرفهای برجامی در زمینه بازگشت به اجرای تعهداتشان وفق برجام و رفع کلیه تحریمها علیه جمهوری اسلامی ایران را به مجلس شورای اسلامی ارائه کند. چنانچه تا آن تاریخ روابط بانکی ایران در اروپا و میزان خرید نفت آنها از ایران به شرایط عادی و رضایتبخش بازنگشته باشد، دولت مکلف است اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف نماید. و چنانچه طرفهای مقابل برجام به اجرای تعهدات خود در برجام بازگشته باشند، دولت مکلف است پیشنهاد اقدام متقابل ایران در بازگشت به تعهدات برجامی را به مجلس ارائه کند، این پیشنهاد ظرف مدت حداکثر یک ماه در مجلس تصمیمگیری خواهد شد. درماده ۸ نیز آمده است: چنانچه اعضای ۱+۴ نسبت به اجرای تعهدات خود و رفع تحریمهای هستهای، نظامی، حقوق بشری و... علیه جمهوری اسلامی ایران اقدام کنند، دولت موظف است گزارش دقیق اقدامات انجامشده و نیز پیشنهاد اقدام متقابل جمهوری اسلامی ایران در جهت بازگشت به تعهدات را به مجلس ارائه دهد. این پیشنهاد ظرف مدت یک ماه بههمراه گزارش کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، جهت تصمیمگیری در صحن مجلس بررسی میشود.