احیای برجام و شرایط جدید منطقه‌ای

احیای برجام را باید یکی از چالش برانگیزترین موضوعات روز روابط بین‌الملل در دوره ریاست جمهوری جو بایدن دانست. در این زمینه با توجه به واکنش‌های مکرر مقامات عربستانی باید نکاتی را مدنظر قرار داد. نخست اینکه شرایط بین‌المللی نسبت به پنج سال پیش تغییرات بسیاری داشته است. آنچه در خاورمیانه رخ داده و برخی توافقات میان کشورهای عربی با اسرائیل یکی از مهمترین رخدادها در فاصله بین دولت بایدن و اوباما است. بنابراین اگرچه اوباما اعلام کرد که سیاست خارجی او کاهش بازیگری ایالات متحده در خاورمیانه و افزایش تمرکز بر شرق آسیا است اما اکنون چنین روندی برای بایدن بسیار دشوار خواهد بود چرا که شاهد دینامیک پیچیده‌ای در منطقه هستیم. در واقع اظهارات مقامات سعودی نیز تلاش برای تذکر این شرایط جدید به دولت بعدی ایالات متحده آمریکا است. با سیگنال‌هایی که از واشنگتن می‌رسد به نظر می‌رسد دولت بایدن نیز متوجه شرایط فعلی است و در چنین وضعیتی بعید به نظر می‌رسد کاخ سفید در دوره جدید به دنبال این باشد که خواسته‌های برخی کشورهای عرب منطقه را به کلی رد کند. در واقع شرایط فعلی حتی برای آمریکا نیز چالش‌های بسیاری را ایجاد خواهد کرد. اکنون مواضعی که به صورت پراکنده از آمریکا، اروپا، اعراب منطقه و حتی چین و روسیه منتشر می‌شود حاکی از این است که احیای توافق هسته‌ای به معنی تثبیت برجامِ اوباما نخواهد بود بلکه این توافق به نوعی براساس وضعیت بین‌المللی به روز‌رسانی خواهد شد. این خواسته‌ای است که طرف‌های مختلف اظهار کرده اند، ایران اگرچه هرگونه مذاکره مجدد را نفی کرده است اما به نظر می‌رسد تهران باید استراتژی‌های مختلفی را برای شرایط جدید مدنظر قرار دهد. مسئولان و تیم سیاست خارجی باید به این موضوع توجه کنند که اگر رد درخواست‌ها برای گفتگوهای آینده منجر به تشدید فشارها از سوی طرف مقابل شود، می‌تواند تبعات قابل تاملی بر اقتصاد کشور داشته باشد. به نظر می‌رسد در این زمینه اقداماتی که ایران می‌تواند انجام دهد استراتژی‌های چندجانبه برای مواجهه با هر شرایطی در گفتگوهای آینده است که بتوان بده بستان‌های معمول مذاکره را مدیریت کرد. در این راستا اقدام دوم ایران تلاش بیشتر برای کاهش اختلافات با کشورهای منطقه است که می‌تواند از بار اختلافات در پرونده‌ای مانند برجام نیز بکاهد.

برچسب ها: روزنامه ، آفتاب یزد ، برجام ، جوبایدن