نسخه چاپی
ارسال به دوستان
در چند ماه اخیر تقابل شدید همگانی از جانب جامعه بین‌‌المللی با تلاش‌‌های آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران وجود داشته است. کشورهای اروپایی عضو شورای امنیت پیش‌نویس قطعنامه‌ای برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران و به‌کارگیری مکانیسم بازگردانی تحریم‌ها را رد کردند.
آرمان مـلی –
علیرضا پورحسین: در چند ماه اخیر تقابل شدید همگانی از جانب جامعه
بین‌‌المللی با تلاش‌‌های آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران وجود
داشته است. کشورهای اروپایی عضو شورای امنیت پیش‌نویس قطعنامه‌ای برای
تمدید تحریم تسلیحاتی ایران و به‌کارگیری مکانیسم بازگردانی تحریم‌ها را رد
کردند. مخالفت کشورهای بزرگ اروپایی از جمله فرانسه، آلمان و انگلیس مورد
توجه ویژه قرار گرفت. مواضع کشورهای اروپایی در این باره در راستای حفظ
تکامل با ثبات مساله هستهای ایران بوده است. اتحادیه اروپا با مخالفت‌های
آشکارش با سیاست آمریکا درباره توافق هستهای ایران نارضایتی‌‌اش از
آمریکا برای خروج از برجام در دو سال پیش و موضعش برای حفاظت از توافق
هستهای را نشان داده است. در این میان از یک‌سو ترامپ همچنان زیر بار
برجام نمی‌رود و ادعا می‌کند پس از پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری
ایالات‌متحده در یک توافق دیگر با ایران در مدت سه هفته به توافق خواهد
رسید. ادعایی که بارها در یک مدت زمان کوتاه تکرار شده است و برخی بر این
باور هستند شاید ترامپ در این راستا گام‌هایی بردارد. از سوی دیگر جو بایدن
عنوان می‌کند به برجام باز خواهد گشت تا بار دیگر بتواند با ایران در این
چارچوب مذاکره کند؛ ادعایی که به گفته کارشناسان بیشتر به واقعیت نزدیک است
و بیشتر قابل اعتماد است اما بر این باور هستند جو بایدن نیز زیر بار
بسیاری از موارد نخواهد رفت. در راستای بررسی این مساله «آرمان ملی»
گفت‌وگویی با نصرت‌ا... تاجیک، سفیر سابق ایران در اردن داشته است که در
ادامه می خوانید.
به چه علت امروز نمی‌توان به وعده‌های انتخاباتی ترامپ درباره ایران اعتماد کرد؟
ترامپ مشخصا به دنبال بهره‌برداری انتخاباتی است و وعده‌های او در راستای توافق با ایران را می‌توان صرفا در همین راستا دانست. از نظر عملیاتی قطعا نمی‌توان در یک مدت‌زمان کوتاه با ایران به توافق رسید. ظرف چند هفته و چند ماه قطعا ترامپ نمی‌تواند با ایران توافق کند. ترامپ خود به شخصه بر ماهیت مشکلات ایران و آمریکا افزوده است و کار را در این عرصه سخت‌تر کرده است. بنابراین می‌توان گفت یا ترامپ به عمق مشکلات آگاه نیست یا می‌خواهد صرفا بهره‌برداری تبلیغاتی کند. به نظر می‌رسد در این برهه زمانی هر دو مورد صدق می‌کند. فضای فکری ترامپ با سایر سیاستمداران آمریکایی متفاوت است و اصطلاحا تاجرمآب است و به‌خوبی از سیاست و چالش‌های آن خبر ندارد. آنچه مسلم است این است که ترامپ در عرصه سیاست خارجی ناموفق بوده است و این وعده توافق زودهنگام را در راستای متفاوت نشان دادن کارنامه خود در عرصه سیاست خارجی مطرح می‌کند. در همین راستا ایران را کشوری معرفی می‌کند که به هیچ وجه مذاکره نمی‌کند اما او می‌تواند ایران را به پای میز مذاکره بکشاند. این قبیل صحبت‌های ترامپ مشخصا قابل اعتماد نیست و نمی‌توان حتی یک درصد نیز به آن اتکا کرد. ایران نباید معطل حرف‌های روزمره ترامپ شود. باید راهبرد ترامپ را شناخت. ترامپ می‌خواهد با فشار حداکثری مردم را در مقابل دولت قرار دهد تا حتی با تکیه به تجزیه ایران، حکومت را به نفع خود تغییر کند. بیشتر اندیشکده‌های آمریکایی بر این باور هستند که قدرت نرم ایران فراتر از پهنه جغرافیایی‌اش شده است. این را آمریکا برای خود خطر می‌داند و راه چاره آن را تجزیه ایران می‌دانند. در این خصوص تصمیم‌گیری نشده است اما قطعا این مقوله را در ذهن خود مورد پردازش قرار می‌دهند. با این تفاسیر به هیچ وجه نمی‌توان به حرف‌های ترامپ اطمینان کرد.
اساسا با رویکارآمدن جو بایدن روابط فی‌مابین همانند روزهای حضور آمریکا در برجام خواهد شد؟
جو بایدن به‌صراحت اعلام کرده است که به برجام باز خواهد گشت. ترامپ وضعیتی را ایجاد کرده که دیگر هیچ خط قرمزی باقی نمانده است. مسائل امروزه به‌شدت پیچیده‌تر شده است و قطعا با ترامپ امکان مصالحه نخواهیم داشت. آنچه گفته می‌شود که ترامپ تاجر است و می‌توان با او کنار آمد کاملا اشتباه است. اگر دموکرات‌ها در انتخابات موفق شوند در آن صورت احتمال مراوده با بایدن وجود دارد اما باید توجه داشت که برگ برنده ایران که همان منزوی کردن آمریکا بود ممکن است با روی کار آمدن جو بایدن از بین برود. اگر بایدن به برجام بازگردد باید به دنبال یک توافق قدم به قدم بود؛ زیرا اختلافات ایران و آمریکا صرفا مسائل هستهای نیست و حتی می‌توان گفت اصلا مساله هستهای نیست. عمده‌ترین اختلاف ایران و آمریکا در مورد خاورمیانه است. بنابراین اینکه وضعیت پس از انتخاب جو بایدن به کدام سمت خواهد رفت و روابط فی‌مابین ایران و آمریکا چگونه خواهد شد تا حدود زیادی به رفتار ایران مربوط می‌شود زیرا به احتمال زیاد بایدن برخی تحریم‌ها را لغو خواهد کرد و به برجام باز خواهد گشت.
ایــران پـس از پیروزی جو بایدن باید چه سیاستی در راستای بهره‌گیری بیشتر از فضای جدید، اتخاذ کند؟
فارغ از اینکه چه کسی رئیس‌جمهور آمریکاست باید به سمت روشی حرکت کرد که این تنش‌ها الگوی توسعه کشور و مردم را تحت تاثیر قرار ندهد. ایران باید تلاش کند تنش‌ها به حداقل برسد و پس از رویکارآمدن بایدن باید به این فکر شود که چگونه می‌توان تنش‌ها را مدیریت کرد. باید از سیاست خارجی کمک گرفته شود تا مشکلات داخلی کشور حل شوند، نه اینکه سیاست خارجی یکی از معضلات ما باشد. اگر ایران همین مسیر را طی کند احتمال اینکه با روی کار آمدن جو بایدن مشکلات کشور بیشتر شود وجود دارد. پس تغییر در برخی سیاست‌ها برای مدیریت تنش‌ها ضروری است. ایران باید یک تصمیم جدی اتخاذ کند به شکلی که از اصول و اهداف خود منحرف نشود اما در روش‌ها بازنگری کند. روش‌ها قابل تغییر است و ایران می‌تواند روش‌های بهتری را در دستورکار قرار دهد. با این تغییر روش می‌توان با دموکرات‌ها بهتر همکاری کرد. بایدن، ترامپی خواهد بود که شرایط ایران را پذیرفته است و به برجام بازمی‌گردد و بیشتر از این با ایران همکاری نخواهد کرد.
به چه علت امروز نمی‌توان به وعده‌های انتخاباتی ترامپ درباره ایران اعتماد کرد؟
ترامپ مشخصا به دنبال بهره‌برداری انتخاباتی است و وعده‌های او در راستای توافق با ایران را می‌توان صرفا در همین راستا دانست. از نظر عملیاتی قطعا نمی‌توان در یک مدت‌زمان کوتاه با ایران به توافق رسید. ظرف چند هفته و چند ماه قطعا ترامپ نمی‌تواند با ایران توافق کند. ترامپ خود به شخصه بر ماهیت مشکلات ایران و آمریکا افزوده است و کار را در این عرصه سخت‌تر کرده است. بنابراین می‌توان گفت یا ترامپ به عمق مشکلات آگاه نیست یا می‌خواهد صرفا بهره‌برداری تبلیغاتی کند. به نظر می‌رسد در این برهه زمانی هر دو مورد صدق می‌کند. فضای فکری ترامپ با سایر سیاستمداران آمریکایی متفاوت است و اصطلاحا تاجرمآب است و به‌خوبی از سیاست و چالش‌های آن خبر ندارد. آنچه مسلم است این است که ترامپ در عرصه سیاست خارجی ناموفق بوده است و این وعده توافق زودهنگام را در راستای متفاوت نشان دادن کارنامه خود در عرصه سیاست خارجی مطرح می‌کند. در همین راستا ایران را کشوری معرفی می‌کند که به هیچ وجه مذاکره نمی‌کند اما او می‌تواند ایران را به پای میز مذاکره بکشاند. این قبیل صحبت‌های ترامپ مشخصا قابل اعتماد نیست و نمی‌توان حتی یک درصد نیز به آن اتکا کرد. ایران نباید معطل حرف‌های روزمره ترامپ شود. باید راهبرد ترامپ را شناخت. ترامپ می‌خواهد با فشار حداکثری مردم را در مقابل دولت قرار دهد تا حتی با تکیه به تجزیه ایران، حکومت را به نفع خود تغییر کند. بیشتر اندیشکده‌های آمریکایی بر این باور هستند که قدرت نرم ایران فراتر از پهنه جغرافیایی‌اش شده است. این را آمریکا برای خود خطر می‌داند و راه چاره آن را تجزیه ایران می‌دانند. در این خصوص تصمیم‌گیری نشده است اما قطعا این مقوله را در ذهن خود مورد پردازش قرار می‌دهند. با این تفاسیر به هیچ وجه نمی‌توان به حرف‌های ترامپ اطمینان کرد.
اساسا با رویکارآمدن جو بایدن روابط فی‌مابین همانند روزهای حضور آمریکا در برجام خواهد شد؟
جو بایدن به‌صراحت اعلام کرده است که به برجام باز خواهد گشت. ترامپ وضعیتی را ایجاد کرده که دیگر هیچ خط قرمزی باقی نمانده است. مسائل امروزه به‌شدت پیچیده‌تر شده است و قطعا با ترامپ امکان مصالحه نخواهیم داشت. آنچه گفته می‌شود که ترامپ تاجر است و می‌توان با او کنار آمد کاملا اشتباه است. اگر دموکرات‌ها در انتخابات موفق شوند در آن صورت احتمال مراوده با بایدن وجود دارد اما باید توجه داشت که برگ برنده ایران که همان منزوی کردن آمریکا بود ممکن است با روی کار آمدن جو بایدن از بین برود. اگر بایدن به برجام بازگردد باید به دنبال یک توافق قدم به قدم بود؛ زیرا اختلافات ایران و آمریکا صرفا مسائل هستهای نیست و حتی می‌توان گفت اصلا مساله هستهای نیست. عمده‌ترین اختلاف ایران و آمریکا در مورد خاورمیانه است. بنابراین اینکه وضعیت پس از انتخاب جو بایدن به کدام سمت خواهد رفت و روابط فی‌مابین ایران و آمریکا چگونه خواهد شد تا حدود زیادی به رفتار ایران مربوط می‌شود زیرا به احتمال زیاد بایدن برخی تحریم‌ها را لغو خواهد کرد و به برجام باز خواهد گشت.
ایــران پـس از پیروزی جو بایدن باید چه سیاستی در راستای بهره‌گیری بیشتر از فضای جدید، اتخاذ کند؟
فارغ از اینکه چه کسی رئیس‌جمهور آمریکاست باید به سمت روشی حرکت کرد که این تنش‌ها الگوی توسعه کشور و مردم را تحت تاثیر قرار ندهد. ایران باید تلاش کند تنش‌ها به حداقل برسد و پس از رویکارآمدن بایدن باید به این فکر شود که چگونه می‌توان تنش‌ها را مدیریت کرد. باید از سیاست خارجی کمک گرفته شود تا مشکلات داخلی کشور حل شوند، نه اینکه سیاست خارجی یکی از معضلات ما باشد. اگر ایران همین مسیر را طی کند احتمال اینکه با روی کار آمدن جو بایدن مشکلات کشور بیشتر شود وجود دارد. پس تغییر در برخی سیاست‌ها برای مدیریت تنش‌ها ضروری است. ایران باید یک تصمیم جدی اتخاذ کند به شکلی که از اصول و اهداف خود منحرف نشود اما در روش‌ها بازنگری کند. روش‌ها قابل تغییر است و ایران می‌تواند روش‌های بهتری را در دستورکار قرار دهد. با این تغییر روش می‌توان با دموکرات‌ها بهتر همکاری کرد. بایدن، ترامپی خواهد بود که شرایط ایران را پذیرفته است و به برجام بازمی‌گردد و بیشتر از این با ایران همکاری نخواهد کرد.
نظر شما
آخرین اخبار
