نسخه چاپی
ارسال به دوستان
بدون تردید فراگیری کروناویروس که برای نخستین‌بار در یک سده اخیر به یک پاندومی تبدیل شد، بسیاری از معادلات و مناسبات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را در سطوح گوناگون بین‌المللی دگرگون کرد.
علیرضا صدقی
بدون تردید فراگیری
کروناویروس که برای نخستین‌بار در یک سده اخیر به یک پاندومی تبدیل شد،
بسیاری از معادلات و مناسبات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را در سطوح
گوناگون بین‌المللی دگرگون کرد. دگرگونی‌هایی که گاه ریشه در ساختار و
سازماندهی دولت‌ها داشت و گاه برساخته فرهنگ‌ها و خرده‌فرهنگ‌ها در جوامع
مختلف بود.
اما این تغییر هر چه که بود یا هست، بیش از هر چیز به عنصر «شفافیت» در توان تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی از یک سو و میزان همراهی ملت‌ها با حاکمیت‌ها از سوی دیگر تبدیل شده است. بی‌گمان کرونا سنگ محکی جدی در صداقت‌سنجی و قدرت برنامه‌ریزی هدفمند در شرایط بحرانی توسط حکومت‌ها است.
تا همین امروز کرونا نشان داده است که کدام یک از حکومت‌ها با استفاده از چه ابزاری توانسته‌اند آسیب‌های وارده به جامعه را کاهش دهند؛ نیز عیان کرده است چه حکومت‌هایی توانایی مقابله، مبارزه یا مدیریت این میهمان ناخوانده را نداشته‌اند.
در سوی دیگر این میدان، ملت‌ها هم تصویری شفاف و روشن از میزان همراهی، فرهنگ سلامت و همدلی یا عدم همدلی را بازتاب داده‌اند. گرچه مکانیزم و ساختار عملکردی ویروس کرونا در سطح جهانی یکسان است، اما مجموعه شرایط پیش‌گفته برای هر جامعه‌ای موقعیتی خاص و ویژه را رقم زده است.
با این اوصاف به نظر می‌رسد یکی از اصلی‌ترین موضوعات جامعه ایران در جریان بحران اپیدمی ویروس کرونا؛ «مسئله تاب‌آوری» باشد. ارزیابی‌های ابتدایی نشان می‌دهند شاید یکی از اصلی‌ترین چالش‌های فراروی حاکمیت در روزهای نه‌چندان دور آینده، مسئله تاب‌آوری باشد.
به دیگر بیان، باید دید اقتصاد، فرهنگ عمومی، ظرفیت خانوادگی، تعاملات اجتماعی و ساختار ارتباطی در جامعه ایران تا چه زمان دیگری امکان و فرصت رویارویی با ویروس کرونا را دارد. برای بررسی این میزان تاب‌آوری باید «تبار» جامعه ایران در مواجهه با این ویروس را مورد مطالعه قرار داد.
در جامعه‌ای که طی چند ماه منتهی به شیوع ویروس کرونا با انواع و اقسام چالش‌ها روبه‌رو بوده است، به طور طبیعی امکان و فرصت بازیابی خود را از کف داده است. از ماجراهای آبان 98، افزایش 300 درصدی بهای بنزین، شهادت سردار سلیمانی و اصابت موشک به هواپیمای حامل 176 مسافر به واسطه یک خطای انسانی سترگ، چندی نگذشته بود که جامعه با شوک شیوع کرونا مواجه شد. تاسف‌بار اینکه بزرگ‌ترین بنگاه تبلیغاتی صوتی و تصویری کشور (صداوسیما) هم در روبه‌رو شدن با شیوع این ویروس به بدترین شکل ممکن عمل کرد. صداوسیما تنها چند روز پس از تمسخر شیوع این ویروس در شهر قم به واسطه انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، به یکباره از ورود آن به کشور و فراگیری در بسیاری از استان‌ها خبر داد.
به دیگر بیان، مجموعه تبلیغاتی حاکمیت نیز نتوانست از همان ابتدای امر شرایط را به سمت آرامش و انتقال صحیح اخبار ـ دستِ‌کم در ذهن مردم ـ هدایت کند. تفاوت و اختلاف‌نظرهای حاد در نوع فاصله‌گذاری اجتماعی، عدم وجود راهبردهای کلان ملی قابل اجرا در کشور و ارائه دیدگاه‌های متفاوت و حتی متعارض، همه و همه دست به دست هم داده است، تا ناظران نسبت به تاب‌آوری جامعه ایران در عرصه‌های مختلف نگران باشند.
آن‌چه بیش از هر چیز در روزهای اخیر نمود داشته، آستانه این تاب‌آوری در عرصه اقتصاد و به ویژه اقتصاد خرد است. به نظر می‌رسد اقتصاد در بخش کسب و کارهای خرد و متوسط نخستین مجموعه‌هایی باشند که نسبت به شرایط موجود واکنش نشان دهند.
در پایان بر مسئولان امر در نهادهای بالادستی و راس هرم قدرت است که تمام امکانات و ظرفیت موجود در کشور ـ اعم از بالقوه و بالفعل ـ را با هدف افزایش میزان تاب‌آوری جامعه ایران به کار ببندند.
اما این تغییر هر چه که بود یا هست، بیش از هر چیز به عنصر «شفافیت» در توان تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی از یک سو و میزان همراهی ملت‌ها با حاکمیت‌ها از سوی دیگر تبدیل شده است. بی‌گمان کرونا سنگ محکی جدی در صداقت‌سنجی و قدرت برنامه‌ریزی هدفمند در شرایط بحرانی توسط حکومت‌ها است.
تا همین امروز کرونا نشان داده است که کدام یک از حکومت‌ها با استفاده از چه ابزاری توانسته‌اند آسیب‌های وارده به جامعه را کاهش دهند؛ نیز عیان کرده است چه حکومت‌هایی توانایی مقابله، مبارزه یا مدیریت این میهمان ناخوانده را نداشته‌اند.
در سوی دیگر این میدان، ملت‌ها هم تصویری شفاف و روشن از میزان همراهی، فرهنگ سلامت و همدلی یا عدم همدلی را بازتاب داده‌اند. گرچه مکانیزم و ساختار عملکردی ویروس کرونا در سطح جهانی یکسان است، اما مجموعه شرایط پیش‌گفته برای هر جامعه‌ای موقعیتی خاص و ویژه را رقم زده است.
با این اوصاف به نظر می‌رسد یکی از اصلی‌ترین موضوعات جامعه ایران در جریان بحران اپیدمی ویروس کرونا؛ «مسئله تاب‌آوری» باشد. ارزیابی‌های ابتدایی نشان می‌دهند شاید یکی از اصلی‌ترین چالش‌های فراروی حاکمیت در روزهای نه‌چندان دور آینده، مسئله تاب‌آوری باشد.
به دیگر بیان، باید دید اقتصاد، فرهنگ عمومی، ظرفیت خانوادگی، تعاملات اجتماعی و ساختار ارتباطی در جامعه ایران تا چه زمان دیگری امکان و فرصت رویارویی با ویروس کرونا را دارد. برای بررسی این میزان تاب‌آوری باید «تبار» جامعه ایران در مواجهه با این ویروس را مورد مطالعه قرار داد.
در جامعه‌ای که طی چند ماه منتهی به شیوع ویروس کرونا با انواع و اقسام چالش‌ها روبه‌رو بوده است، به طور طبیعی امکان و فرصت بازیابی خود را از کف داده است. از ماجراهای آبان 98، افزایش 300 درصدی بهای بنزین، شهادت سردار سلیمانی و اصابت موشک به هواپیمای حامل 176 مسافر به واسطه یک خطای انسانی سترگ، چندی نگذشته بود که جامعه با شوک شیوع کرونا مواجه شد. تاسف‌بار اینکه بزرگ‌ترین بنگاه تبلیغاتی صوتی و تصویری کشور (صداوسیما) هم در روبه‌رو شدن با شیوع این ویروس به بدترین شکل ممکن عمل کرد. صداوسیما تنها چند روز پس از تمسخر شیوع این ویروس در شهر قم به واسطه انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، به یکباره از ورود آن به کشور و فراگیری در بسیاری از استان‌ها خبر داد.
به دیگر بیان، مجموعه تبلیغاتی حاکمیت نیز نتوانست از همان ابتدای امر شرایط را به سمت آرامش و انتقال صحیح اخبار ـ دستِ‌کم در ذهن مردم ـ هدایت کند. تفاوت و اختلاف‌نظرهای حاد در نوع فاصله‌گذاری اجتماعی، عدم وجود راهبردهای کلان ملی قابل اجرا در کشور و ارائه دیدگاه‌های متفاوت و حتی متعارض، همه و همه دست به دست هم داده است، تا ناظران نسبت به تاب‌آوری جامعه ایران در عرصه‌های مختلف نگران باشند.
آن‌چه بیش از هر چیز در روزهای اخیر نمود داشته، آستانه این تاب‌آوری در عرصه اقتصاد و به ویژه اقتصاد خرد است. به نظر می‌رسد اقتصاد در بخش کسب و کارهای خرد و متوسط نخستین مجموعه‌هایی باشند که نسبت به شرایط موجود واکنش نشان دهند.
در پایان بر مسئولان امر در نهادهای بالادستی و راس هرم قدرت است که تمام امکانات و ظرفیت موجود در کشور ـ اعم از بالقوه و بالفعل ـ را با هدف افزایش میزان تاب‌آوری جامعه ایران به کار ببندند.
نظر شما
آخرین اخبار
